Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

Trần Hưng - Nguồn gốc tên gọi chợ Bến Thành

Sunday, August 30, 202012:28 AM(View: 6633)
Trần Hưng - Nguồn gốc tên gọi chợ Bến Thành


Nguồn gốc tên gọi chợ Bến Thành

BenThanh

Nhiều người, kể cả không phải dân Sài Gòn, đều biết đến ngôi chợ nổi tiếng nhất của Sài Gòn này. Tuy nhiên không phải ai cũng biết tại sao lại gọi chợ là chợ Bến Thành.

Nguồn gốc chợ Bến Thành

Nguồn gốc của tên gọi này có liên quan đến thành Bát Quái do Nguyễn Vương xây dựng.

Năm 1788, Nguyễn Vương Nguyễn Phúc Ánh chiếm lại được Gia Định từ quân Tây Sơn, liền cho xây dựng thành quách để ngăn quân Tây Sơn.

Năm 1789, Bá Đa Lộc cũng về đến Gia Định, dù không thực hiện được việc cầu viện nước Pháp nhưng Bá Đa Lộc quyên góp tiền từ các thương gia có ý định buôn bán với Đại Việt cùng số tiền 15.000 Francs của mình để mua súng đạn và tàu chiến, chiêu mộ khoảng 20 người Pháp giỏi về kỹ thuật vũ khí, kỹ nghệ, và xây dựng để giúp Nguyễn Vương. (Xem thêm: Trả lại vai trò thật sự của giám mục Bá Đa Lộc đối với nhà Nguyễn)

Trong đó kiến trúc sư người Pháp Theodore Lebrun và kỹ sư công binh người Pháp Victor Olivier de Puymanel đã thiết kế xây thành Bát Quái. Thành được xây dựng vào năm 1789 với số nhân công là 30.000 người.

Bát Quái thành được xây dựng theo kiến trúc Vauban. Dù sử dụng kiến trúc phương Tây, nhưng lại rất gần với văn hóa phương Đông, có 8 cạnh thành, nên còn có tên là thành bát quái. Năm 1790, thành được xây xong có chu vi khoảng 4.176 mét, ba mặt được sông che chở.


Nguyễn ÁnhSơ đồ thành Bát Quái do Trương Vĩnh Ký vẽ, Nguyễn Đình Đầu lược dịch và chú giải. (Ảnh từ wikipedia.org)


Nguyễn Phúc ÁnhBản đồ Sài Gòn năm 1790 do người Pháp vẽ, ở chính giữa là thành Bát Quái. (Ảnh từ 2saigon.vn)

Thành Bát Quái khiến tuyến phòng thủ Nam Bộ trở nên vô cùng chắc chắn, quân Tây Sơn không sao đánh vào được. Nó có thể chống chọi được cả đạn pháo hiện đại nhất vào thời bấy giờ.

Sông Bến Nghé có một bến sông nằm gần thành Bát Quái, bến này dùng cho khách vãng lai và quân nhân vào thành, vì vậy mà được gọi là Bến Thành (tức bến trước khi vào thành); gần sát bến này có một khu chợ (ở vị trí xưởng Ba Son ngày nay) vì thế mà chợ này cũng được gọi là “chợ Bến Thành”. Và tên “chợ Bến Thành” chính là được xuất phát từ đây.

Lịch sử phát triển chợ Bến Thành

Chợ Bến Thành ban đầu này được xây bằng gạch, sườn gỗ, lợp tranh. Nơi bến sông này thuận lợi cho ghe thuyền trong và ngoài nước lui tới, vì thế mà việc buôn bán trở nên sầm uất. Hàng hóa nước ngoài xuất hiện ở chợ khá nhiều thu hút người dân và người Pháp đến đây mua sắm.

Hàng buôn bán trong nước gồm tơ lụa, gốm sứ, thảo dược, gạo, trái cây… từ miền Tây và miền Trung chen nhau cập bến cùng với các loại thuyền ghe Gia Định mũi đỏ xanh lườn. Vì thế mà thời đó có câu:

Ghe ai mũi đỏ xanh lườn,
Phải ghe Gia Định xuống vườn thăm em.

