Ngày đầu bước vào ngưỡng
cửa Trung học của tôi không được đẹp và dễ thương như các nhà văn
đã miêu tả. Tuy nhiên nó vẫn cho tôi nhiều kỷ niệm khó quên.
Sau gần một ngày chờ đợi
trước cỗng trường để nghe đọc tên những thí sinh trúng tuyển vào
đệ Thất trường Trung Học công lập Ngô Quyền. Tôi trở về nhà với
nỗi buồn vô tận. Thật uổng công tôi miệt mài đèn sách luyện thi -
ở lớp luyện thi tôi được xếp hạng hai - và uổng công tôi hy vọng
tràn trề trong ngày thi, thày
giám thị phòng thi đã đọc bài luận của tôi và khen khá lắm. Sợ
tôi buồn vì thi rớt, ba tôi luôn an ủi, vỗ về: “học tài thi phận
con ạ!”.
Thủa nhỏ chưa biết ham chơi,
tôi dẹp nỗi buồn và xin vào trường tư thục Khiết Tâm. Đang học ở
đây được gần hai tuần -Mai Hữu- cô bạn nhỏ học cùng lớp nhất ở
trường tiểu học Tân Thành chạy đến nhà tôi báo tin -"Tao thấy
tên mày trong danh sách lớp Thất ba trường NQ, vô đi kẻo trễ”. Rồi
Trần thị Châu cũng báo cho tôi hay kèm theo dặn dò: "nhớ gặp
cô Giám thị Giàu”. Thế là tôi chuẩn bị vào trường một mình bởi
vì ba tôi bận đi làm xa.
Người chị bà con cấp tốc
đặt may thưởng cho tôi ba chiếc áo dài: một chiếc gấm màu xanh và
hai chiếc phin trắng. Lần đầu tiên mặc áo dài, tôi cảm thấy rất
ngượng ngập, khó chịu. Tôi vốn nhỏ con, ốm yếu lại không được
xinh gái chiếc áo dài lại rộng phùng phình làm tôi có cảm tưởng
dị hơn. Trường lúc này không khí rất nhộn nhịp, bận rộn. Tôi phải
chờ hơn nửa tiếng mới gặp được cô Giàu. Sau khi nghe tôi trình bày - cô
ngước lên nhìn tôi với cặp kiếng trắng kéo xệ ngang lỗ mũi-
"Danh sách ở lớp nào?” Chết thật! Tôi chỉ nhớ loáng thoáng
con số ba Huệ báo cho tôi. Ở Khiết Tâm tôi đang học lớp Thất A một.
Nghĩ là trường nào cũng giống nhau, tôi nhanh nhẩu trả lời:
-"dạ lớp Thất A ba”. –“Ở đây không có lớp Thất A ba”. Cô nhấn
mạnh và vội vàng bỏ đi. Lật đật chạy theo cô suýt nữa tôi vấp
ngã vì chiếc ống quần vừa rộng, vừa dài. Tôi đưa cô số ký danh
và họ tên nhờ cô xem lại. Cô dò vào tập hồ sơ -"lớp Thất
ba". Sau đó, cô dẫn tôi lên dãy lầu thứ nhất... lớp cuối cùng.
Lớp học lúc này chưa có giáo sư nên ồn ào như một bầy ong. Khuôn mặt
người nào cũng hớn hở, tươi cười. Tôi nhìn thấy Huệ ở bàn đầu
đang trò chuyện cùng các bạn mới. Cô Giàu dẫn tôi xuống bàn cuối cùng
và bảo: "Đây là chổ ngồi của trò lớp Thất ba ban Pháp văn”. Tôi
buột miệng: - “Thưa cô con xin học ban Anh văn" –“Lớp Anh văn
không còn chỗ trống chỉ còn lớp Pháp văn thôi." Nói xong, cô
bỏ đi. Đang ngỡ ngàng thì một bàn tay kéo tôi ngồi xuống và đẩy
tôi vào bên trong "ngồi đi
còn chọn lựa gì nữa". Nhiều giọng nói khác chen vào
-"Tui cũng xin ban Anh văn nè, rốt cuộc cũng vào đây"
-"Ban nào cũng được miễn vào trường công là ngon rồi". Sau
khi ổn định được chổ ngồi, tôi được biết cô bạn to con kéo tôi
ngồi xuống là Trần thị Lưu, nước da ngâm đen nhưng có duyên. Kế bên
là Trần Lệ Dung miệng mồm liếng thoắng, tóc cột đuôi ngựa trông
có vẽ tinh nghịch hơn. Phan thị Hà ốm yếu như tôi có chiếc mũi xinh
xinh và chiếc răng sún. Cô bạn ngồi bàn trên hay cúi xuống nhìn
tôi cười có tên đẹp cũng như khuôn mặt đẹp là Nguyễn Thu Xuân.
