HỒI ỨC THỜI HOA NIÊN: NHỮNG PHIM HAY TRƯỚC 1975
Người ta nói “tam thập nhi lập” nghĩa là tới 30 tuổi ta mới thành người lớn chửng chạc. Tiếc thay khi tôi được 31 tuổi thì biến cố 30/4/1975 ập đến chặn đứng con đường lập thân, lập nghiệp của mình:
“Đôi dép râu dẫm nát đời trai trẻ
“Mũ tai bèo che khuất nẻo tương lai”
Đầu năm 1975, mối tình của tôi nở hoa thành cuộc hôn nhân hứa hẹn đầy hạnh phúc trong một tương lai sáng lạn của cuộc đời và sự nghiệp. Nhưng sự sụp đổ của miền Nam như một trận động đất hay một cơn hồng thủy vùi lấp, cuốn trôi mọi dự tính của mai sau. Những nhọc nhằn, đau khổ theo dòng đời trôi nổi của tôi kéo dài đến buổi hoàng hôn của cuộc đời. Giờ ngồi nhớ lại thời hoa niên trước 1975, độc thân chưa phải lo toan sự nghiệp, gia đình, tôi đã trải qua thời gian tươi đẹp nhứt của cuộc đời.
Trong khung cảnh của một xã hội tự do, văn minh của miền Nam trước 1975 dù chiến tranh vẫn rình rập đâu đó, tôi đã tận hưởng được những ưu đãi của cuộc đời, nghề nghiệp ổn định, thu nhập khá cao nên từ việc mua sắm, ăn uống, giải trí không làm tôi bận tâm. Tôi lại sống ở Sài Gòn, thành phố được mệnh danh là “hòn ngọc Viễn Đông” nên có thể nói lúc đó tôi muốn gì cũng có. Những thương xá Tax, passage Eden, Cristal Palace … đều có dấu chân tôi, có khi tôi đến để mua một cái cravate, một bộ nút manchette hay một ống vố hiệu Dunhill (bập bập ống vố là mode lúc đó dù tôi không biết hút thuốc) cũng có khi đến để ngắm những người đẹp ngồi sau quày mỹ phẩm hay băng nhạc.
Những nhà hàng Thanh Bạch, Thanh Thế, Kim Sơn, Kim Hoa… cũng thường đón tiếp tôi với các món “đặc sản” như pâté chaud, bánh mì bò kho, bún suông, beefsteak…Những quán kem Mai Hương, Hải Phòng, Brodard hay các quán nước Cafeteria Rex, Phạm Thị Trước, La Pagode…đều có mặt tôi trong những ngày thứ bảy, chủ nhật khi thì đi solo, khi thì có người đẹp bên cạnh.
Những đêm cuối tuần, tôi có mặt với bạn bè hay partner nữ tại các vũ trường hoặc phòng trà nơi ánh đèn màu chỉ tắt lúc nửa đêm: từ Hoà Bình trưỡc chợ Bến Thành, Văn Cảnh trên đường Calmette, đến Đêm Màu Hồng ở đại lộ Nguyễn Huệ, Queen Bee trong passage Eden để dìu em theo điệu tango lã lướt hay để nghe “tiếng hát liêu trai” của Thanh Thuý, “tiếng hát vượt thời gian” của Thái Thanh hay “giọng hát vàng mười” của Lệ Thu.
Nhưng những kỷ niệm khó quên là những lần đi xem phim. Khi còn là học sinh hay sinh viên thì với tài chánh eo hẹp tôi thường lui tới các rạp xi nê thương trực như Vĩnh Lợi, Lê Lợi ở trung tâm Sài Gòn hay Moderne ở Tân Định. Khi đã đi làm tiền bạc rủng rỉnh nếu dắt đào theo thì phải vào Rex, Mini Rex A hay B cho “oai” hay Eden cho “kín đáo”.
Nhờ thế tôi đã được xem những bộ phim kinh điển của nghệ thuật thứ bảy trước 1975. Xin kể lại dưới đây vài cuốn phim tôi không quên được.
- Phim tình cảm, xã hội, lịch sử:
Gone With The Wind (Cuốn theo chiều gió).
Cuốn phim ra đời trước tôi 5 năm (1939) và tôi được xem lại tại các rạp chiếu phim cũ vào những năm đầu thập niên 60. Phim này dựa theo tiểu thuyết cùng tên của Margaret Mitchell, đã đoạt 9 giải thưởng Oscar năm 1940 trong đó có giải phim hay nhứt và giải nữ diễn viên xuất sắc nhứt. Tài tử chính trong phim này là Clark Gable điển trai với bộ ria mép hấp dẫn bao nhiêu phụ nữ và Vivien Leigh xinh đẹp. Câu chuyện một người đẹp đầy “cá tánh” Scarlett O’ Hara trải qua ba mối tình trong bối cảnh cuộc nội chiến và một sự thay đổi ở xã hội, lịch sử miền Nam sau cuộc chiến với sự giải phóng người nô lệ da đen.