Năm 1833, Lê Văn Khôi lấy thành Bát Quái làm căn cứ khởi nghĩa chống lại triều đình. Năm 1835, triều đình đánh bại Lê Văn Khôi, vua Minh Mạng cho phá hủy toàn bộ thành này, rồi xây một thành mới nhỏ hơn ở vị trí đông bắc thành cũ, gọi là “thành Phụng”, “thành Phượng” hay thành Gia Định.

Chợ Bến Thành lúc này vẫn còn đó nhưng không được sầm uất như trước nữa, dù vẫn là nơi đông đúc nhất. Các ghe thương thuyền thường đậu chen chúc nhau, tạo thành một thành phố nổi trên mặt nước.

Tháng 2/1859, Pháp đánh chiếm thành Gia Định, các binh lính người Việt chống Pháp đã cho thiêu hủy chợ Bến Thành để thông thoáng cho tàu ghe lưu thông trên sông Sài Gòn.


Chợ Bến Thành
Chợ Bến Thành khi còn trên kênh Charner, đường Nguyễn Huệ ngày nay. (Ảnh: Manhhaiflick – wikipedia.org)

Để có nơi buôn bán, năm 1860 người Pháp đã cho dời chợ vào trong, xây mới tại con kênh gọi là Kinh Lớn (sau này lấp lại thành đường Nguyễn Huệ), dọc bờ kênh này là đường Charner nên con kênh này còn được gọi là là kênh Charner. Việc xây chợ tại con kênh này giúp ghe thuyền buôn bán hàng hoá lưu thông dễ dàng.

Do chợ Bến Thành nằm ở vị trí giao điểm của khu đô thị và hợp lưu của hai tuyến đường thủy là kênh Lớn và rạch Cầu Sấu (nay là đường Hàm Nghi) nên luôn nhộn nhịp đông đúc, các cửa hiệu phần nhiều là của người Hoa, người Ấn Độ và người Pháp.


Chợ Bến ThànhMột cảnh mua bán ở chợ Bến Thành khi còn ở kênh Charner. (Ảnh từ wikipedia.org)

Đến năm 1911 thì chợ Bến Thành đã cũ kỹ, xuống cấp và nguy cơ bị đổ, vì thế người Pháp quyết định chọn một địa điểm để xây lại chợ Bến Thành thật khang trang, chắc chắn và đẹp hơn.

Địa điểm được chọn chính là khu chợ Bến Thành ngày nay. Thời đấy đó là một cái ao sình lầy gọi là ao Bồ Rệt (Marais Boreses) chen chúc nhà cửa lợp tranh tre tạm bợ. Chiếc ao này được lấp đi, chợ được xây với bốn của lớn nhìn ra 4 mặt đường.

Chợ Bến Thành
Ao Bồ Rệt (Marais  Boreses) ngày xưa, tức vị trí chợ Bến Thành ngày nay. (Ảnh từ baotreonline.com)

Chợ được hãng thầu Brossard et Maupin khởi công xây dựng từ năm 1912, đến năm 1914 thì xây xong. Chợ rộng 13.000m2 với nền đất đá ong. Lễ khai thị (tức khai trương) diễn ra trong 3 ngày 28, 29 và 30/3/1914 với rất nhiều lễ hội văn hóa ẩm thực cùng các gian hàng, thu hút 100.000 người Sài Gòn và các tỉnh lân cận đến vui chơi.

