Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Thích Nữ Hằng Như - QUÁN “NGŨ THỦ UẨN” TRONG KINH TỨ NIỆM XỨ Thích Nữ Hằng Như

24 Tháng Ba 20259:32 CH(Xem: 857)
Thích Nữ Hằng Như - QUÁN “NGŨ THỦ UẨN” TRONG KINH TỨ NIỆM XỨ Thích Nữ Hằng Như
QUÁN “NGŨ THỦ UẨN” TRONG KINH TỨ NIỆM XỨ
   Thích Nữ Hằng Như

su-co-thich-nu-hang-nhu

                                

 I. DẪN NHẬP

 

Đức Phật dạy trong Kinh Tứ Niệm Xứ (Satipatthàna Sutta), ngoài việc quán Thân, Thọ, Tâm, còn có phần quán Pháp. Quán Pháp là quán các đề mục: Năm Triền Cái, Năm Thủ Uẩn, Sáu Nội Ngoại Xứ, Bảy Giác Chi và Bốn Thánh Đế. Với nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm trong lúc tu tập, hành giả có cơ hội liễu tri tất cả mọi gốc độ, mọi khía cạnh của mỗi pháp. Mục đích là nhận ra tính chất vô thường, khổ, vô ngã, đồng thời cũng nhận ra tánh sinh diệt của ngũ uẩn. Từ sự nhận thức này hành giả tự mình buông bỏ mọi chấp trước, thoát khỏi phiền não bởi tham, sân, si, mạn, nghi, tà kiến... chuyển đổi nhận thức tâm phàm phu thành nhận thức tâm bậc Thánh. Bài viết vừa rồi, chúng tôi đã thông qua phần quán đề mục “Năm Triền Cái”. Quán Năm Triền Cái: Tham, Sân, Hôn Trầm, Trạo cử và Nghi ngờ để thấy rõ chúng là các loại pháp si ám gây phiền não trong đời sống hằng ngày, và là nguyên nhân khiến việc tu thiền của hành giả không thể thành tựu. Hôm nay, tiếp tục phần quán pháp, chúng tôi xin mạn phép trình bày đề tài “Quán Ngũ Thủ Uẩn trong kinh Tứ Niệm Xứ”.

     

      II.  KHÁI QUÁT VỀ “NGŨ UẨN”

Ngũ là năm. Uẩn là nhóm, là khối, là tổ hợp. Như vậy Ngũ uẩn có nghĩa là năm nhóm kết hợp thành đời sống một chúng sinh. Mỗi chúng sinh, tức mỗi con người nhìn chung có 2 phần: Vật chất và tinh thần. Phần vật chất gọi là thân. Phần tinh thần gọi là tâm. Thuật ngữ nhà Phật gọi thân là sắc, tâm là danh. Danh chia ra làm 4 phần đó là: Thọ, Tưởng, Hành và Thức. Như vậy một người sẽ có năm phần: Sắc, Thọ, Tưởng, Hành và Thức nên gọi là Ngũ uẩn.   

- Sắc uẩn là thành phần vật chất tạo nên chúng sanh còn gọi là thân. Thân thì có đầu mình tay chân. Trên đầu có tóc, trên mặt có chân mày, mắt, tai, mũi, miệng... Đó là những thứ mà soi gương chúng ta có thể nhìn thấy được hình dáng màu sắc, có thể va chạm được. Bên trong thân thì có xương, cơ bắp, gân, bao tử, gan, phổi, thận, mật, lá lách, ruột non, ruột già, máu, mũ v.v... là những thứ được lớp da bên ngoài bao phủ.

- Danh uẩn là tâm. Tâm  thì trừu tượng, không thể thấy, không thể nghe, không thể ngửi, không thể nếm. Tâm không nhìn thấy được, nhưng chúng ta biết có tâm qua sự biểu hiện của thân, như tâm buồn thì khuôn mặt chảy xệ nặng nề, hai mắt xụp xuống, tâm sân hận thì hai vành tai và khuôn mặt đỏ tấy, con ngươi của hai mắt nở to, trồng trắng mắt nổi gân đỏ li ti, tâm vui thì nét mặt rạng rở, môi luôn nở nụ cười v.v... Thọ uẩn, Tưởng uẩn, Hành uẩn, Thức uẩn thuộc về tâm, nên được dọi là Danh uẩn.- Thọ uẩn là những cảm giác dễ chịu hay khó chịu hoặc là trung tính, tức không dễ chịu cũng không khó chịu. - Tưởng uẩn là thành phần kinh nghiệm, bao gồm hai khía cạnh: Nhận thức và hồi ức. Đó là sự hấp thụ về văn hóa, giáo dục, vốn liếng sống của mỗi cá nhân.  - Hành uẩn là tất cả những phản ứng, hoạt động và tạo tác của tâm. Tâm có tới 52 tâm sở. Thọ là một tâm sở. Tưởng là một tâm sở. Mỗi tâm sở biểu lộ một tính chất, một trạng thái. 50 trạng thái tâm còn lại là Hành uẩn. - Thức uẩn là khả năng biết đối tượng thông qua 6 giác quan: Mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý. Khi 6 giác quan tiếp xúc với 6 đối tượng của nó là: Sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp, thì trong tâm xuất hiện 6 loại nhận thức tương ưng là: Nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức và ý thức.

Như vậy, bất kỳ một chúng sinh nào cũng có tối đa là 5 uẩn. Ngũ uẩn còn gọi là Ngũ thủ uẩn, trong Hán tạng có khi dịch là Ngũ ấm.  Nhưng lúc nào gọi là Ngũ uẩn, lúc nào gọi là Ngũ ấm, và lúc nào gọi là Ngũ thủ uẩn?

Thí dụ như nói về Sắc, mình nói thân thể này là tôi, là của tôi, tức Sắc này là của tôi, không ai được phép nói năng xúc phạm đến. Như vậy cái Sắc thay vì “Sắc uẩn” thì nó lại là “Sắc thủ uẩn”. Thủ là bám chặt, giữ chặt, xem cái sắc là của mình.

Đối với Thọ cũng vậy, Thọ là cảm giác dễ chịu hay khó chịu. Khi chấp cảm giác đó là của mình thì “Thọ uẩn” đã biến thành “Thọ thủ uẩn”. Tưởng cũng thế, khi cho những kiến thức, những kinh nghiệm, những tư tưởng là của ta, của tôi, thì không còn là “Tưởng uẩn” mà trở thành “Tưởng thủ uẩn”. Hành và Thức cũng thế. Khi có sự dính mắc cho rằng Hành và Thức là của ta, của tôi, thì gọi là “Hành thủ uẩn, Thức thủ uẩn”.  

