Ngày đầu bước vào ngưỡng
cửa Trung học của tôi không được đẹp và dễ thương như các nhà văn
đã miêu tả. Tuy nhiên nó vẫn cho tôi nhiều kỷ niệm khó quên.
Sau gần một ngày chờ đợi
trước cỗng trường để nghe đọc tên những thí sinh trúng tuyển vào
đệ Thất trường Trung Học công lập Ngô Quyền. Tôi trở về nhà với
nỗi buồn vô tận. Thật uổng công tôi miệt mài đèn sách luyện thi -
ở lớp luyện thi tôi được xếp hạng hai - và uổng công tôi hy vọng
tràn trề trong ngày thi, thày
giám thị phòng thi đã đọc bài luận của tôi và khen khá lắm. Sợ
tôi buồn vì thi rớt, ba tôi luôn an ủi, vỗ về: “học tài thi phận
con ạ!”.
Thủa nhỏ chưa biết ham chơi,
tôi dẹp nỗi buồn và xin vào trường tư thục Khiết Tâm. Đang học ở
đây được gần hai tuần -Mai Hữu- cô bạn nhỏ học cùng lớp nhất ở
trường tiểu học Tân Thành chạy đến nhà tôi báo tin -"Tao thấy
tên mày trong danh sách lớp Thất ba trường NQ, vô đi kẻo trễ”. Rồi
Trần thị Châu cũng báo cho tôi hay kèm theo dặn dò: "nhớ gặp
cô Giám thị Giàu”. Thế là tôi chuẩn bị vào trường một mình bởi
vì ba tôi bận đi làm xa.
Người chị bà con cấp tốc
đặt may thưởng cho tôi ba chiếc áo dài: một chiếc gấm màu xanh và
hai chiếc phin trắng. Lần đầu tiên mặc áo dài, tôi cảm thấy rất
ngượng ngập, khó chịu. Tôi vốn nhỏ con, ốm yếu lại không được
xinh gái chiếc áo dài lại rộng phùng phình làm tôi có cảm tưởng
dị hơn. Trường lúc này không khí rất nhộn nhịp, bận rộn. Tôi phải
chờ hơn nửa tiếng mới gặp được cô Giàu. Sau khi nghe tôi trình bày - cô
ngước lên nhìn tôi với cặp kiếng trắng kéo xệ ngang lỗ mũi-
"Danh sách ở lớp nào?” Chết thật! Tôi chỉ nhớ loáng thoáng
con số ba Huệ báo cho tôi. Ở Khiết Tâm tôi đang học lớp Thất A một.
Nghĩ là trường nào cũng giống nhau, tôi nhanh nhẩu trả lời:
-"dạ lớp Thất A ba”. –“Ở đây không có lớp Thất A ba”. Cô nhấn
mạnh và vội vàng bỏ đi. Lật đật chạy theo cô suýt nữa tôi vấp
ngã vì chiếc ống quần vừa rộng, vừa dài. Tôi đưa cô số ký danh
và họ tên nhờ cô xem lại. Cô dò vào tập hồ sơ -"lớp Thất
ba". Sau đó, cô dẫn tôi lên dãy lầu thứ nhất... lớp cuối cùng.
