Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Nguyễn Văn Lục - TIẾN TRÌNH TỪ "LỬA TRỜI" ĐẾN "BẾP LỬA"

Saturday, December 31, 202212:24 AM(View: 7439)
Nguyễn Văn Lục - TIẾN TRÌNH TỪ "LỬA TRỜI" ĐẾN "BẾP LỬA"

TIẾN TRÌNH TỪ "LỬA TRỜI" ĐẾN "BẾP LỬA"

Nguyễn Văn Lục


 Tiến trình tiến hóa của con người vốn chậm chạp kéo dài cả ngàn năm nên có thể chẳng có gì để mà tự hào.

Nhưng nhìn lại Lịch sử loài người lại là những bước đi đến kinh ngạc bởi vì con người có một bửu bối: Một Homo Sapiens. Vì Sapiens khác con vật và trội vượt hơn bất cứ loài vật nào dù khỏe mạnh hơn.

Ví dụ như trong chuyện ngụ ngôn con sư tử (hay con hổ) và người tiều phu:

– Ông có cái gì mà những loài trâu, loài bò, loài chó phải sợ và nghe theo?

– Ấy là vì, ta có cái trí thông minh.

– Ông có thể cho ta coi cái đó được không?

– Ta cho coi cũng được, nhưng sợ nhà ngươi cuớp mất của ta. Muốn coi thì ta phải trói ngươi lại.

Con sư tử đồng ý.

Trói xong, người tiều phu lấy gậy đánh sư tử, và nói:

– Đó là trí thông minh của ta đấy.

 Lịch sử đời người

 Đời sống một cá nhân sống trăm tuổi kể đã là dài. Nhưng so với lịch sử loài người nói chung thì đời một người chỉ là một  cái chớp mắt.  Nhưng lịch sử loài người nói chung ấy có thể là nhiều trăm ngàn năm, khoảng 300.000 ngàn năm trước, homosapiens đầu tiên xuất hiện.


image002

Nhóm vượn người được trên đây ở đây gồm nhiều tổ tiên trực tiếp và anh em họ tiến hóa của loài người chúng ta. Trên đây là Homo sapiens (người hiện đại), Australopithecus afarensis (được cho là tổ tiên trực tiếp của chi Homo), Homo erectus (xuất hiện cách đây 1,9 triệu năm và chỉ tuyệt chủng cách đây khoảng 140.000 năm), Homo habilis (thành viên đầu tiên của chi Homo), và người Neanderthal (xuất hiện muộn hơn và độc lập với người hiện đại). Ảnh của: Encyclopaedia Britannica/UIG qua Getty Images)

Thật vậy, từng bước khởi đầu, con người còn đi bằng 4 chân như loài khỉ, loài vượn, rất gần với  loài khỉ vượn-người. Để một lúc nào đó, con người từng bước một “giải phóng” trong nhiều ngàn năm tách rời đôi bàn tay ra khỏi đôi chân. Đôi tay  giờ đây không còn cần thiết cho việc di chuyển nhờ đó rảnh tay làm nhiều động tác khác như leo trèo, ném đá hoặc dùng gậy gộc để tự vệ khi cần hoặc thực hiện những động tác phức tạp.

Phải nói đó là những bước tiến dài trong thời kỳ con người Homo Sapiens thoạt đầu chỉ biết hái lượm cây cỏ, các quả chín, hoặc ăn các côn trùng nhỏ và ăn lại các thịt đã thối rữa do các động vật khác dư thừa dể lại[1].

Vì thế, thể chất con người thường thua sút xa các loài động vật ăn thịt hoặc các loại động vật có vú nên luôn luôn sợ hãi và ẩn mình. Một đứa trẻ sinh ra phải lệ thuộc vào mẹ nó ít lắm vài năm, trong khi con bò, một con dê đẻ ra, chỉ ít phút sau có thể tự mình đi được.

Việc tìm ra lửa, một bước tiến của loài người.

Bước tiến vĩ đại khi loài người tìm ra lửa lần đầu tiên chẳng khác gì khi phi hành gia người Mỹ Neil Alden Armstrong là người đầu tiên đặt chân lên mặt trăng. Ông đã phát biểu một cách đầy khiêm tôn và biểu tượng:

’Đây là bước đi nhỏ của một người, nhưng là một bước tiến vĩ đại của nhân loại.”

Neil Armstrong: “That’s one small step for ‘a’ man, one giant leap for mankind.” Nguồn ABC

Việc tìm ra lửa có thể bắt đầu từ 500.000 ngàn năm trước đây[2]. Lúc ban đầu do con người hấp thụ sức nóng và ánh sáng mặt trời hoặc Sapiens quan sát thấy hiện tượng núi phun lửa, hoặc sấm xét gây ra những đám cháy, hoặc tình cờ từ một đám cháy rừng. Đó còn là lúc thiên địa còn sơ khai, tranh tối tranh sáng, càn khôn còn hỗn độn tù mù trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Trong khi con người chưa đủ chín mùi để mưu cầu hạnh phúc cho riêng mình.Như thể sinh ra là để chết.  Như thể có một cõi chết từ bên trong sâu thẳm của con người.

image003Lửa. Nguồn TIME


Hơn bao giờ hết, sự giành được sự sống bằng mọi giá, bằng mọi cách như cứu cánh ở đời. Sống trước đã (Primum vivere[3]).

 Vì thế, cái may cho con người là khi lửa vừa tắt, bên đống tro tàn là những con vật và các loại củ đã được thui chín, hoặc các thực vật được nướng chín. Ăn bùi mà thơm.

Nhưng cái quan trọng nhất là con người  khác các loài là nắm bắt được mối tương quan nguyên nhân-hậu quả giữa hai sự kiện. Vì thế, việc các sinh vật được thui chín, giữa sống và chín, như cơ hội mở đường cho nhiều thuận lợi mới mà chỉ con người nắm bắt được. Có thể là thuận lợi cho việc tiêu hóa thức ăn. Đồ ăn sống buộc dạ dày phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa. Lửa còn có thể diệt ký sinh trùng còn sống. Thịt thối được tiêu thụ dễ dàng hơn.

 Cả một bộ máy sinh lý trong cơ thể thay đổi và thích ứng thuận tiện. Chẳng hạn không cần có hàm răng rắn chắc như trước nữa để nhai thức ăn sống. Nhưng có thắc mắc đặt câu hỏi,  người dân miền Bắc Việt Nam trước đây thường có hàm răng to và hô vì ăn nhiều đồ sống sít[4], như ăn mía chẳng hạn.

image006

Hộp sọ 1.000 năm của một phụ nữ Philistine  khai quật ở Israel cho thấy những người sống thời tiền kỹ nghệ không bị răng khấp khểnh, răng hô như chúng ta ngày nay. Ảnh của Jim Hollander/EPA.

 Dạ dày thu nạp nhiều thức ăn hơn trước vì chúng đã chín hoặc có mùi vị thơm ngon.

Và cứ thế nhiều cái lợi từ lửa phát sinh. Con người đã biết lợi dụng Lửa Trời, lửa thiên nhiên, và áp dụng vào Lửa Bếp.

Dần dần, con nguời thuần hóa được lửa, kiểm soát được sức mạnh của lửa và sức mạnh vô biên của nó.