Chợ Bến Thành
Chợ Bến Thành lúc mới xây xong tháng 3/1914, chưa làm lễ khai thị. (Ảnh từ ilovesaigon.net)


Chợ Bến Thành
Chợ Bến Thành năm 1914 khi mới làm lễ khai thị (Ảnh từ ilovesaigon.net)
Chợ Bến Thành
Xe ngựa bốn bánh – phương tiện đi lại của người giàu ở Sài Gòn thuộc địa – trước Chợ Bến Thành năm 1921.
(Ảnh
từ ilovesaigon.net)

Võ đánh hổ
Chợ Bến Thành 1920 – 1930. (Ảnh từ ilovesaigon.net)


Chợ Bến Thành đã trải qua vài lần trùng tu, lần mới nhất là năm 1985. Tuy chợ không còn nét đẹp trầm lắng như trăm năm trước nhưng vẫn là biểu tượng của thành phố Sài Gòn.

Trần Hưng

Friday, June 13, 2025
(View: 185)
Dù sao chăng nữa, Sao Khuê có linh cảm rõ ràng là bố đã đi một mạch, đi không vương thê nhi, bố về một nơi rất an bình nên chẳng bao giờ Sao Khuê thấy bố trở về.
Monday, November 25, 2024
(View: 748)
Wednesday, October 16, 2024
(View: 2749)
Robert Schumann (1810-1856) và Clara Schumann (1819-1896) là cặp vợ chồng nhạc sĩ nổi tiếng thế giới, người Đức. Schumann dẫn đầu phong trào nhạc lãng mạn,
Wednesday, October 9, 2024
(View: 971)
Chỉ tiếc một điều là một số sách báo xưa đã biến mất sau đại họa 1975 và chỉ còn lưu giữ rất hạn chế tại các thư viện tại hải ngoại dưới hình thức microfilm.
Wednesday, October 9, 2024
(View: 796)
Những năm gần đây có lẽ các bạn đã thường nghe dùng chữ “Chảnh” trong những câu đối thoại rồi nhỉ?
Saturday, October 5, 2024
(View: 838)
Toàn anh chị em trong gia đình góp thêm tiền, đem tặng hội từ thiện 35 ngàn đô. Cả nhà đều vui mừng, nhẹ nhỏm. /.
Wednesday, September 25, 2024
(View: 1416)
Bạn 70 tuổi? mỗi 5 năm thì bị thi lại Bằng Lái xe, có thể bạn chưa biết chuyện này mà đi ra DMV thi, thì chắc rớt đó nha.
Monday, July 22, 2024
(View: 1323)
Wednesday, July 3, 2024
(View: 4952)
Vợ chồng anh Hồ và vợ chồng tôi giống nhau hợp nhau cùng hiểu được giá trị cuộc sống ở Mỹ. Đất nước hiệp chủng quốc này luôn là vùng đất hứa cho bao di dân trên thế giới.
Monday, June 24, 2024
(View: 6154)
Trong tâm ý của người viết Tháng Sáu ở Portland là tháng đẹp nhất trong năm vì có ngày Lễ Hội Hoa Hồng (Portland Rose Festival) và có ngày Lễ Của Cha (Father’s Day).
Monday, June 24, 2024
(View: 8483)
Có anh rực rỡ hè Châu Âu Quả bóng em đợi chờ đã lâu Nắng mùa hè như lên cơn sốt Em tái ngộ anh EURO ơi. Chào anh. Chào nước Đức đăng cai Chào những đội quốc gia Châu Âu
Saturday, June 8, 2024
(View: 1460)
Thursday, April 11, 2024
(View: 3605)
Trong bài này tác giả xin nói về sự đóng góp của hai người phụ nữ Việt Nam từng là hai bé gái khi đặt chân đến Canada, bây giờ là hai nhà văn đem lại một luồng gió mới...
Saturday, February 24, 2024
(View: 1930)
Tự động cải thiện ảnh của bạn bằng AI. (Trí thông minh nhân tạo) Đơn giản chỉ cần tải lên và trải nghiệm kết quả ngay lập tức
Monday, January 1, 2024
(View: 1877)