Lớp học lúc này chưa có giáo sư nên ồn ào như một bầy ong. Khuôn mặt
người nào cũng hớn hở, tươi cười. Tôi nhìn thấy Huệ ở bàn đầu
đang trò chuyện cùng các bạn mới. Cô Giàu dẫn tôi xuống bàn cuối cùng
và bảo: "Đây là chổ ngồi của trò lớp Thất ba ban Pháp văn”. Tôi
buột miệng: - “Thưa cô con xin học ban Anh văn" –“Lớp Anh văn
không còn chỗ trống chỉ còn lớp Pháp văn thôi." Nói xong, cô
bỏ đi. Đang ngỡ ngàng thì một bàn tay kéo tôi ngồi xuống và đẩy
tôi vào bên trong "ngồi đi
còn chọn lựa gì nữa". Nhiều giọng nói khác chen vào
-"Tui cũng xin ban Anh văn nè, rốt cuộc cũng vào đây"
-"Ban nào cũng được miễn vào trường công là ngon rồi". Sau
khi ổn định được chổ ngồi, tôi được biết cô bạn to con kéo tôi
ngồi xuống là Trần thị Lưu, nước da ngâm đen nhưng có duyên. Kế bên
là Trần Lệ Dung miệng mồm liếng thoắng, tóc cột đuôi ngựa trông
có vẽ tinh nghịch hơn. Phan thị Hà ốm yếu như tôi có chiếc mũi xinh
xinh và chiếc răng sún. Cô bạn ngồi bàn trên hay cúi xuống nhìn
tôi cười có tên đẹp cũng như khuôn mặt đẹp là Nguyễn Thu Xuân.
Từ nhà tôi đến trường NQ
bằng xe lam phải đi hai chuyến: một chuyến từ nhà đến chợ và một
chuyến từ chợ đến trường. Tôi quyết định đi học bằng xe đạp. Chưa
bao giờ đạp xe đi xa nên tôi rất hoang mang, lo sợ thứ nhất là sợ
đi qua vòng cua Công trường Sông Phố. Những tuần lễ đầu tôi phải
ngừng xe ở trước trường Mỹ nghệ, dẫn xe đạp qua bên kia đường rồi
mới dám chạy tiếp. Thứ hai là sợ vạt áo dài bị cuốn vào dây
sên, dù tôi đã cẩn thận ràng vạt áo sau vào ba ga còn vạt trước
cầm trong tay. Chiếc xe đạp của tôi loại "cà tàng" nên hay
bị sút sên, do đó tay tôi thường dính dầu nhớt và ống quần
thường bị sên "cạp" te tua. Trong nỗi khổ cũng có niềm
vui nho nhỏ. Mỗi lần tan trường, bọn học trò nhỏ chúng tôi cho xe
đạp thả dốc tự do - con dốc dài từ trường NQ dẫn đến rạp hát Biên Hùng. Có bạn gan dạ còn buông cả hai tay như làm xiếc. Từ từ quen
dần, tôi biết quẹo qua đường Hưng Đạo Vương ngang chùa Tịnh Độ để
đến trường, tránh qua công trường Sông phố lúc nào cũng ồn ào, náo
nhiệt. Giờ ra chơi, bọn tôi hay la cà đến các lớp đàn anh, đàn
chị. Dưới mắt chúng tôi các anh chị ấy là thần tượng. Nhỏ Lưu
lanh lợi nên biết nhiều... Anh X này làm trưởng lớp. Anh A có vợ
một con. Chị B là con ông Z giàu có tiếng ở Biên Hòa. Đến các bậc
giáo sư nó cũng biết nhiều điều mới lạ. Lưu chỉ tôi vợ chồng
thày Nguyễn Xuân Hoàng, nó thì thầm vào tai tôi -"mày biết
không các chị lớp lớn tương tư thày còn các anh trồng cây si cô như
điên". Nhỏ Lưu hay thổi phồng câu chuyện cho hấp dẫn nhưng điều
này tôi tin là có thật. Bỡi vì vợ chồng thày Hoàng rất đẹp. Một
hôm, vừa tan học, Lưu kéo tôi chạy xuống lầu "theo tao đến
lớp...các anh chị làm liên hoan tiễn thày Tôn Thất Long đi Pháp.” Chúng
tôi là những vị khách không được mời chỉ đứng ngoài cửa sổ dòm
ké. Hôm đó, tôi về nhà thật muộn, báo hại mẹ tôi phải ra ngoài
ngõ đứng chờ.