 Lửa soi sáng, lửa sưởi ấm, lửa làm chín các thực phẩm và tạo ra hương vị thơm ngon. Chẳng hạn biết dùng lửa để sưởi ấm về mùa đông giá lạnh. Dân miền Bắc Việt Nam thuở xưa khi mùa đông tới, không có củi phải mặc áo tơi với nhiều lớp lá gồi cho bớt lạnh, trong nhà trải thêm ổ rơm. Thuở nhỏ, tôi từng ngủ trên ổ rơm vừa ấm và vừa êm ái.

Những nhà khá giả hơn ở thôn quê có thêm lồng ấp bằng đồng, có nhiều lỗ hổng chung quanh để tỏa hơi nóng, bỏ than vào bên trong chăn sưởi cho bớt lạnh. Người dân miền cao nguyên cũng đã biết bỏ than trong một bọc nhỏ để sưởi khi đi đường

Trên rừng ở các vùng xa tiện có củi, người ta dùng một bếp lửa ngay giữa nhà, vừa để sưởi ấm, vừa để nấu nướng và nhất là để giữ thịt thú rừng bằng cách treo phía trên bếp và hun khói. Đó là cách duy nhất để giữ cho thịt khỏi hư thối và ăn dần. Ẩm thực vùng cao nguyên Tây Bắc sau này còn giữ được nhiều món ăn đặc biệt ít đâu có. Như các món thị trâu, thịt heo hun khói cũng như bắp khô, củ đậu khô. vv…

Cả gia đình quây quần bên bếp lửa, nấu nướng ngay giữa gian nhà. Sự quần cư ấy dần dần giúp bỏ thói quen hái lượm, rời bỏ tục lệ đi tìm mảnh đất mới với nếp sống lang bạt, nay đây mai đó. Nó khởi đầu cho nếp sống quần cư, canh tác tại chỗ. Sau khi đốt cây rừng, tro tàn trên mặt đất là thứ phân bón hảo hạng, là nơi mảnh đất sinh ra cho con người nhiều hoa trái.

Nó đã hình thành một cách gián tiếp và thô thiển một cộng đồng xã hội. Cộng đồng ấy còn cần di truyền nòi giống, cần thêm người lao động để trông trọt, chăn nuôi và còn nhất thiết bảo vệ cộng đồng trước những hiểm họa do ác thú rình rập. Chưa kể, cần đông người khi có những cộng đồng khác hăm dọa chiếm đất đai hoặc muốn đồng hóa.

Luật Cạnh tranh sinh tồn hơn lúc nào hết được áp dụng một cách bài bản và triệt để. Muốn sống còn trong một thiên nhiên còn hoang giã mà sức mạnh là lựa chọn tự nhiên (Sélection naturelle).

Việc quần cư cố định còn cho thấy hệ quả rõ ràng như việc xây dựng những căn nhà sàn mà chủ đích là tránh nạn thú rừng.

Ở dưới là chỗ giữ trâu bò, lợn, gà. Trên là chỗ cho người ở.

Các bộ lạc[5] từ đó bắt đầu hình thành.

 Một người đàn ông khỏe mạnh thu nạp những người khác dưới trướng, trở thành chủ nhân ông. Để việc bành trướng thêm vây cánh, người Tù Trưởng còn thu nhận thêm một đám phụ nữ vừa làm công việc sinh lý và nhất là việc sinh con đẻ cái.

Vai trò người phụ nữ  “trong khung cửa” trở thành sức mạnh cộng đồng với nhiều trâu bò và đám phụ nữ với đàn trẻ đủ lứa tuổi.

 Người phụ nữ trở thành người phục vụ khôn ngoan, biết nhường nhịn, biết khéo léo, sức chịu đựng cao và biết dùng chính thân xác mình như một hiến dâng cho bộ tộc. Chỉ cần vài giọt nước mắt hoặc một ánh mắt đủ cứu vãn cho sự sinh tồn của cả một dòng tộc.

Vai trò ấy, ngày nay, người ta gọi là sức mạnh mềm, sức mạnh thông minh, lui một bước để chiếm mười bước.

Vì thế, người đàn ông  vai u thịt bắp có thể chia cái vai trò sinh dục và sinh sản ấy cho nhiều thành viên phụ nữ khác trong bộ tộc để giữ gìn « bản sắc truyền nòi” khác với bộ tộc khác.

Vì thế, việc giao phối với tất cả với những người đàn ông trong bộ tộc ấy dần dần là một việc xem ra bình thường và tự nhiên.

Trong quan hệ luyến ái, người phụ nữ có thể có giai đoạn ngoài hôn nhân. Ngay cả khi đã thành vợ chồng có thể chia tay và kiếm người khác. Hiện nay, còn có nhiều bộ tộc gả bán hoặc cho các người phụ nữ như một quan hệ trao đổi hoặc để giữ hòa khí.

 Đó là một quan hệ huyết thống được giữ gìn.

Một lần nữa cho thấy hơn ai hết các Tù trưởng nắm rõ quy luật Cạnh Tranh Sinh Tồn, hiểu biết và khôn ngoan bày đoàn. Người phụ nữ chỉ là một đơn vị, một mắt xích trong cuộc cạnh tranh sinh tồn ấy. Nhưng lại là một mắt xích thiết yếu không thể không có trong cuộc cạnh tranh sinh tồn và bảo vệ sự tuyệt chủng.

Vì thế, quan niệm trinh tiết nhất thiết không quan trọng trong các xã hội thô sơ.

Nó phải nhường chỗ cho quy luật ấy trong các xã hội sơ khai. Điều mà các xã hội được coi là văn minh người ta nhìn qua lăng kính luân lý, tôn giáo chỉ mới hiện thực khoảng hơn 2000 năm nay trở lại. Xã hội thô sơ với nếp sống, nếp nghĩ dưới con mắt xã hội văn minh được coi là dơ bẩn mà họ gọi một cách miệt thị là Pensées sauvages, những tư tưởng hoang dã. Tư tưởng hoang dã là tư tưởng chưa được hệ thống theo quy trình tiesn bộ của các xã hội văn minh.

Thật ra, những tư tưởng ấy có thể chỉ khác với các tư tưởng khác, mà không có nghĩa nó xấu hơn hoặc tốt hơn..

 Và trong việc giao phối như thể, mục đích chính là sinh sản. Người phụ nữ chỉ là công cụ như một cái máy đẻ. Người ta  còn tìm thấy trên các bức tường hang động hình vẽ các phụ nữ bụng chửa cũng nằm trong ý hướng ấy.

Không lạ gì, nó như thể có một cuộc chạy đua của các tinh trùng trong cơ thể người phụ nữ.
Tinh trùng nào khỏe mạnh nhất sẽ về tới đích và tạo ra những con người mạnh nhất và có thể thông minh nhất của bộ tộc.

Tôi đã có dịp được xem các tấm hình, con cái vây quanh và người đàn ông đàn bà quấn lấy nhau làm tình một cách tự nhiên và thoải mái. Nhà Nhân chủng học Claude Levy- Strauss đã sống nhiều năm bên Ba Tây (Brazil) để tìm hiểu các sắc tộc thiểu số trong cuốn sách Tristes Tropiques (Nhiệt đới buồn). Tuy nhiên, ông vẫn thiếu một cái nhìn thiện cảm, hiểu biết với xã hội người sơ khai.

