Lê Du Miên - MÙA XUÂN CÓ PHẢI

Mấy ngày gần đây, thiên hạ, nhất là thiên hạ quốc nội lại ì xèo bàn tán về ca khúc Ly Rượu Mừng của nhạc sĩ Phạm Đình Chương. Một ca khúc thật hay, thật tuyệt mà ở miền Nam những năm xưa mỗi ngày Xuân về, từ thành thị đến đồng quê đâu đâu cũng vang lên “Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi…”. Người ta bàn tán nhiều tới nó là vì nó đã được nhà nước Cộng Sản Việt Nam phóng thích sau 41 năm bị cầm tù, sau 41 năm nằm gai nếm mật, và nhất là nó mới vừa được chọn làm ca khúc kết thúc chương trình “giai điệu tự hào” tối 31 tháng 12 năm 2016 trong nước. Ca khúc đã gây xúc đông cho nhiều người  và một vị GSTS âm nhạc trong nước đã nói ”Ly rượu mừng là ly rượu quá xứng đáng để tiễn một năm cũ đi”. Không hiểu vì lý do gì mà mãi tới 41 năm sau họ mới nhận ra được gía trị đích thực của nó. Nó tội tình gì mà trù ẻo mà đầy ải nó… Chẳng qua chỉ là do ganh tị theo ý nghĩ thô thiển của người viết… Như Nhạc sĩ Tô Hải đã nhận xét: “Nói về âm nhạc của miền Bắc thì rõ ràng không có gì, chỉ là một con số không to tướng”. Thật ra mặc dù nó bị ngồi tù trong 41 năm, nhưng nó vẫn thường có mặt trong nhân gian từ Bắc chí Nam mỗi độ xuân về.

Nhạc Xuân thì nhiều lắm, đặc biệt nữa là bản Xuân Ca của cây cổ thụ âm nhạc Việt Nam… Nói về những ca khúc có “danh vọng” này thì đã có quá nhiều những nhà bình luận tên tuổi nhắc tới rồi. Hôm nay nhân dịp Xuân lại về… Xuân con gà… Bên tách trà ấm áp đầu năm ngồi nghe bước xuân nhè nhẹ … Người viết cũng đang cùng dăm người bạn nâng chén chào xuân và mạn phép được “mặc áo thụng vái nhau”… Không dám nói là bình luận mà chỉ xin góp vài ý nho nhỏ trong ca khúc Xuân Ca mà nhạc sỹ Nguyên Phan phổ bài thơ cùng tên của nhà thơ Tưởng Dung. Nhà thơ của Ngô Quyền, Biên Hoà chúng ta… Nói tới nhà thơ Tưởng Dung là nói tới một nữ sĩ tài hoa. Cô viết nhiều lắm và đủ mọi thể loại… Tuy nhiên trong bài viết này chỉ xin được nhắc tới bài Xuân Ca mà thôi.

          “Mùa xuân có phải

           là những giọt sương

           long lanh cuối mắt

           khi ta nhìn nhau…”

Với nhạc sỹ tiền bối họ Phạm, mùa xuân bắt đầu cho một con người là từ khi mẹ về với cha. Vâng đúng thế Mẹ về với cha đã ươm mầm cho những chồi xuân nở hoa… Nhưng dưới ngòi bút của Tưởng Dung thì hình như mùa xuân đã về sớm hơn, những búp hoa Đào, những nụ hoa Mai, hoa Hồng đã trở mình trỗi dậy khi hai cha mẹ với những ánh mắt đầu tiên nhìn nhau rạo rực, những gịot nước mắt yêu đương long lanh đọng lại chưa kết đủ để rơi xuống. Những mừng vui rộn ràng hơn cả nắng xuân bên thềm nhà. Và khi đó mùa xuân đã thật sự về, về sớm hơn, làm hồng đôi má, làm e thẹn đôi tim của những người yêu nhau… Và trong tình yêu mùa xuân mãi mãi là bất tận.

Với đất trời mùa xuân về cùng thời tiết ấm áp, cây trái trổ bông đâm chồi nẩy lộc. Hoa xuân trong thơ Tưởng Dung không đơn thuần là những màu hoa tiêu biểu, tượng trưng như màu vàng của mai hay màu hoa đào nở thắm mà là:

            Mùa xuân có phải

            là những nụ hồng

            trên cành lá biếc

            như môi xinh tươi

            chờ người hôn vội.

Ôi nụ hôn vội. Ôi mật ngọt tình yêu… Khoảnh khắc vội vàng ấy quý hoá ngần nào,… Mà nhạc sĩ Anh Bằng đã có lần tiếc ngẩn ngơ khi đặt những nốt nhạc ray rứt: ”Anh còn nợ em nụ hôn vội vàng, nụ hôn vội vàng. Nắng chói qua rèm…”(*)

Sau cuộc đổi dời của đất nước, hàng triệu người đã vì hai chữ tự do mà đành đoạn dứt áo ra đi cho dù gặp bao chông gai cách trở, kể cả biết chắc là sự sống còn rất mong manh… Trên khắp năm châu bốn biển chỗ nào cũng có người Việt luôn hoài vọng, luôn ấp ủ một giấc mơ cho một ngày về. Lòng chợt reo vui muốn cùng mây phiêu lãng về thăm chốn xưa nơi có dòng sông tuổi thơ cùng những đợt sóng vỗ dạt dào, âm vang khuấy động trong lòng và mùa xuân trong giây phút đã ẩn hiện một tình yêu quê hương thắm thiết:

            Mùa xuân có phải

            là những hoàng hôn

            cùng mây phiêu lãng

            về thăm chốn xưa

            …….