Vốn yêu thích thơ văn từ nhỏ
nên tôi hay tìm đọc báo chí của trường. Tôi đã đọc vỡ kịch Công
chúa Huyền Trân của thày Quýnh và ao ước sẽ viết được vỡ
kịch như thế trong tương lai. Lưu bảo tôi thày Quýnh đạo diễn cho các
anh chị lớp đệ nhất diễn vỡ kịch đó ở rạp hát Biên Hùng trong
dịp Tết. Tôi không được xem nên không biết lời nó đúng hay sai. Bấy
giờ, trước văn phòng trường có một bảng đen dùng để báo cáo
những hoạt động của trường: từ học tập-văn nghệ-thể thao đến
báo chí. Những bản tin ngắn có kèm theo hình ảnh thật sống
động. Thấy tôi dán mắt vào những tấm ảnh về buổi lễ trao giải
thưởng văn chương của trường -giải thưởng được trao cho một người con
gái có khuôn mặt đẹp và nụ cười rạng ngời-, Lưu vội reo
lên:"Tao biết chị này con ông trung úy Công, nhà có ba người
con gái Dung, Ngôn, Hạnh". Sau đó, tôi có gặp chị Dung vài lần ở
cổng trường. Tôi lén nhìn chị và âm thầm ngưỡng mộ chị mà không
ai hay.
Bây giờ, dù đang sửa soạn
bước vào ngưỡng cửa sáu mươi tôi vẫn nghe lòng mình trẻ lại mỗi khi nhớ về thủa ban đầu
vào trường Ngô Quyền. Hình ảnh con bé ốm yếu với chiếc xe đạp cũ -giọng
cười ríu rít như như chim của một đàn tiên áo trắng- tiếng guốc
khua vang trên thang lầu quen thuộc và con dốc dài thân thương thủa
nào...Tất cả dường như còn quanh quẩn bên tôi. Và cho dù nhiều năm
sau này trường Ngô Quyềncó nhiều người đẹp nỗi tiếng -tôi vẫn không bao
giờ quên được nét đẹp của chị Dung... Ôi! nét đẹp thật hồn nhiên,
ngây thơ, man dại...
Trong những giây phút thiêng liêng ấy, tôi sực nhớ lại hình bóng người Ông khả kính: ông ngoại PHAN VĂN NGA, nguyên Trưởng Ty Tiểu Học tỉnh Đồng Nai (trong chế độ cũ).
Tôi bắt đầu lên tỉnh học từ 1960. Ba mất sớm, nhà quá nghèo, anh chị em lại đông. Trong suốt thời gian đi học, tôi đã làm rất nhiều nghề để có tiền sinh sống, nổi bật nhất là nghề dạy kèm.
Tôi chỉ viết về những năm đầu tiên mà ký ức của tôi còn lưu giữ. Sau này, khi tập hợp được các anh em ở những niên khóa sau, lần lượt chúng ta sẽ đúc kết thành một bản danh sách hoàn chỉnh.
"Khi thầy viết bảng, bụi phấn rơi rơi, rơi trên bục gỗ, rơi trên tóc thầy...” Tiếng nhạc từ phòng con gái của tôi vọng sang, làm tôi hồi tưởng lại những bàn ghế cũ, phấn trắng, bảng đen...
Cũng nhờ vậy rất nhiều cánh chim NQ lạc loài ở phương trời xa tìm về liên lạc được quý Thầy Cô và bạn học năm xưa. Điển hình chúng tôi ở Âu Châu mừng quá khi nhận và đọc được 2 quyển báo học trò đó, tưởng chừng như thấy lại thời NQ xa xưa. Đặc biệt tìm thấy trong đó có cả một vườn thơ Tao Đàn đủ sắc hoa rực rở.
Hỡi cô Cựu Nữ Sinh Ngô Quyền, hỡi cô bạn hàng xóm của tôi ơi! Tôi rất cảm phục và trân quí cô. Nếu giữa cô và tôi không có thứ tình cảm nào khác thì trong tôi sẵn có có một thứ tình keo sơn gắn bó với cô từ lâu, từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành, kéo dài cho đến tuổi…sồn sồn bây giờ và tuổi già sắp tới, đó là tình bạn. Còn cô thì sao?