 Tiếp nối, Gaston Bachelard trong cuốn La Psychanalyse du Feu, 1941 — Phân tâm học về lửa, gọi một cách rất sát là Feu sexualisé. Lửa đã dục tình hóa. Người Việt cũng có thói quen gọi là “lửa tình”  hay “tiếng sét ái tình”. Hay những chữ khác như Nguội tình, Tình lạnh nhạt có thể cũng không khác bao nhiêu..

Bộ tộc theo nghĩa đó tự nhiên cần những thành tố có cơ bắp để làm việc và cũng cần để bảo hộ bộ tộc bằng hai giống Đực- Cái.

 Phải chăng đó cũng là mẫu hình theo Cấu Trúc luận mà mỗi thành viên là một đơn vị, một mắt xích của một xã hội vừa hòa với thiên nhiên và hòa với con người. Một cơ cấu bộ tộc được coi là lành mạnh từ đó tạo ra nhiều bộ tộc khác. Việc hòa với thiên nhiên này tạo ra rất nhiều huyền tượng như thờ cúng các thần Núi, Thần Cây, Thần Gió, Thần Lửa…

Nói cho đáo lý, đó chỉ là cách con người biết làm hòa với Thiên nhiên, với Đất Trời. Từ thái độ kính trọng thiên nhiên ấy, nó biến thái thành tín ngưỡng tôn giáo. Người Việt chẳng hay cũng có câu: Trời che Đất chở. Trông Trời, Trông Đất, trông mưa…

Từ đó, chúng ta sẽ không còn lạ gì khi các bộ lạc mọc ra như nấm tại các sắc dân Thượng như Mường Mán, Mèo, Lô Lô, Nùng, Nùng An, Mán Sơn Đầu, người Mông Đen, Mông Hoa, Đào Đỏ, người Dao. Đàn ông thì ăn mặc sơ sài chỉ một cái khố. Còn đàn bà ăn mặc với đủ sắc mầu, có thêu chỉ mầu sặc sỡ. Áo thì mặc chẽn xem ra  sặc sỡ và đẹp hơn người Kinh nhiều.

Ăn mặc mầu sắc khác nhau trước hết là để phân biệt các sắc dân. Như người Mông Đen thì màu đen, người Dao mặc mũ đỏ, người Dáy mặc áo ngắn. Có thể họ chỉ giống nhau là có cái gù sau lưng và đều nói chung tiếng Thổ Tầy.

 Có thể ngày nay đã đổi thay khi tiếp xúc với xã hội văn minh chăng?

Bếp lửa theo truyền thống văn hóa một số dân tộc

Bếp lửa là một định chế văn hóa của nhiều sắc tộc trên thế giới. Phần đông, nó trở thành trung tâm của đời sống gia đình- nơi tụ họp của gia đình và cả họ hàng tạo ra không khí an bình, hạnh phúc. Nó như hành trình Trở Về Nhà như một điểm tựa. Tôi thiển nghĩ đây là nét đẹp hơn cả biểu lộ tình quê hương, tình tự con người.

image007

Bếp lửa sưởi ấm, nấu nướng trong gia đình người dân Bana. Nguồn: https://dttg.baotainguyenmoitruong.vn/

Tình tự Cái Nhà trở thành nơi êm ấm, an vi, nơi cuối cùng để về. Đi đâu thì đi rồi cũng phải về. Đi là về. Nơi đó có khói bốc lên, có ánh sáng lửa bập bùng. Ngược lại không có ánh lửa, tro bếp nguội lạnh phải hiểu căn nhà đó vắng người, hoặc bỏ hoang và không có sự sống ở đó.

Về mặt khảo cổ học, có những huyền thoại, truyện cổ tích nói đến phong tục xưa về nguồn gốc và công dụng của lửa bếp.

Lửa bếp, biểu tượng cho sự sống, nên nhiều sắc dân đã đề ra những hình luật cho những ai làm mất lửa.

 Giữ được lửa như giữ được mạch sống, giữ được cái hồn của quê nhà, nơi chôn rau cắt rốn. Giữ lửa ở thôn quê Việt Nam thường có hai cách:

  • Hoặc dùng mớ rơm bện chặt dùng làm bùi nhùi giữ lửa, để nó cháy âm ỉ.
  • Hoặc để tro trấu cháy âm ỉ bên cạnh bếp.

Lúc cần, chỉ thổi lên là lửa sẽ bùng cháy. Cạnh đó, người ta dùng một ống tre để thổi lửa.

Ngay cả cái mùi khói, nói chung mùi dân giã, cũng là những gì quen thuộc, gần gũi như một hiện sinh hữu hình. Nó quen thuộc như mùi chuồng heo, mùi lúa mới cũng như tiếng sáo diều, tiếng chuông chùa. Người ta cũng nhận ra rằng, những con ngựa hình như chúng phi nước đại khi chúng bắt đầu ngửi thấy mùi chuồng ngựa[6].

 Nói chung, quê hương làng xóm là tất cả những thứ ấy cộng lại.

Ở Việt Nam, huyền thoại lửa đã được đưa lên thành những biểu tượng gần gũi và thân thiện như : Ông Táo, Ông Đầu Rau. Và có sự tích kể vì sao có Ba Ông Đầu Rau. Đó là câu truyện tình đầy kịch tính và đẫm nước mắt.

J.G Frazer đã kể lại một số sự tích như :

“Nhiều bộ lạc ở Ấn Độ, có thần AGUI luôn có mặt, lửa là biểu hiện của khái niệm sinh sản..luôn ở cạnh gia đình, không bao giờ vắng mặt.

Ở thời La Mã Thượng cổ, giường cưới được kê sát cạnh bếp, sản phụ mới đẻ, ở cữ nằm trên giường có than lửa cho nóng. Lửa bếp như vậy chẳng những sinh ra sự sống mà còn giữ gìn sự sống.”

Ở Việt Nam cũng có sự kiện phụ nữ mới sinh sản nằm giường có lò than cho thấy thế giới có những điểm đồng ít ai ngờ tới.

Tại các xứ Bắc Âu lan tỏa ra khắp vùng Địa Trung Hải, sang đến Phi Châu, người ta dùng ba que sắt chụm vào nhau và treo nồi để đun nấu. (Xem thêm J.G Frager, Mythes sur l’origine du Feu. Payot, Paris, 1931). Sự kiện này nhắc nhở những ai từng ăn món cá Bouiabaisse xuất phát từ cảng biển Marseille. Người ta dùng những con cá dư nấu nhỏ lửa, ninh cho nhừ với cà chua, hành, tỏi trong dầu ăn, rồi ăn với bánh mì quết bơ.

Chung quanh từ “Ăn”của người Việt

Có thể nói tắt một lời, không nơi nào trên thế giới từ ăn được xử dụng nhiều đến như thế. Tôi không nói ngoa đâu. Bạn thử dịch tất cả những chữ viết dưới đây ra tiếng Pháp, tiếng Anh được không. Chắc là không quá. Bởi vì nó đã trở thành máu thịt của tâm hồn Việt Nam.

Nó xúc tích, nó giản lược mà không ngôn ngữ nào có được. Cho nên, khó có người ngoại quốc nào nắm được cái căn cơ của thứ ngôn ngữ ấy.

