Sáo Lý Luận - Diệp Hoàng Mai - SỐ PHẬN BẢO TÀNG HƯỚNG ĐẠO PAXTU SAU ĐẠI DỊCH COVID-19

“Bảo tàng Hướng Đạo thế giới (HĐTG) Paxtu vẫn được bảo đảm an toàn, ngay khi khách sạn Outspan được tiếp quản bởi chủ sở hữu mới…”  đó là khẳng định của Trưởng Anthony Gitonga, Ủy viên Quốc tế Hội Hướng đạo (HĐ) Kenya với cơ quan Thông tấn xã Kenya, về số phận của bảo tàng HĐTG Paxtu sau đại dịch.

Anh Gitonga cho biết thêm, Hội HĐ Kenya đã kiến nghị Chính phủ và Tổ chức Văn hóa Khoa học Giáo dục Liên Hợp Quốc (UNESCO) đăng ký khu mộ Lord Baden Powell và Bảo tàng HĐTG Paxtu là di sản văn hóa thế giới cần được bảo vệ ở Kenya.

@  Treetops - Nét độc đáo của Outspant hotel…

Năm 1928 Thiếu tá Eric Sherbrooke Walker thuộc Quân đoàn bay hoàng gia Anh quốc, sau khi xuất ngũ do thương tật chiến tranh đã di cư đến Kenya mua 69 mẫu Anh (khoảng 28 ha) Crown Land ở Nyeri (Kenya)  xây dựng khách sạn Outspan.

Từng là thư ký đầu tiên của Lord Baden Powell (Bi-Pi) ngay khi Phong trào HĐTG được thành lập, Walker lấy cảm hứng qua những trãi nghiệm trong đời sống quân đội và hoạt động HĐ hình thành ý tưởng xây dựng nhà nghỉ Treetops. Từ căn nhà gỗ độc đáo trên những ngọn cây vả già hàng trăm năm tuổi, du khách được chiêm ngưỡng quang cảnh huy hoàng xuyên rừng nguyên sinh qua những cánh đồng bạt ngàn nắng gió, trải dài đến tận đỉnh núi Kenya phủ đầy tuyết trắng mùa đông...

Cũng từ Treetops trên cao, du khách thỏa thích quan sát sinh hoạt các loài động vật hoang dã cả ngày lẫn đêm: voi châu Phi. báo hoa mai, hươu cao cổ, sơn dương, sư tử, tê giác, nai rừng…và đủ loài chim muông đủ sắc màu ríu ra ríu rít ca hát suốt ngày đêm, quanh khu rừng bên cạnh dãy Aberdare nằm ngay phía Nam của đường xích đạo.

Nét độc đáo Treetops của Outspan hotel đã được giới thiệu trên tạp chí National Geographic, Outspan hotel cũng vinh hạnh đón tiếp và phục vụ những nhân vật nổi tiếng Charles Chaplin; Paul McCartney; Jim Corbett - một thợ săn nổi tiếng của Ấn Độ - bị mê hoặc bởi Treetops lẫn động vật hoang dã nơi đây, đã quyết định chọn Kenya làm quê hương thứ hai, sau thời gian lưu trú tại Outspan hotel… Eric Walker cũng đã ghi chép và xuất bản tập hồi ký Khách sạn trên ngọn cây, trong đó ông kể lại khá chi tiết về cuộc sống ở Kenya.

Outspant hotel trở nên nổi tiếng vào năm 1952, khi Công chúa Elizabeth và Công tước Philip nghỉ qua đêm trong chuyến công du vòng quanh thế giới. Chiều ngày 5 tháng 2 đôi vợ chồng trẻ đã trải qua những giờ phút vui vẻ vô tư trong một căn nhà trên cây của Outspan hotel, để rạng sáng ngày 6 tháng 2 khi bước xuống những bậc thang Treetops, công chúa Elizabeth bỗng chốc hóa thành Nữ hoàng kế vị ngai vương, khi nhận tin Vua cha George VI qua đời. Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới, đã xảy ra một sự kiện đặc biệt bất ngờ như thế... (*)

Năm 1978 Walker qua đời, Aberdare Safari mua lại cả hai khách sạn Outspan và TreeTops tiếp tục kinh doanh. Chủ sỡ hữu mới Aberdare Safari giữ nguyên kiến trúc xây dựng Outspan cho đến hiện tại, tiếp tục  sử dụng lợi ích từ hoạt động kinh doanh khách sạn vào việc bảo tồn Paxtu và duy trì những hoạt động liên quan đến Phong trào Hướng đạo.

Sau gần trăm năm hoạt động, Outspan hotel và Treetops đành chung số phận với hàng loạt khách sạn khác, phải đóng cửa do khó khăn về doanh thu. Đại dịch Covid-19 đã giáng một đòn quá mạnh vào ngành du lịch và khách sạn, cuối cùng Aberdare Safari đành rao bán với giá 550 triệu Ksh (Shilling Kenya) và bàn giao toàn bộ cơ ngơi của Outspan hotel & The Treetops cho chủ sỡ hữu mới…

@ Paxtu Cottage gần trăm năm tuổi…

Năm 1903 Baden Powell được vinh thăng Trung tướng, trở thành người hùng dân tộc hoàng gia Anh, sau chiến công chỉ huy phòng thủ thắng lợi thành Mafeking ở Nam Phi.