Tóm lại,  nếu mình chấp Ngũ uẩn là mình, của mình, thì đó là Ngũ thủ uẩn. Khi quan sát Ngũ uẩn không chấp Ngũ uẩn là mình, của mình, thì  Ngũ uẩn chỉ đơn giản là Ngũ uẩn. Còn như trong lúc tu tập tọa thiền, tâm mình bị tán loạn, không nhận ra Ngũ uẩn, thì có nghĩa là nó ngăn che mình, khiến mình không nhận ra, thì trường hợp đó Ngũ uẩn gọi là Ngũ ấm. Ấm có nghĩa là khuất lấp, ngăn che.

 

   III. THÀNH PHẦN VÀ NỘI DUNG CỦA NGŨ THỦ UẨN    

1) Sắc uẩn: Là phần vật chất hay là phần thân thể của chúng sinh. Thân thể ban đầu được thành hình bởi một phôi thai, do tinh cha và trứng mẹ kết hợp trong thời gian trứng rụng của người mẹ. Phôi thai đó sống trong bụng mẹ trung bình khoảng 9 tháng, dần dần phát triển thành một em bé trai hoặc gái, đầy đủ danh sắc và được sanh ra đời.  Em bé được nuôi dưỡng bằng sửa mẹ, lớn lên một chút thì được nuôi dưỡng bằng các loại thực phẩm thích hợp. Em bé lớn dần biết lật, biết bò, biết ngồi, biết đi, biết nhận diện và biết nói. Cơ thể bé nhỏ đó lớn dần theo thời gian, trở thành một  thành viên nam hay nữ trong gia đình và xã hội.  Mọi người không ai giống ai. Người có làn da trắng mịn màng, người có làn da đen mượt, người khác lại có nước da bánh mật, vàng hay đỏ, có người tóc đen, tóc vàng, tóc nâu, tóc xoắn quăn, tóc thẳng mềm mại. Có người cao, thấp, mập, ốm với nhiều hình thù vóc dáng khác nhau. Tất cả những cái đó được gọi chung là thân thể con người qua cái nhìn tục đế.  

Theo cái nhìn của Đức Phật thì thân thể con người được thành hình bởi 4 yếu tố: Địa đại, Thủy đại, Hỏa đại và Phong đại, tức đất, nước, lửa và gió.  Tính chất của mỗi yếu tố được ghi nhận như sau:   

1) Đất là yếu tố của sự bền chắc, cứng mềm, trơn nhám, co giản. Đất là nơi để mọi vật nương tựa vào. Những thứ được ví như đất trên cơ thể con người gồm có: Da, xương, răng, tóc, móng tay, cơ bắp v.v... 

2) Đặc tính của nước là lỏng, dính hay rời rạc, được ví như máu, mũ, nước mắt, nước mũi, mồ hôi, nước tiểu ... trong cơ thể con người.   

3) Lửa tức nói đến yếu tố hỏa có tính chất nóng hay ấm, ví như nhiệt độ nóng ấm trong cơ thể con người. Năng lượng nhiệt giúp tiêu hóa được thực phẩm, những khi nó yếu ớt ta có thể bị sình bụng hay đau bụng.   

 4)  Tính chất của gió là di chuyển, lay động. Trong cơ thể con người có nhiều luồng gió. Khi chúng ta bị chứng ợ hơi, ho, nhảy mũi, là do luồng gió hay khí từ dưới bụng di chuyển lên. Các chất cặn bả từ trong ruột non, qua ruột già, xuống hậu môn, bị tống ra ngoài là nhờ sự vận động của gió trong đường ruột. Máu di chuyển khắp châu thân cũng do hoạt động của luồng khí. Nếu luồng khí này bị cản trở không được tự do lưu thông ở chỗ nào thì những cơ bắp liên hệ với chỗ đó bị tê cứng và đau nhức. Ngoài ra, hơi thở là luồng không khí chúng ta dễ nhận ra nhất, khi chúng ta hít vào và thở ra.

 Bốn yếu tố này tồn tại khắp vũ trụ gọi là Địa đại, Thủy đại, Hỏa đại và Phong đại. 
 

2) Thọ uẩn: Thọ là những cảm giác nảy sinh trong tâm khi giác quan tiếp xúc đối tượng bên ngoài. Thọ có 3 dạng: Thọ khó chịu, Thọ dễ chịu, và Thọ xả không dễ chịu cũng không khó chịu. Kinh gọi là Khổ thọ, Lạc thọ và Bất khổ bất lạc thọ.  Khổ thọ biểu hiện cảm giác buồn bực, khó chịu, giận hờn, ganh tỵ, lo lắng, sợ hãi... Cảm giác tiêu cực này sẽ dẫn đến tâm sân. Lạc thọ biểu hiện cảm giác tích cực như thích thú, hoan hỷ, an vui, hạnh phúc. Muốn kéo dài cảm giác hạnh phúc, hay niềm an vui thoải mái ở mãi bên mình sẽ dẫn đến tâm tham. Có một loại cảm giác khác vượt lên trên hai loại cảm giác này, đó là cảm giác thản nhiên, không bị vướng vào thiện duyên hay nghịch duyên, tức không vướng vào hạnh phúc hay khổ đau, gọi là Thọ xả. Thọ xả là trạng thái tâm bình thản đối với mọi hoàn cảnh sống, họ là người có tu tập và làm chủ được tâm cảm xúc của mình trước mọi tác động vui buồn, chứ không phải thản nhiên bởi họ là loại người vô tâm, bất chấp, thờ ơ hay ích kỷ!

3) Tưởng uẩn: Là tri giác, bao gồm tri giác suy nghĩ, tri giác hình dung, liên tưởng, tưởng tượng và phân biệt. Nói chung Tưởng uẩn là những kiến thức, những kinh nghiệm, những gì chúng ta đã từng học, biết qua và ghi nhận vào ký ức. Khi có điều kiện thì nó nhớ lại, nhận ra. Thường thì Tưởng có hai loại phản ứng,  một là phản ứng đúng khi chúng ta suy luận đúng, hoặc phản ứng sai do chúng ta suy luận sai. Để có được các loại tri giác đúng chúng ta phải có những dữ liệu đúng.

Thí dụ, khi mình gặp một người nào đó, mình biết đây là ông A, đây là bà B. Mình biết, vì trước đây mình đã từng gặp họ, đã từng quen biết và hiểu đúng về họ. Bây giờ gặp lại mình nhớ tất cả những gì về họ thì đó là Tưởng uẩn. Còn nếu lần đầu tiên gặp mặt người lạ, mình không biết bất cứ một thông tin gì về người đó, như vậy mình không có kiến thức hay Tưởng về người đó. Nhưng ít ra mình cũng biết đây là con người. Nhận ra đây là con người thì đó chính là Tưởng. Hoặc phân biệt thế nào là con người, thế nào không phải là con người, đó cũng là Tưởng.