Từ nhà tôi đến trường NQ
bằng xe lam phải đi hai chuyến: một chuyến từ nhà đến chợ và một
chuyến từ chợ đến trường. Tôi quyết định đi học bằng xe đạp. Chưa
bao giờ đạp xe đi xa nên tôi rất hoang mang, lo sợ thứ nhất là sợ
đi qua vòng cua Công trường Sông Phố. Những tuần lễ đầu tôi phải
ngừng xe ở trước trường Mỹ nghệ, dẫn xe đạp qua bên kia đường rồi
mới dám chạy tiếp. Thứ hai là sợ vạt áo dài bị cuốn vào dây
sên, dù tôi đã cẩn thận ràng vạt áo sau vào ba ga còn vạt trước
cầm trong tay. Chiếc xe đạp của tôi loại "cà tàng" nên hay
bị sút sên, do đó tay tôi thường dính dầu nhớt và ống quần
thường bị sên "cạp" te tua. Trong nỗi khổ cũng có niềm
vui nho nhỏ. Mỗi lần tan trường, bọn học trò nhỏ chúng tôi cho xe
đạp thả dốc tự do - con dốc dài từ trường NQ dẫn đến rạp hát Biên Hùng. Có bạn gan dạ còn buông cả hai tay như làm xiếc. Từ từ quen
dần, tôi biết quẹo qua đường Hưng Đạo Vương ngang chùa Tịnh Độ để
đến trường, tránh qua công trường Sông phố lúc nào cũng ồn ào, náo
nhiệt. Giờ ra chơi, bọn tôi hay la cà đến các lớp đàn anh, đàn
chị. Dưới mắt chúng tôi các anh chị ấy là thần tượng. Nhỏ Lưu
lanh lợi nên biết nhiều... Anh X này làm trưởng lớp. Anh A có vợ
một con. Chị B là con ông Z giàu có tiếng ở Biên Hòa. Đến các bậc
giáo sư nó cũng biết nhiều điều mới lạ. Lưu chỉ tôi vợ chồng
thày Nguyễn Xuân Hoàng, nó thì thầm vào tai tôi -"mày biết
không các chị lớp lớn tương tư thày còn các anh trồng cây si cô như
điên". Nhỏ Lưu hay thổi phồng câu chuyện cho hấp dẫn nhưng điều
này tôi tin là có thật. Bỡi vì vợ chồng thày Hoàng rất đẹp. Một
hôm, vừa tan học, Lưu kéo tôi chạy xuống lầu "theo tao đến
lớp...các anh chị làm liên hoan tiễn thày Tôn Thất Long đi Pháp.” Chúng
tôi là những vị khách không được mời chỉ đứng ngoài cửa sổ dòm
ké. Hôm đó, tôi về nhà thật muộn, báo hại mẹ tôi phải ra ngoài
ngõ đứng chờ.
Vốn yêu thích thơ văn từ nhỏ
nên tôi hay tìm đọc báo chí của trường. Tôi đã đọc vỡ kịch Công
chúa Huyền Trân của thày Quýnh và ao ước sẽ viết được vỡ
kịch như thế trong tương lai. Lưu bảo tôi thày Quýnh đạo diễn cho các
anh chị lớp đệ nhất diễn vỡ kịch đó ở rạp hát Biên Hùng trong
dịp Tết. Tôi không được xem nên không biết lời nó đúng hay sai. Bấy
giờ, trước văn phòng trường có một bảng đen dùng để báo cáo
những hoạt động của trường: từ học tập-văn nghệ-thể thao đến
báo chí. Những bản tin ngắn có kèm theo hình ảnh thật sống
động. Thấy tôi dán mắt vào những tấm ảnh về buổi lễ trao giải
thưởng văn chương của trường -giải thưởng được trao cho một người con
gái có khuôn mặt đẹp và nụ cười rạng ngời-, Lưu vội reo
lên:"Tao biết chị này con ông trung úy Công, nhà có ba người
con gái Dung, Ngôn, Hạnh". Sau đó, tôi có gặp chị Dung vài lần ở
cổng trường. Tôi lén nhìn chị và âm thầm ngưỡng mộ chị mà không
ai hay.