Chẳng hạn, từ “ăn” được ghép với một từ khác, hoặc nhiều từ trong các kiểu nói trở thành quen thuộc, đơn gọn, hoặc trở thành tục ngữ, ca dao. Trong ‘’Việt Nam tự điển » của Hội KHAI TRÍ TIẾN ĐỨC (1931), có khoảng 150 từ ghép với Từ ĂN. Nhiều đấy chứ.

Các Từ ghép.

Cái thuận lợi của các từ ghép này là nó giản lược nhiều từ thành một chữ bằng cách cắt xén từ giữa mà đọc ai cũng hiểu được như : Ăn Cắp, Ăn Cướp, Ăn Hại. Về pháp lý, người ta cũng dùng tiêu chí này để luận tội. Tội ăn cắp nhẹ hơn ăn cướp. Ăn hại kể như vô tội vì có thỏa thuận.

Nhưng nếu thêm các chữ Thằng, Đồ, Bọn, Phường, Quân.. Nó sẽ mang ý nghĩa luân lý như một xếp loại, miệt thị, khinh bỉ.

Chưa kể những biểu lộ thân xác đi kèm như lên giọng, chỉ trỏ ngón tay, nghiến răng trợn mắt làm tăng thái độ oán giận, khinh bỉ. Cái ngôn ngữ thân xác này nó cũng làm giàu cho ngôn ngữ Việt với lối nói bóng, nói gió, nói mỉa mai mà thịnh hành nhất ở nơi thành thị, nhất là tại miền Bắc

  • Về nghĩa đen, nó cũng giúp bày tỏ một cái gì vắn, gọn như :
  • Ăn cái gì : Ăn cơm, ăn canh, ăn bánh, ăn cá, ăn rau.
  • Cách ngăn:  Ăn chén, ăn sống, ăn mặn, ăn chua, ăn cay, ăn ngọt, ăn đũa, ăn xiên, ăn đứng, ăn ngồi, ăn chung, ăn chậm, ăn vặt, ăn yếu, ăn khỏe, ăn tham, ăn tục.
  • Nơi ăn : Ăn tiệm, ăn hàng, ăn đường..
  • Lúc ăn : ăn sáng, Ăn trưa, ăn tối, ăn đêm
  • Những dịp đặc biệt : Ăn tiệc, ăn cỗ, ăn khao, ăn cưới, ăn tết.
  • Cách ghép từ: tùy theo cách ghép, sẽ có vô số nghĩa chỉ tâm lý, đạo đức về xã hội như: Ăn hại, ăn hiếp, ăn hối lộ, ăn chặn, ăn bớt, ăn bẩn, ăn vụng, ăn vạ, ăn xin, ăn thề, ăn non, ăn chực, ăn chịu..
  • Cách ghép thành câu tục ngữ: Ghép thêm từ hai từ, chữ ăn có thể trở thành câu tục ngữ như Ăn gian nói dối, Ăn có nhai nới có nghĩ, Ăn ốc nói mò, Ăn không nói có, Ăn tục nói phét, Ăn trông nồi, ngồi trông hướng, Ăn cơm nguội, nằm ngoài nhà, Ăn trắng mặc trơn, Ăn chực nằm chờ, Ăn sung mặc sướng..Ăn sống nuốt tươi, Ăn thật làm giả, Ăn no ngủ kỹ.

Đôi lời kết luận

Thật không dễ để thành một người Việt Nam với những tình tự rất người, một thứ ngôn ngữ sống động và tế vi không dễ gì nắm bắt.  Lửa bếp trở thành cái nôi của văn hóa dân tộc.

Rất tiếc, trong cuộc di cư năm 1954, chữ đã đi theo người, nhưng một phần đã bị tan hòa vào miền Nam. Và nhiều thứ nay chỉ còn là những kỷ niệm.

Nhất là miếng ăn. Tôi không biết có dân tộc nào tôn trọng miếng ăn đến như vậy. Chia phần xôi thịt đến một cái phao câu cũng không thể thiếu.

image010

Ăn, nhậu tràn lan ở phố cổ Hà Nội về đêm. VNMedia

Phạm Duy Tốn trong truyện Sống Chết mặc bay nó hiện thực đầy đủ : một miếng giữa làng bằng một xàng xó bếp nó quan trọng đến chừng nào. Từng chi tiết tỉ mỉ chia phần từ cái đầu gà đến cái phao câu không thể thiếu.

Ở đây, tôi chỉ xin nêu ra một tập truyện ngắn: Việc Làng của Ngô Tất Tố như một lời chia xẻ. Trong đó có một số truyện ngắn tiêu biểu như Miếng thịt giỗ Hậu- Một chiếc Lăm lợn-Xâu Lòng Thờ-Một tiệc ăn Vạ-Cỗ Oẳn Tuần Sóc-Mua Cỗ-Con Gà Thờ-Hạt Gạo Xôi Mới-Góc Chiếu giữa Đình.

Mỗi chuyện là một góc nhìn xoáy vào những nết ăn, nết ở tiêu biểu cho một con người và tiêu biểu cho một nét Văn Hóa một thời dần biến dạng.

Amen.

© 2022 DCVOnline

   Chú thích

[1] Nguồn: Citation: Pobiner, B. (2013) Evidence for Meat-Eating by Early Humans. Nature Education Knowledge 4(6):1 | Thực phẩm của loài vượn nhân hình sớm nhất có lẽ hơi giống với thực phẩm của loài tinh tinh hiện đại: ăn tạp, gồm phần lớn lớn trái cây, lá, hoa, vỏ cây, côn trùng và thịt.

(Nguồn: Andrews, P. & Martin, L. Hominoid dietary evolution. Philosophical Transactions of the Royal Society of London B 334, 199-209 (1991); Milton, K. A hypothesis to explain the role of meat-eating in human evolution. Evolutionary Anthropology 8, 11-21 (1999); Watts, D. P. Scavenging by chimpanzees at Ngogo and the relevance of chimpanzee scavenging to early hominin behavioral ecology. Journal of Human Evolution 54, 125-133 (2008).

[2] Tuy nhiên, bằng chứng rõ ràng về việc dùng lửa theo thói quen tìm thấy ở những hang động ở Israel có niên đại từ 400.000 đến 300.000 năm trước, và kể cả việc dùng đi dùng lại một lò sưởi duy nhất trong Hang Qesem và những dấu hiệu nướng thịt.

(Nguồn: ANDREW C. SCOTT, “When Did Humans Discover Fire? The Answer Depends on What You Mean By ‘Discover’”, TIME, JUNE 1, 2018)

[3] Primum vivere deinde philosophari (mặc dù không có dấu phẩy nhưng câu được đọc như dấu gạch ngang: primum vivere, deinde philosophari) là một thành ngữ Latinh có nghĩa là “Sống trước, sau đó mới triết lý”. Đó là một lời mời để sống một một cuộc đời tích cực trước khi cống hiến hết mình cho sự phản ảnh theo lý thuyết; nó cũng là một lời cảnh cáo cho những người chỉ tập trung vào lý thuyết mà không chạm mặt với đời thực.