Trong đời sống hằng ngày con người rất cần đến Tưởng. Nếu không có Tưởng, mình sẽ không phân biệt được đây là cái nhà, đây là chiếc xe, đây là vợ, đây là chồng, đây là con, đây là bạn, người lớn, người nhỏ, ông chủ, nhân viên, không biết xưng hô như thế nào cho thích hợp...Thậm chí khi trò chuyện, những suy nghĩ trong đầu như thế nào để trình bày cho người ta hiểu ý mình muốn nói gì,  thì đó cũng là Tưởng. Như vậy, Tưởng uẩn chính là một dạng kiến thức. Nếu không có Tưởng uẩn thì mình chỉ là một người khuyết tật, bị xem như một bệnh nhân về tâm thần, bởi mình không biết gì cả.

Trong vấn đề tu tập, chúng ta thường hay nghĩ Tưởng là một pháp bất thiện. Đó là vì chúng ta đánh đồng ý nghĩa của các từ “vọng tưởng” hay “tưởng tượng” giống nhau với “Tưởng”. Thật ra Tưởng uẩn hay vọng tưởng hoặc tưởng tượng, ý nghĩa khác nhau hoàn toàn. “Tưởng uẩn” là kiến thức, là trí hiểu biết đáp ứng cho đời sống cần thiết của con người. “Vọng tưởng” là sự suy nghĩ miên man không chủ đích, hết chuyện này sang chuyện khác, từ chuyện quá khứ, đến hiện tại, hay vị lai không ngừng. Còn “tưởng tượng” là những suy nghĩ, vẻ vời, không đúng với thực tại. Thí dụ như thấy sợi dây cuộn tròn tưởng là con rắn chẳng hạn.

Người bị “vọng tưởng” hay “tưởng tượng” trong lúc thực hành thiền bị xem là đang “phóng dật” hay “trạo cử”. Phóng dật là tâm hướng đến chỗ này, hướng đến chỗ kia, nó suy nghĩ chuyện này chuyện kia liên miên không ngừng. Trạo cử cũng vậy,  tâm luôn dao động vì suy nghĩ lung tung. Trường hợp này người ta hay dùng hình ảnh “tâm viên ý mã” để so sánh. Tâm dao động giống như con khỉ luôn chuyền từ cành cây này sang cành cây khác không dừng, như con ngựa đứt dây cương, chạy từ đường này sang đường khác không đứng yên một chỗ. Người tu thiền mà vọng tưởng cứ khởi lên hoài, sẽ không thể nào nhập định được, nên vọng tưởng hay trí tưởng tượng bị xem là các pháp bất thiện. Còn Tưởng uẩn chưa phải là pháp bất thiện hay pháp thiện, nó tùy thuộc theo cái tâm ngay lúc đó.

         4) Hành uẩn: Là những hoạt động, những phản ứng  hiện hữu hay vi tế của tâm gọi là tâm sở. Tâm có 52 tính chất tức 52 tâm sở, trừ tâm sở Thọ và tâm sở Tưởng. 50 tâm sở còn lại là Hành uẩn. 50 tính chất này có cả tính chất thiện như: Tín, Tỉnh giác, Tàm, Quí, Vô tham, Vô sân, Vô si, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Từ, Bi, Hỷ, Xả... Hoặc tính chất bất thiện  như: Tham, Sân, Si, Hôn trầm, Hối tiếc, Giải đãi, Tán loạn, Kiêu mạn, Nghi ngờ, Tà kiến, Ganh tỵ, Tật đố, Vô tàm, Vô quí. Và có cả những tính chất chưa thiện cũng chưa bất thiện, mà nó tùy thuộc cái tâm nó đi theo như:  Xúc, Thọ, Tri giác, Chú tâm, Tác ý, Nỗ lực v.v...

           Các hoạt động tâm tư đó làm cho tâm không bao giờ ngừng nghỉ. Nó hoạt động liên tục,  ngay cả trong lúc chúng ta ngủ hay thức.   

           5) Thức uẩn: Khả năng nhận biết đối tượng đơn thuần thông qua 6 giác quan. Sáu giác quan đó là: Mắt, tai mũi, lưỡi, thân và ý còn gọi là Nhãn căn, Nhĩ căn, Tỷ căn, Thiệt căn, Thân căn và Ý căn. Sáu căn có sáu đối tượng khi nó tiếp xúc là:  Sắc, thanh, hương, vị, xúc và pháp. Để biết được các đối tượng này thì có 6 Thức tương ưng khởi lên là: Nhãn thức, Nhỉ thức, Tỷ thức, Thiệt thức, Thân thức và Ý thức.

           Những Thức này chỉ biết đối tượng một cách đơn thuần thôi. Chẳng hạn Nhãn thức chỉ biết hình ảnh, nó chưa biết được đây là con người, con vật hay cây cảnh, những cái biết như vậy thuộc về Tưởng uẩn. Tương tự âm thanh cũng vậy. Khi có âm thanh khởi lên, Nhĩ thức chỉ biết đây là âm thanh. Còn biết được âm thanh này là tiếng người nói, âm thanh này là tiếng kêu của máy lạnh hay là tiếng kêu của con dế, con mèo ... đó là do Tưởng uẩn phân biệt và biết.  Khi mũi ngửi mùi, thì Tỷ thức chỉ biết đây là mùi. Còn biết đây là mùi thơm của thức ăn, mùi tanh của thịt cá hay mùi thơm của hoa lan, hoa hồng...  phân biệt được như vậy là do Tưởng uẩn. Khi lưỡi nếm vị, thì Thiệt thức chỉ biết đây là vị, chưa biết đây là vị gì. Để biết được đây là vị cay, đắng, chua, béo, ngọt, bùi, mặn, chát v.v...  thì đó là trách nhiệm của Tưởng uẩn. Hay khi xúc chạm, Thân thức chỉ biết có cảm giác trên thân. Còn phân biệt ra đây là nóng, lạnh, cứng, mềm, đau, nhức ... là do Tưởng uẩn biết. Cũng vậy khi tâm có một trạng thái, một tính chất, một hoạt động nào đó,  Ý thức nó nhận biết. Còn khi phân biệt rõ tâm là đang buồn, đang sân, đang tham, đang hôn trầm, đang hoài nghi, đây là chánh niệm, đây là niềm tin... là do Tưởng uẩn phân biệt và nhận ra.

         Như vậy Thức uẩn chỉ biết 6 loại đối tượng là: Sắc, hương, thanh, vị, xúc, pháp chứ nó chưa phân biệt, chưa biết rõ tên gọi, chưa nhận diện tính chất của những đối tượng này như thế nào. Sự phân biệt, nhận biết đó là việc làm của Tưởng uẩn. Tuy nhiên trên mặt thực tế, khi mình nhìn một đối tượng, là mình biết ngay đó là cái gì liền, nên Tưởng và Thức đi kèm với nhau, mà ngay cả Thọ và Hành cũng đi kèm với nhau nữa. Bởi vì khi giác quan tiếp xúc với đối tượng, thì mình sẽ nhận diện ngay đối tượng và sẽ có cảm giác là dể chịu hay khó chịu hoặc không dễ chịu không khó chịu. Trong tâm có liền những phản ứng liên quan đến đối tượng thì đó là Hành.