Bây giờ, dù đang sửa soạn
bước vào ngưỡng cửa sáu mươi tôi vẫn nghe lòng mình trẻ lại mỗi khi nhớ về thủa ban đầu
vào trường Ngô Quyền. Hình ảnh con bé ốm yếu với chiếc xe đạp cũ -giọng
cười ríu rít như như chim của một đàn tiên áo trắng- tiếng guốc
khua vang trên thang lầu quen thuộc và con dốc dài thân thương thủa
nào...Tất cả dường như còn quanh quẩn bên tôi. Và cho dù nhiều năm
sau này trường Ngô Quyềncó nhiều người đẹp nỗi tiếng -tôi vẫn không bao
giờ quên được nét đẹp của chị Dung... Ôi! nét đẹp thật hồn nhiên,
ngây thơ, man dại...
“Chị nên nhớ, cả gia đình chị là một ổ phản động. Chồng chị và hai con trai chị đều là sĩ quan ngụy, có nợ máu với nhân dân. Rể chị, chồng của cô Thùy đây là một viên chức ngụy quyền.
Năm nay, lần thứ ba tôi về họp mặt với những người yêu tiếng Việt, những người muốn tiếng Việt ngày càng phát triển theo chiều hướng đi lên ngay cả trên quê người.
Tôi trở về Nhà Từ Đường sau 15 năm đi xa. Thật ra con số 15 năm là không đúng. Nó chỉ đúng tính theo ngày tôi bỏ nước ra đi, chứ không đúng tính từ ngày tôi trở lại Nhà.
Tôi đưa tay chùi nước mắt. Không có trận mưa nào đang xối xuống đám tang của anh tôi. Chỉ là một chút nước trong ly làm sóng sánh đại dương. Chỉ là một hạt bụi hóa thân làm thành một kiếp nhân sinh tàn lụi.
GS. Nguyễn Xuân Hoàng giảng bài say sưa, trong đam mê dù triết học hay văn chương,... Vị thầy mà khoảng cách thời gian lớn hơn chúng tôi độ một giáp...
Biết đến bao giờ tôi lại trở về? Để được sống yên bình ngắm hàng phượng vĩ vào mỗi mùa Hè, và sống lại thời xưa cùng các bạn vui chơi những ngày Hè thong thả....
"Mẹ mày có khỏe không?' Ông ơi! câu hỏi ngọt ngào này của ông làm tôi vui biết mấy.
Tôi khỏe lắm ông à! Tôi sẽ nắm tay ông, cùng ông đi cho hết đoạn đường trần gian.
Xin mượn những dòng này để làm món quà dâng lên Mẹ của chúng con. Cầu mong Mẹ luôn được thân tâm an lạc để tụi con có dịp đền bù phần nảo những hy sinh Mẹ đã dành cho tụi con.
Những ước muốn thật xanh, thật đẹp đã dường như liên kết “mây khói” với hiện thực cuộc đời. Ai bảo”Người đi trên mây” dửng dưng?
Kính thăm Thầy – xin cầu chúc mọi sự an lành thanh thản.
Và những phát biểu của đại diện gia đình thành viên Tự Lực Văn Đoàn: Nhà văn Nguyễn Tường Thiết đại diện gia đình Nhất Linh, Giáo sư Minh Thu đại diện gia đình Hoàng Đạo, Bác sĩ Nguyễn Tường Giang đại diện gia đình Thạch Lam…
Tôi ngồi nghe, lặng người. Tôi biết tình trạng sức khỏe của anh tôi kéo dài từ Bảy Hai đến nay đã là những ngày nằm chờ chết. Có lẽ anh đã chết từ những ngày Sài Gòn vừa mất, khi các con anh bị bắt đi học tập cải tạo, và cả chính anh cũng bị chính quyền mới cho người đến tận nhà điều tra xem bệnh thật hay giả, có đủ sức đi học tập cải tạo không.
Tiễn chân Quỳnh Giao về bên kia thế giới. Tôi lại nghĩ đến đời người, duyên và nghiệp.
Quỳnh Giao là con chim quý đã có một phước báo từ kiếp trước nên tiếng hát đi vào lòng người.
Ngồi trong tòa soạn báo Việt Tribune, chúng tôi vẫn hồn nhiên “mày tao”. Như những ngày Văn Học năm xưa. Có chi thay đổi đâu! Tôi muốn mượn câu thơ của Phạm Nhuận để tặng Nguyễn Xuân Hoàng.
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.