chỉ là cảm nhận của riêng của hắn thôi, còn tùy theo sở thích của từng người, tác giả viết có chiều sâu làm hắn thoạt đầu tưởng là một truyện dịch hay là phóng tác, nhưng đấy chỉ là lối viết của nhà văn Trịnh y Thư
Monday, January 1, 2024
(View: 2411)
Nữ giới trên hoàn vũ giở nón cúi đầu thán phục bà Marie Curie, một nữ khoa học gia xuất chúng được lãnh giải thưởng Nobel hai lần về hai bộ môn khoa học khác nhau: Vật Lý và Hóa Học.
Friday, December 29, 2023
(View: 1859)
nhưng lòng tôi cũng ấm áp rộn ràng vì biết rằng nó sẽ được trở về với tình thân bên ngoại, sẽ tìm ra dấu vết của mẹ và đứa em trai yêu dấu Giáng Sinh này chắc sẽ vui, nhé A. J
Friday, December 22, 2023
(View: 4441)
Tôi viết dòng này, cha già Crawford đã chết rồi. Mẹ Têrêsa cũng chết rồi. Ngày mai, giữa biên giới của sự sống và chết ,còn những chuyện không ngờ nào sẽ xảy đến nhỉ ?
Monday, December 18, 2023
(View: 4472)
Gần tới Lễ Giáng Sinh, mời quý vi-hữu đọc chuyện cũ “Thần Bò Boul” cũng đồng thời để tưởng nhớ Cựu Đệ Nhất Phu Nhân Hoa Kỳ, Bà Rosalynn Carter (1927-2023) mới qua đời,
Sunday, December 17, 2023
(View: 4394)
Noel hay Noël có nguồn gốc từ một từ tiếng Pháp cổ, “nael”, có nghĩa là “của hoặc sinh ra vào ngày Giáng Sinh”. Tên này bắt nguồn từ sự ra đời của Chúa Giêsu
Saturday, December 2, 2023
(View: 8208)
Vào giữa thập niên 1960s, khi còn ở quân trường trên Đà Lạt, với radio transistor, trong im vắng, lúc 10 giờ tối Thứ Năm, Chương Trình “Nhạc Chủ Đề” của Nguyễn Đình Toàn trên làn sóng của đài phát thanh Sài Gòn,..
Saturday, December 2, 2023
(View: 10009)
Nguyễn đình Toàn, như một định mệnh đã an bài, anh vừa là một nhà văn, một thi sỹ và cũng là một nhạc sỹ nữa trong một công dân VNCH. Anh đã gắn chặt vào đài phát thanh Sài Gòn từ những ngày đẩu thập niên 60
Saturday, July 29, 2023
(View: 2371)
Tham dự, đóng góp cho đời sống cộng đồng là một cách, ít hay nhiều, đóng góp cho việc bảo tồn văn hoá Việt. Ta cần có nhau. Và cũng may, ta còn có nhau.
Monday, May 8, 2023
(View: 6519)
Trong bài bút ký này, tác giả kể lại một đoạn đời đẹp đẽ nhất sau những ngày tù đầy. Đó là chuyến đi về miền Nam để gặp lại vợ con. Đoạn văn tuyệt bút với đoạn kết rất bất ngờ nhưng đầy xúc động
Thursday, April 27, 2023
(View: 2694)
Cách đây hơn hai tuần, tôi nhận được tin chị Trương Gia Vy ra đi. Chị là hiền thê của nhà giáo/nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng. Anh cũng đã ra đi, trước chị gần chín năm.
Thursday, April 27, 2023
(View: 2371)
Bài thơ này Trương Gia Vy viết cho người bạn đời (nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng) và gửi đăng trên Blog Phạm Cao Hoàng vào ngày 15.7.2014 – hai tháng trước khi Nguyễn Xuân Hoàng qua đời.
Thursday, April 20, 2023
(View: 5502)
Bài này xin điểm lại mười cái chết oan khiên của văn nghệ sĩ trong khoảng thập niên đầu sau 75 như nén hương lòng tưởng niệm những người vị quốc vong thân