Như vậy khi mắt tiếp xúc với đối tượng bên ngoài, thì Sắc khởi lên, ngay lập tức có Thọ, có Tưởng, có Hành, có Thức đi kèm liền. Mặc dù theo lý luận thì nói cái này có trước, cái kia mới sinh khởi, nhưng thực ra khi có một uẩn sanh ra, thì nhanh như điện chớp, bốn uẩn kia sanh theo liền ngay khi đó, có nghĩa là bốn uẩn thọ, tưởng, hành, thức luôn đi chung một cách bất khả ly,  nên nói Ngũ uẩn luôn luôn có mặt là vậy!

 

             IV. “QUÁN NGŨ UẨN” TRONG KINH TỨ NIỆM XỨ

Vì ngũ uẩn mang tính tổ hợp bởi nhiều yếu tố, cho nên chúng không thường hằng,  không tồn tại mãi với thời gian. Do vậy mỗi người đều phải trải qua giai đoạn sanh, già, bệnh, chết. Để làm chủ được các phản ứng của tâm, khi vô thường xảy ra đối với cơ thể chúng ta, hay đến với người thân của chúng ta, thì ngay bây giờ chúng ta cần làm quen với quy luật  “sinh-trụ-hoại-diệt”, cần có “nhận thức đúng đắn về ngũ uẩn”. Nếu không, thì cái nhìn lệch lạc sẽ khiến chúng ta luôn sống trong phiền não khổ đau.

Trong việc thực tập quán Ngũ Thủ Uẩn. Đức Phật dạy hành giả phải tư duy về các uẩn:  “Đây là Sắc, đây là Sắc tập, đây là Sắc diệt. Đây là Thọ, đây là Thọ tập, đây là Thọ diệt. Đây là Tưởng, đây là Tưởng tập, đây là Tưởng diệt. Đây là Hành, đây là Hành tập, đây là Hành diệt. Đây là Thức, đây là Thức tập, đây là Thức diệt...”. Nghĩa là hành giả phải tư duy biết rõ cái gì là Sắc, cái gì là Thọ, Tưởng, Hành, Thức. Quan sát khi Ngũ uẩn có mặt, tồn tại và đoạn diệt như thế nào.  

Thiền Tứ Niệm Xứ dạy hành giả lấy Hơi Thở làm đề mục để thực tập.  Biết rõ khi hơi thở vào từ mũi xuống ngực xuống đan điền. Tự ngưng một chút rồi thở ra, hơi thở bắt đầu từ đan điền, lên lồng ngực, qua hai lỗ mũi rồi ra ngoài. Hơi thở ra vô là do sự chuyển động của gió. Ngay chỗ này phong đại có mặt. Khi gió chuyển động như vậy thì có sự xúc chạm tạo cảm giác nóng hoặc lạnh nơi mũi. Cảm giác nóng lạnh đó chính là hỏa đại. Rồi khi thân đang ngồi thiền, biết thân cứng hay mềm, lạnh hay ấm, đó là địa đại. Vậy quan sát hơi thở hành giả nhận ra được tứ đại, tức nhận diện được Sắc uẩn.

Trong lúc thực hành chủ đề Hơi thở, nếu tai nghe âm thanh, mình biết đây là âm thanh, đó là cái biết của Thức uẩn. Nếu biết âm thanh đó của con chó hay con mèo, thì đó là Tưởng uẩn có mặt. Khi âm thanh khiến cho mình khó chịu hay dễ chịu, đó là Thọ uẩn có mặt, hoặc là buồn ngủ, hay có sự nghi ngờ, hoặc chú tâm chỗ này chỗ kia, thì đó là Hành uẩn.

           Vậy trong lúc ngồi thiền, hành giả quan sát được cả Sắc uẩn, Thọ uẩn, Tưởng uẩn, Hành uẩn và Thức uẩn. Và khi quan sát Ngũ uẩn, hành giả thấy rằng năm uẩn này nó tự vận hành theo quy luật, theo cái cách của nó, chứ không có cái tôi, cái ta nào điều khiển nó cả!

 

                                                             V. LỜI KẾT

Nhận diện được Ngũ uẩn khởi sanh chính là quán Pháp. Thấy được mối liên hệ của các uẩn với nhau, đó là quán Pháp. Thấy được một uẩn khởi lên thì bốn uẩn kia khởi lên đồng thời với nhau thì đó là quán Pháp. Nhưng quán Pháp không phải chỉ đơn thuần quán sự có mặt của từng uẩn hay toàn bộ Ngũ uẩn, mà sâu sắc hơn là hành giả thấy được tánh Vô thường, Bất như ý, Vô ngã và sanh-diệt của Ngũ uẩn như lời Đức Phật dạy trong kinh “... Vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên các pháp, hay sống quán tánh diệt tận trên các pháp, hay sống quán tánh sanh diệt trên các pháp”.  Đó mới chính là mục tiêu của thiền Tứ Niệm Xứ.

Lời nhắn nhủ cuối bài học quán Ngũ thủ Uẩn, Đức Phật dạy rằng: “Có những pháp ở đây” vị ấy sống an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng tới chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỷ kheo, như vậy là Tỷ-kheo sống quán pháp trên các pháp với năm thủ uẩn” . Thẩm thấu lời dạy của Đức Phật, sau thời gian kiên trì tu tập, hành giả nhận ra bản thể của Ngũ uẩn không thực chất tánh, nó vô thường, biến dịch, vô ngã. Nó chịu quy luật của Sinh-Trụ-Hoại-Diệt như tất cả mọi hiện tượng thế gian. Theo giáo lý Duyên khởi của nhà Phật, tất cả các pháp hữu vi, tức những  pháp có điều kiện, hễ có sinh thì có diệt. Chính vì vậy, một hành giả có tuệ giác về tánh sanh-diệt sẽ không còn vướng mắc với bất cứ vật gì ở trên thế gian này, ngay cả không còn “chấp trước Ngũ uẩn này là ta, của ta hay tự ngã của ta”, hành giả sẽ thoát được sự phiền não khổ đau ở kiếp sống hiện tại.... Tiếp tục tu hành buông bỏ mười kiết sử vi tế, chứng quả vị A-la-hán, vị ấy trở thành một bậc vô sanh, bất tử. Việc cần làm đã làm xong, vị ấy thoát khỏi Tam giới an trú Niết-bàn.  Chúng tôi tạm ngưng bài viết “Quán Ngũ Thủ Uẩn” tại đây. Kính chúc quý thiền sinh, quý độc giả hữu duyên thành tựu pháp tu đã chọn của mình. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật./.