Doctor Zhivago (1965)
Cuốn phim dựa vào tiểu thuyết của Boris Pasternak viết năm 1957. Nhà văn Nga này đã được trao giải Nobel văn chương vào năm 1958. Truyên xảy ra trong thời kỳ cách mạng tháng 10 Nga và thời gian sau đó. Bác sĩ Yuri Zhivago (do Omar Sharif thể hiện) dù đã có vợ là Tonia (Geraldine Chaplin, con gái vua hề Charlie Chaplin) còn có một người tình là Lara Antipova (Julie Christie), Khi xem phim này, trước 1975 người ta xót xa cho thân phận một bác sĩ phải sống cơ cực trong chế độ cộng sản: trộm gỗ hàng rào về đốt lò sưởi, nhưng lúc đó ít người miền Nam biết trước rằng sau ngày 30/4/1975 họ còn sống thê thảm hơn thế nhiều. Cuốn phim này nhận được 5 giải Oscar và 5 giải Golden Globe trong đó có giải nam tài tử vai chính hay nhứt trao cho Omar Sharif.
Romeo and Juliet (1968)
Phim phóng tác theo vỡ bi kịch cùng tên của đại văn hào Anh William Shakespeare về tình yêu của Romeo (do Leonard Whiting đóng) thuộc gia đình Montague và Juliet (Olivia Hussey đóng) thuộc gia đình Capulest là hai gia tộc đối thủ ở thành phố Verona (Ý). Kết cuộc bi thảm của mối tình ngang trái là cả hai người yêu nhau đành phải tự tử để được ở với nhau trong thế giới bên kia. Phim được hai giải Oscar về kỷ thuật điện ảnh và thiết kế y phục và hai giải Golden Globe cho hai diễn viên chính.
Love Story (Chuyện tình)
Năm 1970, giới trẻ miền Nam náo nức đi xem phim Love Story dựa theo tiểu thuyết cùng tên của Eric Segal. Cốt truyên nói lên sự phân biệt giai cấp trong xã hội Mỹ khi gia đình của Oliver Barrett (Ryan O’Neal đóng), sinh viên luật ở đại học Havard, vốn rất giàu có không chấp nhận mối tình của anh với cô Jenny Cavilleri (Ali MacGraw đóng) thuộc một gia đình trung lưu gốc Ý. Oliver phải thoát ly gia đình sống cơ cực với người yêu nhưng hạnh phúc không kéo dài vì Jenny qua đời bởi bệnh ung thư máu. Vai chính nam trong phim này: Ryan O’Neal vừa mới qua đời ngày 8/12/2023.
- Phim chiến tranh
The bridge on the river Kwai (1957)
Phim Cầu sông Kwai dựa trên cuốn tiểu thuyết năm 1952 của Pierre Boulle: thời gian hai năm 1942-1943 trong thế chiến thứ hai, quân đội Nhật bắt tù binh Anh xây cầu bắc qua sông Kwai, tây Thái Lan nối với đường xe lửa của Miến Điện để chuyển quân qua biên giới. Một trong ba tù binh vượt ngục sống sót về được phòng tuyến đồng minh và bị bắt buộc phải cùng 3 cảm tử quân khác nhảy dù trở lại công trường sông Kwai để đặt chất nổ phá cầu.
Phim này quy tụ các tài tử gạo cội như William Holden, Alec Guinness, Jack Hawkins, Sessue Haâykawa, đã nhận được 7 giải Oscar và được xếp hạng 11 trong 100 phim hay nhứt thế kỷ 20.
The Longest Day (1962)
Phim Ngày dài nhứt dựa trên cuốn sách cùng tên của ký giả Ái Nhĩ Lan Cornelius Ryan diễn tả cuộc đổ bộ của quân Đồng Minh ngày 6/6/1944 lên Normandie, Pháp, trong đó cánh quân của tướng Norma Cota, nhận trách nhiệm cùng binh sĩ dưới quyền tiến chiếm bãi Omaha. Với tinh thần quyết chiến dù tổn thất rất lớn toán quân này đã hoàn thành nhiệm vụ và tiến sâu vào đất Pháp. Quân Đức vì bất ngờ và vì không ai dám đánh thức Hitler đang ngủ say nên phòng tuyến Normandie bị vỡ dẫn đến việc bại trận.
Phim này nhận được 2 giải Oscar và nhiều giải thưởng khác. Các tài tử chính trong phim này là: John Wayne, Henry Fonda, Robert Mitchum, Curd Jurgens, Sean Connery, Richar OK, d Burton….
- Phim cỗ đại (Hy Lạp- La Mã)
Helen of Troy (1956)
Phim dựa vào sử thi (epic poem) Iliad của thi hào Hy Lạp Homer. Hoàng tử Paris của thành Troy yêu hoàng hậu Helen thành Sparta của Hy Lạp và đem nàng trốn về thành Troy. Vua Hy Lạp đem quân chinh phạt thành Troy và ém quân trong con ngựa gỗ khổng lồ để bất ngờ đánh úp thành Troy giết chết Paris và bắt lại Helen.-
Rossana Podestà đóng vai Helen, Jacques Sernas trong vai Paris và có cả Brigitte Bardot trong một vai phụ.