Tuesday, April 11, 2023
(View: 13731)
Con gái của người ta sau 24 giờ sinh ra đã trở thành con gái của tôi, và chỉ sinh sau con gái của tôi có 4 giờ tại Bảo Sinh Viện Quân Đội Thành Phố Nha Trang năm 1972.
Tuesday, April 11, 2023
(View: 12107)
Ông Ta gặp Tôi sau khi Tôi mở mắt chào đời chỉ mới có một đêm; chỉ nhìn Tôi có một phút đã nghĩ xấu về Tôi là “cái môi chu chu chắc lớn lên sẽ hỗn”.
Tuesday, March 21, 2023
(View: 2759)
Saturday, March 18, 2023
(View: 2475)
Sunday, January 1, 2023
(View: 3099)
Dùng rổ đựng nước, mới nghe có vẻ vô dụng nhưng hành động này lại ẩn chứa nhiều bài học nhân sinh sâu xa. Chỉ cần trong lòng luôn mong cầu, thì nhìn đâu ta cũng có thể thu được đạo lý.
Friday, December 30, 2022
(View: 3130)
Thượng Đế của chúng ta đang ngự ở trên cao, hình như ngài cũng đang che miệng cười cho trò đùa mà ngài đã đạo diễn suốt một năm qua.
Tuesday, December 20, 2022
(View: 2968)
Bộ mặt Sài Gòn, hồi năm 1955, người ta còn thấy những thầy Cảnh sát được gọi là "mã tà", đứng huýt còi các ngã tư đường. Vậy mà chẳng bao lâu sau, tên gọi "mã tà" đã biến mất.
Monday, December 19, 2022
(View: 2698)
Cám ơn Hoàng tử bé Lionel Messi, đội bóng Argentina và cả đội bóng áo xanh lam của Kylian Mbappé.
Sunday, December 4, 2022
(View: 2721)
Thật là khôn quá hóa dại. Ngày xưa kẻ cắp gặp các bà già Việt nam phải bái phục. Ngày nay kẻ cắp gặp bà già ở Mỹ thì bà già… thua đậm!
Saturday, December 3, 2022
(View: 3319)
Mấy chục năm trời trôi qua, bây giờ qua Mỹ ở tuổi 90, mẹ tôi rất tự tin bảo rằng, tiếng Mỹ dễ học, không khó như tiếng Pháp bà học ngày xưa
Thursday, December 1, 2022
(View: 2686)
Gừng được biết có tác dụng giúp giảm cảm giác buồn nôn. Nó đã được sử dụng hiệu quả để điều trị chứng ốm nghén và buồn nôn do hóa trị.
Monday, November 14, 2022
(View: 3291)
“Nè! Tôi sửa theo ý của chị rồi đó ! Đi ra đường, người ta tưởng chị là đàn ông, thây kệ chị à !”
Monday, November 14, 2022
(View: 4482)
bài viết này chỉ là một cái nhìn của người thưởng ngoạn những bức hí họa của họa sĩ Nguyễn Hải Chí (*) mà lâu nay ta biết đến qua cái tên Chóe trên báo chí.
Sunday, October 30, 2022
(View: 3212)
Trước kia 2 vạch... thì may. Nhà mình phúc lớn... ơn dày tổ tiên. Giờ đây 2 vạch... thấy phiền. Mọi người tránh né... tốn tiền mua que.
Saturday, October 22, 2022
(View: 2716)
Người đàn ông hiền lành đã hiểu ra điều vợ mình muốn bày tỏ, ông ôm chặt lấy bà, và rồi cả hai người để cho nước mắt tuôn trào,
Monday, October 17, 2022
(View: 2741)
Gặp hỏa hoạn và cơ thể đã bị bắt lửa thì chúng ta nên xử lý tính huống đó như thế nào, đây không phải là điểu ai cũng biết.
Monday, October 17, 2022
(View: 2875)
Hồi tháng 11 năm trước, Preston Nguyễn đã qua mặt một đầu bếp đầy kinh nghiệm trong vòng thi cuối cùng để giành được ngôi vị World Chef Champion