 

                                                              THÍCH NỮ HẰNG NHƯ

                        (20/3/2025, An cư tại Thiền Viện Chân Như Navasota, TX)

 

 

24 Tháng Năm 2025(Xem: 316)
Tác giả muốn ám chỉ trận bao vây của Đức ở Verdun, năm 1916 trong thế chiến thứ nhất, đưa đến kết quả là có 300.000 quân nhân cả hai phía tử trận
11 Tháng Năm 2025(Xem: 490)
Và tôi tự hỏi mình, bao giờ Việt Nam có được một người tầm cỡ như Stéphane Hessel? Phải bao giờ? Hay như một Đấng Moisen, tiền nhân đã đưa dân Do Thái ra khỏi Ai Câp về một miền đất hứa!!!
10 Tháng Năm 2025(Xem: 615)
“Năm triền cái” bị xem là năm pháp bất thiện, nó là những tập khí tùy miên nằm sâu trong tiềm thức. Khi đủ duyên nó trồi lên trì kéo, che đậy tâm thức khiến con người chịu nhiều phiền não,
29 Tháng Tư 2025(Xem: 858)
Thưa đó là những thành phần có ăn học, được các chính phủ thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hòa cho học bổng đi học tại Pháp, tại Mỹ, tại Tân Tây Lan và tại Đức, Thụy Sĩ và nhất là tại Canada.
27 Tháng Tư 2025(Xem: 908)
Ngũ là năm. Uẩn là nhóm, là khối, là tổ hợp. Như vậy Ngũ uẩn có nghĩa là năm nhóm kết hợp thành đời sống một chúng sinh
18 Tháng Tư 2025(Xem: 1404)
Thế nhưng cuốn Hanoi’s war- một cuốn sách nói về lịch sử cuộc chiến tranh ấy- mà trọng tâm của cuốn sách muốn trình bày cuộc chiến do Hà Nội chủ xướng.
06 Tháng Tư 2025(Xem: 1039)
“Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” là một câu nói thể hiện một niềm tin sâu sắc vào sự linh thiêng và tác động của tâm linh đến cuộc sống.
05 Tháng Tư 2025(Xem: 1381)
Đọc lại lịch sử đau buồn của nước Pháp qua nỗi đau, nỗi nhục của Pétain và De Gaulle, ta như thể đọc lịch sử Việt Nam trong thời gian gần đây.
04 Tháng Tư 2025(Xem: 1245)
Tóm lại, pháp tu “Tứ Chánh Cần” gồm bốn điều cần tu tập. Hai điều nhằm đoạn trừ pháp Ác và hai điều xiển dương pháp Thiện,
26 Tháng Ba 2025(Xem: 1192)
Kỷ niệm 50 năm ngày mất miền Nam, thay vì nguyền rủa bóng tối, tôi an ủi thân phận mình vẫn còn chút gì và bằng lòng về những điều ấy cho riêng mình
28 Tháng Hai 2025(Xem: 1147)
Đúng nữa thế kỷ sau tháng 4 năm 1975 với sự sụp đổ của VNCH lịch sử đã lặp lại với việc Mỹ bỏ rơi đồng mịnh Ukraine trong những tháng đầu tiên nhậm chức
22 Tháng Hai 2025(Xem: 1337)
Dục, Cần, Tâm, Quán được gọi là Tứ Như Ý Túc hay Tứ Thần túc, vì đây là bốn phương tiện giúp hành giả đắc được các tầng thiền Định, như ý muốn.
12 Tháng Hai 2025(Xem: 1705)
Nhưng nếu không muốn dạy mà vẫn phải dạy, không muốn học mà vẫn phải học thì cớ sự sẽ ra làm sao?
10 Tháng Hai 2025(Xem: 1779)
Đọc lại lịch sử đau buồn của nước Pháp qua nỗi đau, nỗi nhục của Pétain và De Gaulle, ta như thể đọc lịch sử Việt Nam trong thời gian gần đây.
06 Tháng Hai 2025(Xem: 3051)
Tôi đã đọc Trần Đức Thảo, Những lời trăng trối của Tri Vũ Phan Ngọc Khuê với nhiều trăn trở, nhiều đêm mất ngủ, buồn cũng có và thương tiếc cũng có
11 Tháng Giêng 2025(Xem: 1743)
Cái chết của Tổng Thống Ngô Đình Diệm kéo theo một thảm trạng của miền Nam, cuối cùng chỉ vì muốn bảo vệ Chủ quyền Độc Lập Quốc Gia,
04 Tháng Giêng 2025(Xem: 2175)
Nước ta có 20 thế kỷ chữ Hán từ thời Bắc thuộc. Có 10 thế kỷ chữ Nôm đánh dấu thời kỳ tự chủ bắt đầu từ thế kỷ 10 ...
24 Tháng Mười Hai 2024(Xem: 4518)
Gần 50 năm đã trôi qua kể từ ngày 5/1/1975, nỗi ray rứt trong lòng tôi nay chợt đến nhứt là khi nhìn về đất nước thấy cảnh đảo điên của xã hội, băng hoại của văn hoá..
29 Tháng Mười 2024(Xem: 2652)
Cho nên cuộc di cư 1954-1955 đối với nhiều người là một sinh lộ giải thoát con người ra khỏi tối tăm và cơ cực. Cuộc di cư 1954-1955, phải chăng là cơ hội để con người có cơ may làm người?
17 Tháng Mười 2024(Xem: 1994)
Số phận dân miền Nam nay tùy thuộc họ. Lúc đầu họ đến với những hào quang, lòng kính phục, lúc họ đi chỉ còn là cay đắng và miệt thị.
04 Tháng Mười 2024(Xem: 1955)
Đặc biệt, sau khi tiếp quản Quy Nhơn xong thì thủ tướng Ngô Đình Diệm có ra thăm ủy lạo dân chúng và sau đó, trong dân gian đã truyền tụng hai câu thơ như sau:
22 Tháng Chín 2024(Xem: 5417)
Riêng tôi khi mình lung túng không chắc chắn về những từ Hán Việt mà không hỏi ai được thì cứ ‘nôm na là cha mách qué” là hay nhất!
21 Tháng Chín 2024(Xem: 2724)
Hãy thử so sánh cuộc đời của Trân Huỳnh Duy Thức, một nhà khoa học Việt Nam với Václav Havel, một nhà văn Tiệp Khắc,
21 Tháng Chín 2024(Xem: 2223)
Sau này những khẩu hiệu có tính cách tuyên truyền này được nhóm Giao Điểm, ở hải ngoại rêu rao cùng khắp trên báo chí của họ.
07 Tháng Chín 2024(Xem: 4427)
Nếu so với cuộc sống ngoài Bắc bữa no bữa đói, lo từng bữa thì đây phải nói là thiên đàng. Những điều gì khác với điều tôi viết thường là do cộng sản lúc bấy giờ tuyên truyền.