(Nguồn: https://fr.wikipedia.org/)

[4] Hộp sọ của những người nông dân thời tiền kỹ nghệ cũng có nhiều răng sâu và áp xe trông rất đau đớn, nhưng chưa đến 5% trong số họ có răng khôn. Ngược lại, hầu hết những người săn bắn hái lượm có hàm răng  gần như hoàn hảo. Rõ ràng, bác sĩ chỉnh răng và nha sĩ hiếm khi cần thiết trong thời kỳ đồ đá. (Nguồn: Daniel Lieberman, “The Story of the Human Body”, Vintage; Illustrated edition (July 1 2014))

[5] “Khả năng lãnh đạo dựa trên kiến ​​thức hiểu biết về cộng đồng, hiểu biết về con người của bộ lạc, hiểu biết về tầm nhìn và hiểu biết về văn hóa bộ lạc.” Tầm quan trọng của kiến ​​thức là cơ sở cho sự lãnh đạo để có thể nhìn thấy bức tranh toàn cảnh và hướng tới tương lai cho nhu cầu của người dân bộ lạc.

Lãnh đạo bộ lạc là sự đồng lãnh đạo, tổ chức bằng hệ thống thị tộc, được hướng dẫn và duy trì do những bô lão bằng việc dạy ngôn ngữ và kể chuyện. Sự lãnh đạo của bộ lạc Winnebago là về vai trò và các mối quan hệ, hệ thống thị tộc, bô lão, phụ nữ, gia đình, trẻ em, bố và mẹ, chokas (ông), kakas (bà), cô và chú. Tất cả đều có vai trò lãnh đạo bộ lạc. Tất cả đều là một phần của vòng tròn thiêng liêng. Chính vai trò được chia sẻ này đã gắn kết mọi người như một và cung cấp một hình mẫu cho sự lãnh đạo.

Nguồn: Jeff G. Hart, “Khám phá khả năng lãnh đạo của bộ lạc: Hiểu và làm việc với người dân bộ lạc”, Tạp chí Extension, tháng 8 năm 2006 // Tập 44 // Số 4 // Đại học Nebraska-Lincoln Extension

[6] Đó là loại phi nhanh nhất của một con ngựa, trung bình khoảng 25 đến 30 dặm một giờ và dùng trong thiên nhiên khi con ngựa cần chạy trốn khỏi thú bắt mồi (hổ, báo, v.v.) mồi hoặc muốn chạy nhanh trong một quãng đường ngắn.

Nguồn: EQUIMED STAFF, “Horse Rhythms and Movements from Walk to Gallop and in Between”, EQUIMED – 04/26/2018.

Share via:

 

 