            Mùa xuân có phải

            là sóng dòng sông

            quê nhà xa lắc

            đang vỗ dạt dào

            ….

 Còn gì hạnh phúc và đẹp cho bằng hình ảnh hai vợ chồng trôi dạt xứ người, cùng ngồi xuống hát bản tình ca về quê hương xa:

            Mùa xuân có phải

            là bản tình ca

            anh đàn em hát

            về quê hương xa

            mãi là… tất cả!

Vâng đúng … Mãi là tất cả. Tất cả hoà cùng nhịp thở quê hương. Không có quê hương thì làm gì có tình yêu. Con người không biết mình sẽ ra sao khi chẳng có cội nguồn, chẳng có tông tổ…

Thường trong một bài thơ… Có người thích khổ thơ này có người thích câu thơ kia… Người viết thì thích toàn bài Xuân Ca nhưng đặc biệt thích nhất khổ thơ:

            Mùa xuân có phải

            là những bình minh

            ngồi nghe chim hót

            lời ru bình yên…

Khổ thơ này có phải mang mang một chút triết lý của Phật… “lời ru bình yên” nghe sao êm ái, ấm áp dường nào. Nó đã dìm bao lo lắng, nhiễu nhương xuống để tâm thân an lạc… Ngày xưa khi còn ở quê nhà, người viết cũng như mọi thanh niên trai tráng cùng lứa tuổi, một thời khói lửa chiến chinh với bao cuộc hành quân trong rừng thẳm, bên miệng hố cá nhân thức trắng đêm chiến đấu với giặc cộng từ miền Bắc xâm lược, thần kinh căng thẳng tột cùng… Nhưng khi mặt trời ló dạng và nghe một vài tiếng chim hót líu lo trên cành cây xơ xác vì bom đạn… Bình minh và tiếng chim hót mầu nhiệm làm sao… làm cho tâm tư lắng đọng… Những tia nắng ban mai và tiếng chim hót đó đúng là một lời ru bình yên, tạo niềm hy vọng cho người lính chiến giữa vùng lửa đạn.

Ngày nay với cuộc sống tha phương tất bật giữa muôn nghìn khó khăn cơm áo gạo tiền, với muôn trùng khắc khoải trong tâm về một quê hương đã mất, với sự hổ thẹn trăm bề về một lời thề quyết giữ vững mảnh giang sơn mà cha ông đã tốn bao sương máu gầy dựng… Lời thề ấy người tráng sĩ năm xưa đã chẳng vuông tròn. Ai trong chúng ta những người yêu tự do với căn cước tỵ nạn cộng sản mà chẳng ít nhiều tự thấy lòng không an với tâm niệm Tổ Quốc- Danh Dự - Trách nhiệm… Nhưng thử nghĩ lại xem trong một ngày nghỉ cuối tuần, vợ chồng dậy sớm ngồi đối ẩm, nhìn ra ngoài song cửa sau nhà, im lặng nghe một vài tiếng chim ca hót, tự thấy lòng mình thảnh thơi nhẹ nhàng, hầu như mọi muộn phiền được trút bỏ. Ôi tuyệt vời quá những lời ru bình yên và mùa xuân như ngập tràn dù giữa trưa hè nắng cháy hay đông đầy tuyết phủ.

          Chỉ với dăm ba khổ thơ ngắn với thể thơ bốn chữ, một thể thơ khó để có thể diễn tả trọn vẹn được những cảm xúc… không khéo sẽ dễ thành những bài vè “nghe vẻ nghe ve…”. Mà Xuân Ca của Tưởng Dung đã lột tả được những bông hoa xuân đằm thắm rộ nở một trời xuân bất tận, kéo dài trong năm tháng của đời người… Xuân của Đất trời, xuân của Tình nhân, xuân của những lữ khách, xuân của hạnh phúc, và xuân của tình yêu Quê hương… Chỉ với dăm khổ thơ ngắn ngủi mà Tưởng Dung đã tô màu để phác hoạ những bức tranh xuân tuyệt đẹp, với những hình ảnh sống động: đôi mắt đắm đuối tình nhân, dòng sông quê hương sóng vỗ, hình ảnh của người xa xứ ngồi nghe chim hót lời ru bình yên hay theo mây trời phiêu lãng về nơi chốn xưa, hình ảnh hai người yêu nhau anh đàn em hát, mơ về quê xa. Tất cả hoà quyện cho một bức tranh xuân đằm thắm đầy ắp tình người, tình cố quốc... Điệp khúc “mùa xuân có phải” đôi lúc dịu dàng khoan thai, nhưng đôi lúc thấy như dồn dập trong tâm tư của mỗi người đọc, người nghe… Và câu hỏi ấy đã mặc nhiên được trả lời. Câu trả lời tròn nghĩa.

          Cám ơn nhạc sĩ Nguyên Phan đã khoác áo Hoàng Hậu cho những lời thơ dễ thương của Tưởng Dung. Và với người viết cùng một số bạn bè trong nhóm “trà đạo” đang tâm đắc thả hồn ngồi nghe “lời ru bình yên”, không phải do tiếng chim ca mà là tiếng ru ngọt ngào của ca sỹ Thuỳ An… Xin cám ơn nhà thơ, xin cám ơn ca sỹ … và sẽ “mãi là tất cả” cho mùa xuân yêu thương vĩnh cửu.

Xuân Đinh Dậu 2017

Lê Du Miên

(*) Anh còn nợ em – Anh Bằng.

https://youtu.be/cjnZ7ZmpmuQ

(ca khúc Xuân Ca. Thơ Tưởng Dung- Nhạc Nguyên Phan- Hoà âm Cao Ngọc Dung- Ca sỹ Thuỳ An)