25 Tháng Tám 2024(Xem: 4570)
Quả thực, Francoise Sagan là một hiện tượng văn học phổ biến một cách rộng rãi ở miền Nam. Sagan có lối viết thật ngắn, gọn.
23 Tháng Tám 2024(Xem: 4581)
Năm 1970, chiếu theo giấy phép số: 3343/GD/KHPC/HD/7 thiết lập Nữ Học Viện bậc Đại Học, áp dụng mô thức một Viện Đại Học Cộng Đồng
20 Tháng Tám 2024(Xem: 2292)
Cuộc chiến này đã bắt đầu như thế và đã chấm dứt như vậy ngoài mọi sự quyết định của người Việt Nam.
07 Tháng Tám 2024(Xem: 6680)
Với tôn chỉ Dân Tộc, Nhân Bản và Khai Phóng, nền giáo dục Việt Nam Cộng Hoà trong 21 năm tồn tại đã đào tạo những công dân Việt Nam hoàn thiện
07 Tháng Tám 2024(Xem: 5397)
Sự tuyên truyền khéo léo, che dấu đã cho thấy nhiều thanh thiếu niên đã tình nguyện xông pha vào "cõi chêt" vì bom Mỹ bỏ ngày đêm.
30 Tháng Bảy 2024(Xem: 5160)
Chiến tranh trước sau rồi cũng chấm dứt cách này cách khác như chúng ta đã thấy. Nhưng sau 1975, sự thật mới chính là sự thật được phơi bầy.
13 Tháng Bảy 2024(Xem: 2555)
Tóm lại, Quán Thân như lời Phật dạy thì có 6 đề mục để quán như đã nêu ở trên. Hành giả có thể thực hành thiền Quán bất cứ lúc nào trong ngày.
02 Tháng Bảy 2024(Xem: 2861)
Sau khi chiếm được miền Nam Việt Nam, mâu thuẫn giữa Việt Nam và Trung Cộng ngày càng tăng cao. Trung Cộng lên án Việt Nam đàn áp Hoa Kiều và muốn đem Hoa Kiều về nước.
25 Tháng Sáu 2024(Xem: 3075)
Thực hành Giới-Định-Tuệ, đời sống đạo đức của hành giả được thăng hoa, tâm định tĩnh, trí tuệ phát sáng. Kết quả sơ khởi của việc tu tập, giúp hành giả thoát khỏi một số ràng buộc
24 Tháng Sáu 2024(Xem: 2783)
Vậy thì có gì là lạ về hiện tượng khóc tập thể! Chúng ta đã từng chứng kiến hàng triệu người dân trong các nước cộng sản cùng vỗ tay, cùng hoan hô, cùng đả đảo thì nay nếu có hàng triệu cùng khóc có điều chi khác biệt?
23 Tháng Sáu 2024(Xem: 2848)
Không biết con số chính xác Sách Báo của Văn Hóa Miền Nam bị hủy diệt bao nhiêu, và sau này lại thấy những bộ Tự Điển quý giá
14 Tháng Sáu 2024(Xem: 2429)
Tù vừa tròn 17 năm. Những ông tướng khác về trước ông chừng nửa giờ nên tướng Giai là người sau cùng, theo ý nghĩa tiêu biểu của lịch sử..
09 Tháng Sáu 2024(Xem: 2597)
Đọc cả bài viết này, có lẽ người đọc chỉ cần đọc đoạn kết trên là đầy đủ ý nghĩa.
08 Tháng Sáu 2024(Xem: 5792)
ĐÁNH TƯ SẢN cũng là một sự kiện chấn động lịch sử Việt Nam ngang hàng sự kiện THUYỀN NHÂN VIỆT NAM và chỉ xảy ra sau ngày 30 tháng Tư năm 1975.
07 Tháng Sáu 2024(Xem: 3130)
“Thiền Chỉ” hay “Thiền Định” là trạng thái tâm chuyên chú vào một cảnh, một đối tượng, khiến cho mọi vọng tưởng đều ngưng bặt, tạo sự an vui (sukkha) hỷ lạc cho hành giả.
19 Tháng Năm 2024(Xem: 3210)
Nhìn lại hơn 50 năm miền Bắc dưới chế độ cộng sản, người viết chỉ có thể thở dài và nghĩ mình còn may mắn – May mắn vì đã không phải sống dưới chế độ bạo tàn đó.
19 Tháng Năm 2024(Xem: 5805)
Lần đổi tiền này gây ra hậu quả kinh tế tai hại với nạn lạm phát lên hơn 700% năm 1986 và tiếp tục tăng cao trong 3 năm sau đó.
11 Tháng Năm 2024(Xem: 7102)
Người ta nói: làm thầy thuốc sai lầm thì giết chết một người, làm chính trị sai lầm thì giết một thế hệ nhưng làm văn hoá sai lầm thì giết cả muôn đời.
29 Tháng Tư 2024(Xem: 3203)
Theo ông Hoàng Tùng xác nhận, vụ án Bà Nguyễn Thị Năm đã được bộ chính trị họp và quyết định. Riêng ông Nguyễn Minh Cần, Phó chủ tịch Hà Nội than:
22 Tháng Tư 2024(Xem: 3143)
Tôi viết lại bài này như một hồi ức đau buồn đã qua. Nó cũng giống như ngày nào “ Miền Nam sau ngày giải phỏng”. Bởi vì Đảng vĩ đại ngay cả trong những sai lầm của họ.
10 Tháng Tư 2024(Xem: 3036)
Tu tập theo đạo Phật không phải để sở hữu được điều gì, mà thực ra là để buông xả không bám víu với bất kỳ những gì ở trên đời... mà chỉ nhận biết rõ ràng những gì đến rồi đi,
01 Tháng Tư 2024(Xem: 4105)
Di tản sang Hoa Kỳ năm 1975, tên tuổi ông một lần nữa bừng sáng của đỉnh cao văn học. Một lần nữa như thể được tái sinh. Sách của ông được bày bán khắp các tiệm sách.
18 Tháng Ba 2024(Xem: 3853)
Hát Rong được gọi là Troubadour, tên của một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ biểu diễn vào thời kỳ trung cổ ở Âu Châu. Người phụ nữ hát rong được gọi là Troubairitz.
09 Tháng Ba 2024(Xem: 3289)
Bài viết này dựa trên kinh Nikãya nhằm cung ứng một vài khía cạnh cần biết trên đường tu học của thiền sinh Phật tử muốn tìm hiểu lộ trình tu tập trong đạo Phật như thế nào.
09 Tháng Ba 2024(Xem: 2633)
Tuy nhiên, vẫn phải nhìn nhận những nhà văn trẻ vừa và thật trẻ vẫn là niềm hy vọng của sinh hoạt Văn Học Di Dân Việt Nam như những đóm lửa của hy vọng còn chờ đợi