Friday, October 4, 2024(View: 189)
Đặc biệt, sau khi tiếp quản Quy Nhơn xong thì thủ tướng Ngô Đình Diệm có ra thăm ủy lạo dân chúng và sau đó, trong dân gian đã truyền tụng hai câu thơ như sau:
Sunday, September 22, 2024(View: 510)
Riêng tôi khi mình lung túng không chắc chắn về những từ Hán Việt mà không hỏi ai được thì cứ ‘nôm na là cha mách qué” là hay nhất!
Saturday, September 21, 2024(View: 750)
Hãy thử so sánh cuộc đời của Trân Huỳnh Duy Thức, một nhà khoa học Việt Nam với Václav Havel, một nhà văn Tiệp Khắc,
Saturday, September 21, 2024(View: 358)
Sau này những khẩu hiệu có tính cách tuyên truyền này được nhóm Giao Điểm, ở hải ngoại rêu rao cùng khắp trên báo chí của họ.
Saturday, September 7, 2024(View: 375)
Nếu so với cuộc sống ngoài Bắc bữa no bữa đói, lo từng bữa thì đây phải nói là thiên đàng. Những điều gì khác với điều tôi viết thường là do cộng sản lúc bấy giờ tuyên truyền.
Sunday, August 25, 2024(View: 889)
Quả thực, Francoise Sagan là một hiện tượng văn học phổ biến một cách rộng rãi ở miền Nam. Sagan có lối viết thật ngắn, gọn.
Friday, August 23, 2024(View: 938)
Năm 1970, chiếu theo giấy phép số: 3343/GD/KHPC/HD/7 thiết lập Nữ Học Viện bậc Đại Học, áp dụng mô thức một Viện Đại Học Cộng Đồng
Tuesday, August 20, 2024(View: 585)
Cuộc chiến này đã bắt đầu như thế và đã chấm dứt như vậy ngoài mọi sự quyết định của người Việt Nam.
Wednesday, August 7, 2024(View: 1264)
Với tôn chỉ Dân Tộc, Nhân Bản và Khai Phóng, nền giáo dục Việt Nam Cộng Hoà trong 21 năm tồn tại đã đào tạo những công dân Việt Nam hoàn thiện
Wednesday, August 7, 2024(View: 978)
Sự tuyên truyền khéo léo, che dấu đã cho thấy nhiều thanh thiếu niên đã tình nguyện xông pha vào "cõi chêt" vì bom Mỹ bỏ ngày đêm.
Tuesday, July 30, 2024(View: 1121)
Chiến tranh trước sau rồi cũng chấm dứt cách này cách khác như chúng ta đã thấy. Nhưng sau 1975, sự thật mới chính là sự thật được phơi bầy.
Saturday, July 13, 2024(View: 642)
Tóm lại, Quán Thân như lời Phật dạy thì có 6 đề mục để quán như đã nêu ở trên. Hành giả có thể thực hành thiền Quán bất cứ lúc nào trong ngày.
Tuesday, July 2, 2024(View: 1050)
Sau khi chiếm được miền Nam Việt Nam, mâu thuẫn giữa Việt Nam và Trung Cộng ngày càng tăng cao. Trung Cộng lên án Việt Nam đàn áp Hoa Kiều và muốn đem Hoa Kiều về nước.
Tuesday, June 25, 2024(View: 811)
Thực hành Giới-Định-Tuệ, đời sống đạo đức của hành giả được thăng hoa, tâm định tĩnh, trí tuệ phát sáng. Kết quả sơ khởi của việc tu tập, giúp hành giả thoát khỏi một số ràng buộc
Monday, June 24, 2024(View: 1074)
Vậy thì có gì là lạ về hiện tượng khóc tập thể! Chúng ta đã từng chứng kiến hàng triệu người dân trong các nước cộng sản cùng vỗ tay, cùng hoan hô, cùng đả đảo thì nay nếu có hàng triệu cùng khóc có điều chi khác biệt?
Sunday, June 23, 2024(View: 999)
Không biết con số chính xác Sách Báo của Văn Hóa Miền Nam bị hủy diệt bao nhiêu, và sau này lại thấy những bộ Tự Điển quý giá
Friday, June 14, 2024(View: 984)
Tù vừa tròn 17 năm. Những ông tướng khác về trước ông chừng nửa giờ nên tướng Giai là người sau cùng, theo ý nghĩa tiêu biểu của lịch sử..
Sunday, June 9, 2024(View: 997)
Đọc cả bài viết này, có lẽ người đọc chỉ cần đọc đoạn kết trên là đầy đủ ý nghĩa.
Saturday, June 8, 2024(View: 1817)
ĐÁNH TƯ SẢN cũng là một sự kiện chấn động lịch sử Việt Nam ngang hàng sự kiện THUYỀN NHÂN VIỆT NAM và chỉ xảy ra sau ngày 30 tháng Tư năm 1975.
Friday, June 7, 2024(View: 1168)
“Thiền Chỉ” hay “Thiền Định” là trạng thái tâm chuyên chú vào một cảnh, một đối tượng, khiến cho mọi vọng tưởng đều ngưng bặt, tạo sự an vui (sukkha) hỷ lạc cho hành giả.
Sunday, May 19, 2024(View: 1451)
Nhìn lại hơn 50 năm miền Bắc dưới chế độ cộng sản, người viết chỉ có thể thở dài và nghĩ mình còn may mắn – May mắn vì đã không phải sống dưới chế độ bạo tàn đó.
Sunday, May 19, 2024(View: 2060)
Lần đổi tiền này gây ra hậu quả kinh tế tai hại với nạn lạm phát lên hơn 700% năm 1986 và tiếp tục tăng cao trong 3 năm sau đó.
Saturday, May 11, 2024(View: 2480)
Người ta nói: làm thầy thuốc sai lầm thì giết chết một người, làm chính trị sai lầm thì giết một thế hệ nhưng làm văn hoá sai lầm thì giết cả muôn đời.
Monday, April 29, 2024(View: 1582)
Theo ông Hoàng Tùng xác nhận, vụ án Bà Nguyễn Thị Năm đã được bộ chính trị họp và quyết định. Riêng ông Nguyễn Minh Cần, Phó chủ tịch Hà Nội than:
Monday, April 22, 2024(View: 1502)
Tôi viết lại bài này như một hồi ức đau buồn đã qua. Nó cũng giống như ngày nào “ Miền Nam sau ngày giải phỏng”. Bởi vì Đảng vĩ đại ngay cả trong những sai lầm của họ.
Wednesday, April 10, 2024(View: 1557)
Tu tập theo đạo Phật không phải để sở hữu được điều gì, mà thực ra là để buông xả không bám víu với bất kỳ những gì ở trên đời... mà chỉ nhận biết rõ ràng những gì đến rồi đi,
Monday, April 1, 2024(View: 2115)
Di tản sang Hoa Kỳ năm 1975, tên tuổi ông một lần nữa bừng sáng của đỉnh cao văn học. Một lần nữa như thể được tái sinh. Sách của ông được bày bán khắp các tiệm sách.
Monday, March 18, 2024(View: 1995)
Hát Rong được gọi là Troubadour, tên của một nhà soạn nhạc và nghệ sĩ biểu diễn vào thời kỳ trung cổ ở Âu Châu. Người phụ nữ hát rong được gọi là Troubairitz.
Saturday, March 9, 2024(View: 1556)
Bài viết này dựa trên kinh Nikãya nhằm cung ứng một vài khía cạnh cần biết trên đường tu học của thiền sinh Phật tử muốn tìm hiểu lộ trình tu tập trong đạo Phật như thế nào.
Saturday, March 9, 2024(View: 1386)
Tuy nhiên, vẫn phải nhìn nhận những nhà văn trẻ vừa và thật trẻ vẫn là niềm hy vọng của sinh hoạt Văn Học Di Dân Việt Nam như những đóm lửa của hy vọng còn chờ đợi
Friday, March 1, 2024(View: 1356)
Nếu “nhận thức về vô thường” được tu tập như vậy ngay trên tự thân, được làm cho sung mãn như vậy ngay trên tự thân ngũ uẩn, thì “tất cả dục tham được chấm dứt, tất cả các sắc tham được chấm dứt
Friday, March 1, 2024(View: 1956)
Chỉ tồn tại có 21 năm, từ di sản của nền giáo dục thuộc địa của Pháp chế độ Việt Nam Cộng Hoà đã khai sinh một nền giáo dục Dân tộc, Nhân bản và Khai phóng mà giá trị đến ngày nay không ai có thể phủ nhận được.
Friday, March 1, 2024(View: 1345)
Tháng ba này, bác sĩ Quang lại lên đường sang Ukraine trong ba tháng.. Tháng bảy mới trở về. Tôi gợi ý anh nên viết hồi ký ghi lại những sụ việc, biến cố của từng ngày,
Saturday, February 24, 2024(View: 3579)
Kính chia sẻ đến quý anh chị CHƯƠNG TRÌNH CÙNG NHAU TU HỌC lớp Tìm Hiểu và Ứng Dung kinh NGUYÊN THỦY do Tuệ Huy- Tô Đăng Khoa phụ trách
Friday, February 23, 2024(View: 1518)