Mặc dù có cơ hội vinh thăng chức vụ Tổng tư lệnh quân đội, nhưng năm 1910 Baden-Powell quyết định giải ngũ ở tuổi 53 theo lời khuyên của Vua Edward VII “… Ông có thể phụng sự cho đất nước hữu ích hơn gấp nhiều lần bằng phong trào HĐ, bởi công việc này của ông không ai có thể thay thế…”

Baden Powell đã dành trọn phần đời còn lại, dồn sức lực đầu tư cho công việc giáo dục thanh thiếu niên. Ông cùng bà đã đi khắp thế giới để xây dựng, phát triển và không ngừng truyền cảm hứng để giới trẻ ngày càng tích cực và tự nguyện tham gia phong trào Hướng đạo.

Trở lại Đông Phi (**) vào năm 1906, Bi-Pi một lần nữa được tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên hoang dã tuyệt vời. Ông đã mô tả lại chuyến đi trong cuốn sách Sketches in Mafeking and East Africa, được xuất bản vào năm 1907 sau hành trình trở lại châu Phi đầy thú vị của ông.

Cuối năm 1935 khi đến Kenya kiểm tra hoạt động Hướng đạo, tham dự cuộc diễn hành của các đơn vị tổ chức trên khắp đất nước Kenya, Bi-Pi đã đến thăm Walker và nghỉ đêm trên Treetops ở Outspan hotel. Khung cảnh hoang sơ nơi đây có sức lôi cuốn mãnh liệt tâm hồn yêu quý thiên nhiên của vị tướng lừng danh Baden Powell, khiến Bi-Pi vô cùng xúc động. Ông chia sẻ với E. Walker rằng “Càng gần Nyeri, càng gần hạnh phúc. Tôi sẽ dành phần đời còn lại của mình ở Outspan” vì vậy khi được bác sĩ yêu cầu nghỉ dưỡng sức trong mùa đông năm 1937, Bi-Pi đã chọn điểm đến là Nyeri.

Eric Walker đã sử dụng số tiền Bi-Pi dùng mua cổ phần trong Outspan hotel, tính toán nguyên liệu để xây dựng một căn nhà bằng gỗ tranh theo yêu cầu của Bi-Pi ngay trong khuôn viên khách sạn, trị giá ước tính khoảng 600 bảng Anh lúc bấy giờ.

Khi Walker đề nghị Bi-Pi đặt tên cho ngôi nhà, suy nghĩ hồi lâu cuối cùng ông nói: "Tôi đã đặt tên cho ngôi nhà thứ nhất của mình ở Bentley là “Pax” (***) vì chúng tôi đã mua nhà vào ngày đình chiến (****). Tôi sẽ gọi ngôi nhà thứ hai của mình ở đây là “Pax-Two” cũng là lời nhắc nhở vĩnh viễn về thiện chí hòa bình cho phong trào HĐ của chúng ta….”

Từ đó ngôi nhà của Bi-Pi được gọi là “Paxtoo” hoặc “Paxtu” Cottage. Tháng 10 năm 1938 ông bà chuyển đến Nyeri sinh sống và làm việc tại Paxtu Cottage, cho đến khi Lord Baden Powell qua đời vào ngày 8 tháng 01 năm 1941 thọ 83 tuổi. Theo đúng di nguyện của Bi-Pi lúc sinh thời, ông đã được an táng tại nghĩa trang Nyeri - Kenya.

Kể từ đó Paxtu Cottage trở thành nơi lưu giữ những tác phẩm nghệ thuật cùng những di vật khác của BP, cũng như kỷ vật của HĐS toàn thế giới. Phòng khách Paxtu Cottage được trang hoàng rất nhiều khăn quàng của HĐS các quốc gia đến thăm và lưu lại.

Chiếc điện thoại cũ màu đen của Bi-Pi nằm trên một chiếc bàn cao gần lò sưởi, nhiều tranh nguyên bản do Bi-Pi minh họa bằng bút chì cũng được bày trí trân trọng trên các bức tường. 

Năm 2001 bảo tàng HĐTG Paxtu được chính phủ Kenya công nhận là di tích văn hóa cấp quốc gia cần được bảo vệ.

Trong sổ lưu niệm dành cho khách viếng bảo tàng Paxtu, có rất nhiều dòng chữ đầy cảm xúc. Sáo tâm đắc với tâm tình của một huynh trưởng HĐ đến từ Hoa Kỳ "Một chuyến hành hương đã hoàn thành. Joe Pugh, tlanta, Georgia" tuy ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa.

Tháng 7 năm 2018 Sáo Lý Luận cũng đã thực hiện một chuyến hành hương về với cội nguồn HĐ, trước khi cơn bão Covid-19 kinh hoàng bùng phát toàn cầu… Đó là điều may mắn quá đỗi diệu kỳ cho cả gia đình cựu HĐS. Biên Hòa, bởi anh chị em nhà Sáo một lần trong đời đã kịp đến thăm bảo tàng HĐTG Paxtu và đặt quyển Kỷ yếu Siết bàn tay trái lên mộ phần Bi-Pi để báo công cùng cụ Tổ…

Phụ đính:

https://www.ngo-quyen.org/a6957/diep-hoang-mai-jambo-paxtu-museum-

Sáo Lý Luận - Diệp Hoàng Mai

Tháng 8/2023

(*) Nguồn tư liệu: Trích từ Internet;

(**) Đông Phi thời gian đó bao gồm các quốc gia: Kenya, Tanzania, Uganda.

(***) Pax: Có nghĩa là "hòa bình" theo tiếng Latin; Căn nhà thứ nhất của ông bà Bi-Pi tên Pax Hill (Hampshire, Anh quốc) nên Bi-Pi đặt tên Pax II cho ngôi nhà thứ hai của ông bà. Thêm nữa “Pax-Tu" lại có cùng vần với tiếng Kiswahili, là ngôn ngữ bản địa của Kenya.

(****) Ngày 11 tháng 11 năm 1918 kết thúc Thế chiến thứ nhất;