01 Tháng Ba 2024(Xem: 3022)
Nếu “nhận thức về vô thường” được tu tập như vậy ngay trên tự thân, được làm cho sung mãn như vậy ngay trên tự thân ngũ uẩn, thì “tất cả dục tham được chấm dứt, tất cả các sắc tham được chấm dứt
01 Tháng Ba 2024(Xem: 4024)
Chỉ tồn tại có 21 năm, từ di sản của nền giáo dục thuộc địa của Pháp chế độ Việt Nam Cộng Hoà đã khai sinh một nền giáo dục Dân tộc, Nhân bản và Khai phóng mà giá trị đến ngày nay không ai có thể phủ nhận được.
01 Tháng Ba 2024(Xem: 2774)
Tháng ba này, bác sĩ Quang lại lên đường sang Ukraine trong ba tháng.. Tháng bảy mới trở về. Tôi gợi ý anh nên viết hồi ký ghi lại những sụ việc, biến cố của từng ngày,
24 Tháng Hai 2024(Xem: 5970)
Kính chia sẻ đến quý anh chị CHƯƠNG TRÌNH CÙNG NHAU TU HỌC lớp Tìm Hiểu và Ứng Dung kinh NGUYÊN THỦY do Tuệ Huy- Tô Đăng Khoa phụ trách
23 Tháng Hai 2024(Xem: 2990)
Chính qua sự chú ý, chúng ta không chỉ tương tác với thế giới mà còn duy trì, quyết định phẩm chất của sự tồn tại của mình một cách chân thực nhất.
16 Tháng Hai 2024(Xem: 7677)
Ý Như Vạn Sự là sự bùng vỡ của Trí Tuệ và Từ Bi cùng lúc. Trí Tuệ vì nhận chân bản tánh Như của vạn sự. Từ Bi vì sự bùng vỡ của tình thương yêu bình đẳng đối với vạn sự, cho phép vạn sự là chính nó, tự vận hành theo chu kỳ tuần hoàn sinh-trụ-hoại-diệt của chính nó.
16 Tháng Hai 2024(Xem: 8374)
Hà ô Lôi là ai nhỉ? Chỉ được biết Hà Ô Lôi là một tiếng hát tuyệt vời, ảo diệu có thể làm mê hoặc lòng người. Nhưng vì cách đây đã năm thế kỷ nên không có cách gì ghi lại được tiếng hát đó. Người đời sau muốn nghe lại được nó, chỉ còn mỗi một con đường : nghe câu truyện kể về Hà ô Lôi
05 Tháng Hai 2024(Xem: 3305)
Đó là mùa Xuân không sinh không diệt. Chất Xuân vượt ra ngoài cảm xúc của con người, nó vượt ra khỏi thời gian, không gian. Nó không bị ảnh hưởng bởi quy luật vô thường
28 Tháng Giêng 2024(Xem: 7101)
Trong phạm vi bài này xin chỉ nhắc đến một số trường trung học tiêu biểu ở các đô thị lớn như Sài Gòn, Huế , Cần Thơ...
26 Tháng Giêng 2024(Xem: 6834)
Thưa đó là những thành phần có ăn học, được các chính phủ thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hòa cho học bổng đi học tại Pháp, tại Mỹ,
24 Tháng Mười Hai 2023(Xem: 3896)
Sách cũ đối với tôi là một ám ảnh mời gọi tìm về. Trong đó đặc biệt có chuyện sưu tập tài liệu triết cũ. Cũng từ những sách cũ đó mà trước đây tôi lớn lên, được nuôi dưỡng và phát triển về trí năng mỗi ngày.
23 Tháng Mười Hai 2023(Xem: 3964)
Nghi ngờ là sợi dây trói buộc thứ năm khiến hành giả phân vân, giải đãi, buông lung, không biết đi hướng nào trên con đường tu tập tâm linh.
01 Tháng Mười Hai 2023(Xem: 8511)
Vai trò bảo tồn, duy trì ngôi nhà hữu thể là trách nhiệm chung của từng cá nhân, nó mang lại ý nghĩa cao đẹp cho sự hiện hữu có giới hạn của chúng
01 Tháng Mười Hai 2023(Xem: 4113)
Bài này, người viết đã tự ý bỏ phần văn hóa chữ viết, một sản phẩm đặc thù của các xã hội văn minh để chỉ nói đến vấn đề ẩm thực và hệ quả của nó.
22 Tháng Mười Một 2023(Xem: 4274)
Chuyến đi gian nan của nguời di cư thế nào thì chữ nghĩa cũng vậy. Chữ ở lại, chữ ra đi, chữ nào còn, chữ nào mất? Hình như chẳng còn ai tâm trí đâu để lưu tâm tới điều đó. Chữ được di cư vào miền Nam,
04 Tháng Mười Một 2023(Xem: 4445)
Đứa con hoang có thể là cuối cùng của Sartre có lẽ là giáo sư tiến sĩ Trần Trọng Đăng Đàn. Đối với văn học miền Nam nói chung, ông giáo sư này là kẻ chém treo ngành.
03 Tháng Mười Một 2023(Xem: 4419)
Trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc, người tu “Hạnh buông xả” sẽ có cơ hội trải nghiệm được sự bình an nội tại. Buông xả ít thì giải thoát ít, buông xả nhiều thì giải thoát nhiều,
23 Tháng Chín 2023(Xem: 9180)
Có những nhà văn mà phong cách trí thức cũng như tình người để lại trong tôi những dấu ấn sâu sắc đến khó quên.
11 Tháng Chín 2023(Xem: 4932)
Kể từ khi phi công Charles Lindbergh được chọn là Nhân vật của năm 1927 – Person of the year – đến nay đã 95 năm. Tuy nhiên Time không những chỉ chọn một cá nhân...
24 Tháng Tám 2023(Xem: 6714)
Phần tôi khiêm tốn nghĩ rằng: đôi khi chúng ta đòi hỏi những điều mà thật sự nó đã nằm sẵn trong túi chúng ta mà chúng ta không biết.
05 Tháng Tám 2023(Xem: 10871)
Tôi gấp sách lại vì đã đọc đến chữ cuối… và tôi nhớ lại tôi trong cái đêm cuối thăm thẳm, thinh lặng, tôi lên sân thượng nhà tôi và bật khóc một mình.
05 Tháng Tám 2023(Xem: 4649)
Trong nhiều năm qua, chúng ta thường tụng “Bát Nhã Tâm Kinh”. Tụng hoài mà nhiều người vẫn còn than khổ! Đó là do mình học kinh mà không chịu ứng dụng kinh vào đời sống của mình.
28 Tháng Sáu 2023(Xem: 14060)