Ben -Hur (1959)
Phim chuyển thể từ tiểu thuyết Ben-Hur: A Tale of the Christ năm 1880 của nhà văn Lew Wallace. Một nô lệ người Do Thái trong một gia đình thường xuyên bị quân lính La Mã bách hại: Ben-Hur thắng cuộc đua xe ngựa trước đối thủ người La Mã: Messala.
Phim đạt kỷ lục chiếm được 11 giải Oscar mà sau này chỉ có hai phim Titanic và Lord of the Rings: The return of the King mới đoạt được kỷ lục như vậy.
Tài tử chính trong phim này là Charlton Heston (vai Ben-Hur), Stephen Boyd (Messala), Haya Hararee (vai Esther).
Cleopatra (1963)
Phim dựa vào cuốn sách The Life and Times of Cleopatra (1957) của Carlo Maria Franzero và những sự kiện lịch sử. Nội dung phim diễn tả sự cố gắng của nữ hoàng trẻ Ai Cập Cleopatra để tránh cho đất nước mình khỏi rơi vào tay đế chế La Mã dù phải chấp nhận mối tình tay ba với Caesar và Mark Antony.
Các tài tử chính của phim này là Elizabeth Taylor (vai Cleopatra), Richard Burton (vai Antony), Rex Harrison (vai Caesar)…
Phim này nhận được 4 giải Oscar.
- Phim viễn tây (western);
Giant (Thành công vĩ đại)
Giant (1956) là phim cuối cùng của James Dean trước khi tài tử say mê tốc độ này tử nạn xe hơi. Phim phóng tác theo tiểu thuyết cùng tên của nữ văn sĩ Edna Ferber. Câu chuyện nói về sự đối đầu của Bick Benedict (Rock Hudson) chủ trang trại giàu có người vợ đẹp là Leslie Lynnton (Elizabeth Taylor) và Jett Rink (James Dean), một thanh niên về sau trở nên giàu có nhờ khai thác dầu mõ.
Phim được 10 đề cử tranh giải Oscar, nhưng chỉ đoạt một giải cho giám đốc kiêm nhà sản xuất George Stevens.
The magnificient seven (1960)
Phim nói về một ngôi làng Mễ Tây Cơ bị một bọn ngoài vòng pháp luật quấy nhiễu. Dân làng phải thuê bảy tay súng bảo vệ và huấn luyện họ chống lại chúng.
7 tài tử nổi tiếng đóng phim này: Yul Brynner, Charles Bronson, Steve McQueen, James Coburn, Eli Wallach, Horst Buchholz và Robert Vaughn.
Phim này lấy cảm hứng từ phim Nhật: Seven Samurai (1954).
Red Sun (1971)
Đây là một phim Pháp-Ý hợp tác, quay bên Tây Ban Nha. Các tài tử chính đến từ các nước: Mỹ (Charles Bronson), Pháp (Alain Delon), Nhật ( Toshiro Mifune) và Thuỵ Sĩ (Ursula Andress).
Câu chuyện trong phim: năm 1870 một bọn cướp giỡ trò trên một chuyến xe lửa trên đó có một kiếm sĩ Nhật có nhiệm vụ đem một thanh kiếm Nhật Hoàng tặng cho tổng thống Mỹ. Chúng cướp thanh kiếm và gây ra một cuộc săn đuổi để lấy lại thanh kiến.
- Phim tập (sẻrie)
Sissi
Phim bộ Áo gồm 3 tập (nói tiếng Pháp):
1) Sissi (1955)
2) Sissi Impératrice (1956)
3) Sissi face à son destin (1957)
Bộ phim tập này nói về thiên tình sử của nữ hoàng Sissi và hoàng đế François-Joseph của đế quốc Áo-Hung. Hai tài tử đóng các vai đó là Romy Schneider và Karlheinz Böhm.
Romy Schneider từng sống chung với Alain Delon 5 năm.
Fantomas
Phim hài hình sự của Pháp gồm 3 tập:
1) Fantomas (1964)
2) Fantomas se déchaîne (1965)
3) Fantomas contre Scoland Yard (1967)
Bộ phim do Louis De Funès đóng vai ông cò Juve, Jean Marais đóng 2 vai Fantomas và ký giả Fandor và Mylène De Mongeot vai Hélène.
Bộ phim này đã đưa Louis De Funès lên thành danh hề không kém tiền bối của ông là Fernandel.
Trên đây là một số phim hay mà tôi đã xem qua, thật ra trong suốt 21 năm tồn tại của miền Nam còn rất nhiều phim hay khác của Âu, Mỹ, Hồng Kông, Ấn Độ và Việt Nam nữa mà chúng ta may mắn được sống ở vùng đất tự do nên có cơ hội thưởng thức những sản phẩm tinh hoa của nghệ thuật thứ bảy.
Huỳnh Công Ân
23/12/2023
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D142011209.-%3B)