Từ chia tay ở Tân Mai, tôi không hề biết Th giờ ra sao? Cuộc chiến qua đi thật xa. Bao thăng trầm trãi xuống cho quê hương, cho đời người. Thì thôi, hãy là những lời cầu nguyện bình an cho nhau. Dẫu mai đời có thế nào?
( Tựa bài được đặt theo hai câu thơ của nhà thơ Vũ Đình Liên “ Người muôn năm cũ bây giờ ở đâu?” để thành kính thắp nén hương lòng tưởng nhớ đến các Thầy Cô đã về với “hạc nội mây ngàn”, và các Cựu học sinh NQ đã vĩnh viễn “bỏ cuộc chơi”).
Có lẽ mọi người đang thắc mắc tại sao lại gọi là đứa con nuôi của trường Ngô Quyền? Bởi vì hầu hết các học sinh được vào học bắt đầu từ lớp 6 và trưởng thành ở lớp 12 rồi vào đại học, nên được xem như con đẻ...
* Bài viết cho linh hồn thầy Nguyễn Phong Cảnh, một tinh thần đáng học hỏi cho toàn thể hội viên Hội Ái Hữu Cựu Học Sinh Ngô Quyền Biên Hòa.
Qua những hình ảnh, các bài viết của thầy cô bạn bè, chúng ta đang thấy lại từng khuôn mặt, dáng hình, tính cách của các ân sư, đưa chúng ta trở về con đường phát triển của mái trường xưa. Qua đó, câu nói “Cơm Cha-Áo Mẹ-Công Thầy” càng mang ý nghĩa sâu đậm hơn!
Dẫu cho ngày tháng có phôi pha, buồn vui dù ít hay nhiều đều là những kỷ niệm đẹp của một thời áo trắng…Hy vọng những cuộc tương ngộ, trùng phùng của ngày hôm nay sẽ nhắc nhở chúng ta một quá khứ ươm bằng mật ngọt, và mãi cầu mong một tương lai đến cho vừa đẹp lòng người.
Có những sự việc tình cờ suy gẫm lại hình như được sắp xếp sẵn. Y và tôi ngồi cạnh nhau, từ ngày học Thất 2 cho đến khi ra trường. Ban đầu tôi rất ghét cái tính thật thà thẳng tánh của Y, vì nó dám nói rằng trường tiểu học Trần Quốc Tuấn ở Tam Hiệp, nơi tôi đi học, chưa hề nghe nói đến. Trái lại Y là học sinh giỏi của trường Nữ Tiểu Học Biên Hòa .
Học sinh Ngô Quyền ngày xưa, lưu lạc bốn biển năm châu, với đời sống rất riêng của mỗi người, nhưng hình như chúng tôi vẫn có một tập hợp giao, giống nhau ở chỗ chúng tôi vẫn kính trọng và biết ơn tất cả các thầy cô như từ thuở nào, chúng tôi còn nhỏ dại, ngồi ở ghế học trò của trung học Ngô Quyền.
Thật ra, nói bạn tôi là bà mai không đúng mà cũng không sai. Không đúng vì làm gì có chuyện Ngọc Dung giới thiệu tôi với anh Nhiên. Nhưng không sai vì nếu không chơi thân với Dung thì không chắc tôi vướng lụy lưới tình...
Những thằng bạn ấy bây giờ ra sao rồi nhỉ? Mới chỉ có hơn ba mươi năm, lớp Tứ Bốn giờ đây có bạn sắp sữa hồi hưu, có bạn đã làm ông nội, ông ngoại, có bạn đã vĩnh viễn ra đi, nhìn lại mình, mái tóc muối đã có phần nhiều hơn tiêu.
Ngày vui sao qua mau! Cuộc vui rồi cũng đến lúc chia tay. Những ngày qua, bọn chúng tôi như sống lại thuở học trò vui vẻ, vô tư không chút gì vướng bận. Có lẻ không ai phủ nhận thiên đường học sinh trong mỗi chúng ta ai cũng có...
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.