Trong chỗ riêng tư, tôi chia xẻ những tâm tình với Bùi Giáng, với Phạm Công Thiện trong sự ngậm ngùi về số phận không may dành cho họ.
22 Tháng Tư 2023(Xem: 5429)
Mỗi lần có dịp đọc các tài liệu có liên quan đến đạo và nhìn lại quá khứ là mỗi lần rút tỉa ra được một bài học về đời sống, về nếp sống đạo của một thòi
08 Tháng Tư 2023(Xem: 5545)
Mỗi một cuộc đời, như Phan Châu Trinh, đều để lại một bài học dù chưa trọn vẹn cũng đáng để cho những người đời sau suy nghĩ.
31 Tháng Ba 2023(Xem: 4885)
Thật hiếm có nhà văn quân đội miền Nam nào viết với một thái độ thanh thản, không hận thù, biết quý trọng con người như Nguyễn Bửu Thoại.
30 Tháng Ba 2023(Xem: 4237)
Bên cạnh thứ tài sản không bền vững đó, đức Phật cũng dạy có một thứ tài sản không bao giờ mất, đó là Tín tài, Giới tài, Tàm tài, Quý tài, Văn tài, Thí tài và Trí tài.
21 Tháng Ba 2023(Xem: 4853)
Tiếng Quê Hương hoạt động mạnh là nhờ vào hai người. Người đọc và edited lại là anh Uyên Thao. Và người thứ hai là anh Trần Phong Vũ,
19 Tháng Ba 2023(Xem: 4555)
Nếu chúng ta không quyết tâm giữ chặt khoang thuyền tức không giữ chặt Giới pháp, thì làm sao tránh được những trận bảo to, những cơn sóng lớn...
13 Tháng Ba 2023(Xem: 10006)
Không dễ mấy ai có thể chối từ một số tiền lớn lao như vậy vào thời đó. Sự từ chối này làm nên nhân cách Uyên Thao và làm cho Sóng Thần có uy tín với độc giả, đông nhất là trong giới quân nhân.
13 Tháng Ba 2023(Xem: 4937)
Việc chọn “ngày lành tháng tốt” để tiến hành những công việc hệ trọng trong đời sống của người Việt, được biết bắt nguồn từ thói quen do ảnh hưởng văn hóa, tập tục cổ xưa
03 Tháng Ba 2023(Xem: 5041)
Uyên Thao là một con người đặc biệt, khác mọi người trong cách ứng xử, cách sống, nhất là thái độ chọn lựa hành động.
01 Tháng Ba 2023(Xem: 4726)
Sống ở đời ai cũng mong cầu được hạnh phúc. Hạnh phúc là gì? Các nhà tâm lý học ngày nay mô tả hạnh phúc là một trạng thái tâm lý tích cực của con người ...
20 Tháng Hai 2023(Xem: 11658)
Nói chung, văn nghiệp của ông tạo ra một dòng chảy văn học miền Nam rất cá tính; nó tiếp lửa truyền thừa từ những nhà văn tiền bối và ngọn đuốc soi đường cho những người đến sau ông.
14 Tháng Hai 2023(Xem: 5582)
Tôi xin ghi lại như một lời tri ân như một niềm an ủi cho ông ở bên kia thế giới và một niềm an ủi của người còn lại, như kẻ viết bài này.
10 Tháng Hai 2023(Xem: 6005)
Vì thế, việc giới thiệu tập san Trình Bầy, xin khép lại và chỉ xin giới thiệu phần mở đầu và phần giã biệt của chủ nhiệm Thế Nguyên.
31 Tháng Giêng 2023(Xem: 6282)
Tôi tự hỏi mình, Mai Thảo cuối cùng chỉ là một nhà thơ xuất chúng. Hay trong văn của ông đã có thơ và trong thơ là cả trời đất.
31 Tháng Mười Hai 2022(Xem: 12518)
Mỗi chuyện là một góc nhìn xoáy vào những nết ăn, nết ở tiêu biểu cho một con người và tiêu biểu cho một nét Văn Hóa một thời dần biến dạng.
13 Tháng Mười Hai 2022(Xem: 5453)
. Đó là hạng người thuận dòng, hạng người ngược dòng, hạng người tự đứng lại và vị thánh A-La-Hán đã giải thoát ra khỏi luân hồi sinh tử.
02 Tháng Mười Hai 2022(Xem: 12667)
Nói cho cùng, phải chăng số phận của bà Lê Vũ Anh đã được chính cha ruột của mình định đoạt vì ý hướng mong muốn con gái thành công.
20 Tháng Mười Một 2022(Xem: 5602)
Đương nhiên sống ở đời không ai là không lầm lỗi. Chúng ta phải học hạnh nhẫn nhịn và tha thứ của đất về những lỗi lẫm nho nhỏ của nhau thì tình bạn mới được bền lâu./.
08 Tháng Mười Một 2022(Xem: 5706)
Đọc qua lịch sử của Tỳ-khưu-ni Khema, chúng ta biết rằng chết không phải là hết! Cho nên đời này may mắn gặp Phật pháp ...
22 Tháng Chín 2022(Xem: 6044)
Tóm lại con người có hai phần thân và tâm. Cả thân và tâm đều quan trọng như nhau. Tâm gá vào thân để hiện hữu. Thân nhờ tâm chủ trì hướng dẫn để xử sự và hành động.
17 Tháng Tám 2022(Xem: 5949)
Tóm lại tu pháp mười hai nhân duyên, hành giả chỉ cần cắt đứt một mắt xích là phá vỡ được toàn bộ mười hai mắt xích. Hành giả thoát khỏi vòng sinh tử.
26 Tháng Bảy 2022(Xem: 13733)
Như vậy Vô Lậu Học là môn học giúp hành giả được tự do tự tại, đoạn tận mọi phiền não khổ đau, không còn rơi rớt trong luân hồi sanh tử.
12 Tháng Bảy 2022(Xem: 6489)
Trong bài viết này chúng ta cùng nhau tìm hiểu ý nghĩa của phước hữu lậu và phước vô lậu hay là phước đức và công đức khác nhau như thế nào?
13 Tháng Sáu 2022(Xem: 12318)
Sự tử tế của miền Bắc hầu như không thể có theo như nhận xét của của nhà phê bình kỳ cựu Hoài Thanh. Hơn ai hết, ông HT đã hiểu rõ chân tướng của dân miền Bắc cũng như chính quyền ấy.
22 Tháng Tư 2022(Xem: 6015)
chúng ta có thể hiểu A-Lại-Da thức chính là thức sanh ra “tâm sinh diệt” là Vọng tâm, và cũng chính A-Lại-Da thức này hiển lộ tâm thanh tịnh là Chân tâm.