Chính qua sự chú ý, chúng ta không chỉ tương tác với thế giới mà còn duy trì, quyết định phẩm chất của sự tồn tại của mình một cách chân thực nhất.
Friday, February 16, 2024(View: 3489)
Ý Như Vạn Sự là sự bùng vỡ của Trí Tuệ và Từ Bi cùng lúc. Trí Tuệ vì nhận chân bản tánh Như của vạn sự. Từ Bi vì sự bùng vỡ của tình thương yêu bình đẳng đối với vạn sự, cho phép vạn sự là chính nó, tự vận hành theo chu kỳ tuần hoàn sinh-trụ-hoại-diệt của chính nó.
Friday, February 16, 2024(View: 3723)
Hà ô Lôi là ai nhỉ? Chỉ được biết Hà Ô Lôi là một tiếng hát tuyệt vời, ảo diệu có thể làm mê hoặc lòng người. Nhưng vì cách đây đã năm thế kỷ nên không có cách gì ghi lại được tiếng hát đó. Người đời sau muốn nghe lại được nó, chỉ còn mỗi một con đường : nghe câu truyện kể về Hà ô Lôi
Monday, February 5, 2024(View: 1657)
Đó là mùa Xuân không sinh không diệt. Chất Xuân vượt ra ngoài cảm xúc của con người, nó vượt ra khỏi thời gian, không gian. Nó không bị ảnh hưởng bởi quy luật vô thường
Sunday, January 28, 2024(View: 2979)
Trong phạm vi bài này xin chỉ nhắc đến một số trường trung học tiêu biểu ở các đô thị lớn như Sài Gòn, Huế , Cần Thơ...
Friday, January 26, 2024(View: 3534)
Thưa đó là những thành phần có ăn học, được các chính phủ thời Đệ Nhất và Đệ Nhị Cộng Hòa cho học bổng đi học tại Pháp, tại Mỹ,
Sunday, December 24, 2023(View: 2173)
Sách cũ đối với tôi là một ám ảnh mời gọi tìm về. Trong đó đặc biệt có chuyện sưu tập tài liệu triết cũ. Cũng từ những sách cũ đó mà trước đây tôi lớn lên, được nuôi dưỡng và phát triển về trí năng mỗi ngày.
Saturday, December 23, 2023(View: 2075)
Nghi ngờ là sợi dây trói buộc thứ năm khiến hành giả phân vân, giải đãi, buông lung, không biết đi hướng nào trên con đường tu tập tâm linh.
Friday, December 1, 2023(View: 4033)
Vai trò bảo tồn, duy trì ngôi nhà hữu thể là trách nhiệm chung của từng cá nhân, nó mang lại ý nghĩa cao đẹp cho sự hiện hữu có giới hạn của chúng
Friday, December 1, 2023(View: 2372)
Bài này, người viết đã tự ý bỏ phần văn hóa chữ viết, một sản phẩm đặc thù của các xã hội văn minh để chỉ nói đến vấn đề ẩm thực và hệ quả của nó.
Wednesday, November 22, 2023(View: 2625)
Chuyến đi gian nan của nguời di cư thế nào thì chữ nghĩa cũng vậy. Chữ ở lại, chữ ra đi, chữ nào còn, chữ nào mất? Hình như chẳng còn ai tâm trí đâu để lưu tâm tới điều đó. Chữ được di cư vào miền Nam,
Saturday, November 4, 2023(View: 2748)
Đứa con hoang có thể là cuối cùng của Sartre có lẽ là giáo sư tiến sĩ Trần Trọng Đăng Đàn. Đối với văn học miền Nam nói chung, ông giáo sư này là kẻ chém treo ngành.
Friday, November 3, 2023(View: 2566)
Trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc, người tu “Hạnh buông xả” sẽ có cơ hội trải nghiệm được sự bình an nội tại. Buông xả ít thì giải thoát ít, buông xả nhiều thì giải thoát nhiều,
Saturday, September 23, 2023(View: 5630)
Có những nhà văn mà phong cách trí thức cũng như tình người để lại trong tôi những dấu ấn sâu sắc đến khó quên.
Monday, September 11, 2023(View: 3029)
Kể từ khi phi công Charles Lindbergh được chọn là Nhân vật của năm 1927 – Person of the year – đến nay đã 95 năm. Tuy nhiên Time không những chỉ chọn một cá nhân...
Thursday, August 24, 2023(View: 4197)
Phần tôi khiêm tốn nghĩ rằng: đôi khi chúng ta đòi hỏi những điều mà thật sự nó đã nằm sẵn trong túi chúng ta mà chúng ta không biết.
Saturday, August 5, 2023(View: 6097)
Tôi gấp sách lại vì đã đọc đến chữ cuối… và tôi nhớ lại tôi trong cái đêm cuối thăm thẳm, thinh lặng, tôi lên sân thượng nhà tôi và bật khóc một mình.
Saturday, August 5, 2023(View: 3019)
Trong nhiều năm qua, chúng ta thường tụng “Bát Nhã Tâm Kinh”. Tụng hoài mà nhiều người vẫn còn than khổ! Đó là do mình học kinh mà không chịu ứng dụng kinh vào đời sống của mình.
Wednesday, June 28, 2023(View: 8543)
Trong chỗ riêng tư, tôi chia xẻ những tâm tình với Bùi Giáng, với Phạm Công Thiện trong sự ngậm ngùi về số phận không may dành cho họ.
Saturday, April 22, 2023(View: 3586)
Mỗi lần có dịp đọc các tài liệu có liên quan đến đạo và nhìn lại quá khứ là mỗi lần rút tỉa ra được một bài học về đời sống, về nếp sống đạo của một thòi
Saturday, April 8, 2023(View: 3462)
Mỗi một cuộc đời, như Phan Châu Trinh, đều để lại một bài học dù chưa trọn vẹn cũng đáng để cho những người đời sau suy nghĩ.
Friday, March 31, 2023(View: 3439)
Thật hiếm có nhà văn quân đội miền Nam nào viết với một thái độ thanh thản, không hận thù, biết quý trọng con người như Nguyễn Bửu Thoại.
Thursday, March 30, 2023(View: 2724)
Bên cạnh thứ tài sản không bền vững đó, đức Phật cũng dạy có một thứ tài sản không bao giờ mất, đó là Tín tài, Giới tài, Tàm tài, Quý tài, Văn tài, Thí tài và Trí tài.
Tuesday, March 21, 2023(View: 3433)
Tiếng Quê Hương hoạt động mạnh là nhờ vào hai người. Người đọc và edited lại là anh Uyên Thao. Và người thứ hai là anh Trần Phong Vũ,
Sunday, March 19, 2023(View: 2924)
Nếu chúng ta không quyết tâm giữ chặt khoang thuyền tức không giữ chặt Giới pháp, thì làm sao tránh được những trận bảo to, những cơn sóng lớn...
Monday, March 13, 2023(View: 6436)
Không dễ mấy ai có thể chối từ một số tiền lớn lao như vậy vào thời đó. Sự từ chối này làm nên nhân cách Uyên Thao và làm cho Sóng Thần có uy tín với độc giả, đông nhất là trong giới quân nhân.
Monday, March 13, 2023(View: 3176)
Việc chọn “ngày lành tháng tốt” để tiến hành những công việc hệ trọng trong đời sống của người Việt, được biết bắt nguồn từ thói quen do ảnh hưởng văn hóa, tập tục cổ xưa
Friday, March 3, 2023(View: 3640)
Uyên Thao là một con người đặc biệt, khác mọi người trong cách ứng xử, cách sống, nhất là thái độ chọn lựa hành động.
Wednesday, March 1, 2023(View: 3095)
Sống ở đời ai cũng mong cầu được hạnh phúc. Hạnh phúc là gì? Các nhà tâm lý học ngày nay mô tả hạnh phúc là một trạng thái tâm lý tích cực của con người ...
Monday, February 20, 2023(View: 7177)
Nói chung, văn nghiệp của ông tạo ra một dòng chảy văn học miền Nam rất cá tính; nó tiếp lửa truyền thừa từ những nhà văn tiền bối và ngọn đuốc soi đường cho những người đến sau ông.
Tuesday, February 14, 2023(View: 3710)
Tôi xin ghi lại như một lời tri ân như một niềm an ủi cho ông ở bên kia thế giới và một niềm an ủi của người còn lại, như kẻ viết bài này.
Friday, February 10, 2023(View: 3984)
Vì thế, việc giới thiệu tập san Trình Bầy, xin khép lại và chỉ xin giới thiệu phần mở đầu và phần giã biệt của chủ nhiệm Thế Nguyên.
Tuesday, January 31, 2023(View: 4318)
Tôi tự hỏi mình, Mai Thảo cuối cùng chỉ là một nhà thơ xuất chúng. Hay trong văn của ông đã có thơ và trong thơ là cả trời đất.
Tuesday, December 13, 2022(View: 3683)
. Đó là hạng người thuận dòng, hạng người ngược dòng, hạng người tự đứng lại và vị thánh A-La-Hán đã giải thoát ra khỏi luân hồi sinh tử.
Friday, December 2, 2022(View: 9009)
Nói cho cùng, phải chăng số phận của bà Lê Vũ Anh đã được chính cha ruột của mình định đoạt vì ý hướng mong muốn con gái thành công.
Sunday, November 20, 2022(View: 3910)
Đương nhiên sống ở đời không ai là không lầm lỗi. Chúng ta phải học hạnh nhẫn nhịn và tha thứ của đất về những lỗi lẫm nho nhỏ của nhau thì tình bạn mới được bền lâu./.
Tuesday, November 8, 2022(View: 4022)
Đọc qua lịch sử của Tỳ-khưu-ni Khema, chúng ta biết rằng chết không phải là hết! Cho nên đời này may mắn gặp Phật pháp ...
Thursday, September 22, 2022(View: 4072)
Tóm lại con người có hai phần thân và tâm. Cả thân và tâm đều quan trọng như nhau. Tâm gá vào thân để hiện hữu. Thân nhờ tâm chủ trì hướng dẫn để xử sự và hành động.
Wednesday, August 17, 2022(View: 3859)
Tóm lại tu pháp mười hai nhân duyên, hành giả chỉ cần cắt đứt một mắt xích là phá vỡ được toàn bộ mười hai mắt xích. Hành giả thoát khỏi vòng sinh tử.
Tuesday, July 26, 2022(View: 8507)
Như vậy Vô Lậu Học là môn học giúp hành giả được tự do tự tại, đoạn tận mọi phiền não khổ đau, không còn rơi rớt trong luân hồi sanh tử.
Tuesday, July 12, 2022(View: 4301)
Trong bài viết này chúng ta cùng nhau tìm hiểu ý nghĩa của phước hữu lậu và phước vô lậu hay là phước đức và công đức khác nhau như thế nào?
Monday, June 13, 2022(View: 8107)
Sự tử tế của miền Bắc hầu như không thể có theo như nhận xét của của nhà phê bình kỳ cựu Hoài Thanh. Hơn ai hết, ông HT đã hiểu rõ chân tướng của dân miền Bắc cũng như chính quyền ấy.
Friday, April 22, 2022(View: 4151)
chúng ta có thể hiểu A-Lại-Da thức chính là thức sanh ra “tâm sinh diệt” là Vọng tâm, và cũng chính A-Lại-Da thức này hiển lộ tâm thanh tịnh là Chân tâm.
Thursday, November 4, 2021(View: 10323)
Sau lưng họ là người phụ nữ được gọi là đệ nhất phu nhân. Vậy có những vị đệ nhất phu nhân nào trong lịch sử được người đời nói đến nhiều nhứt?
Tuesday, October 26, 2021(View: 10122)
.... Sau lưng họ là người phụ nữ được gọi là đệ nhất phu nhân. Vậy có những vị đệ nhất phu nhân nào trong lịch sử được người đời nói đến nhiều nhứt?
Saturday, September 4, 2021(View: 11259)
Ngày xưa ở Việt Nam, người đóng vai chọc cười khán giả được gọi là anh hề, ngày nay người ta gọi là diễn viên hài hay nghệ sĩ hài.
Saturday, September 4, 2021(View: 5193)
Phàm ở đời, những ai muốn xây dựng sự nghiệp lớn, đều phải có đức nhẫn nhục để vượt qua bao lần thất bại mới đạt được thành công.
Sunday, August 22, 2021(View: 5009)
Bài kinh “Phật thuyết Vu-Lan-Bồn” là một trong những bài kinh ngắn dễ hiểu, là một thông điệp giá trị nhắc nhở chúng ta đạo làm người, trong đó đạo hiếu với cha mẹ là nền tảng đạo đức quan trọng
Monday, June 7, 2021(View: 6080)
dù quý vị là người sẽ xuất gia theo dạng "Thân xuất gia, Tâm xuất gia" hay quý vị tự xếp mình vào dạng "Thân không xuất gia, mà Tâm xuất gia" thì bài pháp này sẽ giúp cho quý vị mạnh dạn chọn cho mình một con đường đi,
Monday, May 17, 2021(View: 5148)
Trong bài chia sẻ này chúng ta cùng nhau tìm hiểu khái quát về ảnh hưởng của nghiệp tác động vào cái chết của mỗi người,
Saturday, March 13, 2021(View: 8335)
“Ai thấy Pháp người ấy thấy Ta, ai thấy Ta người ấy thấy Pháp”. Đây là lời dạy của đức Phật dành cho tỷ-kheo Vakkali.
Friday, February 12, 2021(View: 6503)
Chủ đích của bài là ghi lại một số ca dao, tục ngữ Việt, Anh, Pháp ít nhiều liên hệ đến con trâu trong văn hóa “dĩ nông vi bản” mà Việt Nam là một trong những nước một thời được gọi là vựa lúa ở Đông Nam Á
Monday, January 25, 2021(View: 17320)
Tôi ra đời ở một làng nhỏ, làng Trình Phố thuộc tỉnh Thái Bình. Tôi sinh ra và lớn lên theo chiến tranh giữa Việt Minh và quân Pháp. Dù còn nhỏ nhưng tôi sợ cả hai.
Thursday, December 31, 2020(View: 16742)
Năm nay với những ngày ‘cấm cung’ vì dịch Covid-19, tôi mới nghĩ đến việc ngồi xuống viết về “Tỉa Thủy Tiên” để chia sẻ với bạn bè thân hữu ở xa những kinh nghiệm và hiểu biết (có thể chỉ là căn bản) về thủy tiên.
Sunday, November 29, 2020(View: 6110)
Trong giấc ngủ bình an, Đại đức không còn nhớ gì ngoại trừ câu nói ấm áp của Đức Phật: "Thời gian không chờ đợi ai, hãy tinh tấn lên thầy Ananda.".
Saturday, October 24, 2020(View: 6673)
Bài kinh “Thừa Tự Pháp” phác họa cho thấy hình ảnh của người xuất gia chân chánh phải là người “thừa tự Pháp” chứ “không thừa tự tài vật”.
Tuesday, September 29, 2020(View: 6884)
Tứ Nhiếp Pháp giúp con người quay về với đường ngay nẻo phải, hay chính xác hơn là trở về với Phật pháp. Phật pháp là con đường tu hành chân chính, hướng về tâm linh đi đến giác ngộ giải thoát.
Monday, September 14, 2020(View: 7042)
Tóm lại khi người Phật tử đặt trọn niềm tin vào Tam bảo và thực hiện những gì mình đã thọ nhận trong lúc quy y, giữ tròn năm giới luật thì người đó đang có được tám nguồn công đức,
Friday, August 21, 2020(View: 6971)
Niết-bàn là trí tuệ rốt ráo (bát nhã) được biểu lộ qua sự thoát khổ, giác ngộ, giải thoát của một bậc chứng đạo, ra khỏi vòng luân hồi sinh tử.
Sunday, August 2, 2020(View: 6943)
Ở bước căn bản, khi thực hành hạnh lắng nghe, chúng ta cần luôn tự nhắc nhở: “Im lặng để nghe. Lắng nghe để hiểu. Có hiểu mới có thương”. Hiểu là trí tuệ. Còn thương là lòng từ bi.
Sunday, July 19, 2020(View: 7637)
Tóm lại, “Pháp Tu Sám Hối” trong đạo Phật không phải là nghi thức rửa tội để được sạch tội, mà sám hối mang đủ hai yếu tố “nhận lỗi và sửa lỗi”. Nhờ có sửa lỗi nên tội trước được giải trừ, tội sau mới không sinh khởi.
Thursday, July 9, 2020(View: 7487)
thuốc Hydroxychloroquine có hiệu quả nhứt khi được xử dụng nhanh ngay sau khi nhập viện với liều lượng tiêu chuẩn,
Sunday, July 5, 2020(View: 6619)
Nếu lý thuyết giỏi, mà không có kinh nghiệm hành trì, thì kiến thức thu thập cũng không ích lợi gì, mà nhiều khi kiến thức đó chỉ tô bồi thêm cái Ngã ngày một lớn mà thôi!
Sunday, June 14, 2020(View: 6679)
Trong thời gian đại dịch Covid-19 vẫn còn hoành hành. Kính cầu nguyện bình an đến với tất cả mọi người. Khi ra khỏi nhà xin nhắc quý vị nhớ mang khẩu trang và ráng giữ khoảng cách 2 mét
Saturday, May 30, 2020(View: 7595)
Biết đâu cuộc bầu cử vào tháng 11 năm nay có thể sẽ vô cùng quan trọng không những cho Mỹ mà còn cho Trung Cộng, Việt Nam và nhân loại.