Danh mục
Số lượt truy cập
1,000,000

GS. Nguyễn Văn Lục - Sử học, đọc vài cuốn (phần 3)

13 Tháng Mười 201612:42 CH(Xem: 18234)
GS. Nguyễn Văn Lục - Sử học, đọc vài cuốn (phần 3)

Sử học, đọc vài cuốn (phần 3)


sudia26Thứ nhất, số lượng tài liệu do gs Nguyễn Thế Anh để lại tương đối nhiều hơn điều tôi dự tưởng. Có lẽ cũng đã đến lúc cần phải làm sưu tập đầy đủ.

Sử học, đọc vài cuốn của giáo sư Nguyễn Thế Anh

Thứ hai, cũng cần nêu bật những chủ đề chính mà ông Nguyễn Thế Anh từng quan tâm và biên soạn.

Dựa vào một tác phẩm của một sử gia người Pháp, chúng tôi xin tóm lược một cách khái quát hành trình viết của gs Nguyễn Thế Anh trong chừng mực có thể.

Nguồn:  Les Indes savantes (2008)

Nguồn: Les Indes savantes (2008)

Cuốn sách của sử gia Philippe Papin biên soạn nhan đề “Parcours d’un historien du Viêt Nam: recueil des articles écrits par Nguyễn Thế Anh. Les Indes savantes 2008.” (Hành trình của một sử gia Việt Nam, Tuyển tập những bài viết của Nguyễn Thế Anh. NXB Les Indes savantes phát hành năm 2008 )

Sách dày hơn 1000 trang. Tôi nghĩ nó tạm đầy đủ. Cuốn sách đã giúp cho bất cứ ai muốn tìm hiểu về các bài biên khảo Sử của gs Nguyễn Thế Anh. Nhờ cuốn sách này, người đọc có thể nắm được khá chính xác các chủ đề chính của Nguyễn Thế Anh.

Cái lợi thế duy nhất và chắc chắn của tác giả Nguyễn Thế Anh là các tài liệu của ông viết về Nhà Nguyễn Việt Nam phần lớn đều bằng tiếng Pháp. Cái lợi thế ấy đã làm nên sự nghiệp nghiên cứu của ông mà người khác muốn cũng không có được

Nhiều cuốn sách nghiên cứu Sử, nếu chỉ viết bằng tiếng Việt, sẽ khó được người ngoại quốc lưu tâm cho đủ, nhất là vào các năm 1960, 70, 80. Chúng đã không được người nước ngoài biết tới vì viết bằng tiếng Việt. Vì viết bằng tiếng Pháp nên ông Nguyễn Thế Anh được người ngoại quốc đọc và biết đến ông ngay từ lúc khởi nghiệp. Và ông lại được Cựu giám đốc Trường Viễn Đông Bác Cổ (EFEO) tại Hà Nội, thông thạo tiếng Việt, biên tập cho quyển “Tuyển tập những bài viết của Nguyễn Thế Anh”.

Philippe Papin (bìa phải) giới thiệu cuốn sách mới nhất của ông với sự hiện diện của ông Nguyễn Thế Anh. Nguồn: http://alasweb.free.fr/

Philippe Papin (bìa phải) giới thiệu cuốn sách mới nhất của ông với sự hiện diện của ông Nguyễn Thế Anh. Nguồn: http://alasweb.free.fr/

Trong khi ngược lại, chính người Việt Nam, nhất là một số sử gia trong nước, hầu như thiếu có cơ hội [và khả năng?] tiếp cận với dòng sử Việt viết bằng tiếng Pháp của ông, nên hầu như it ai quan tâm và biết đến Nguyễn Thế Anh.

Nhưng ngoài ra, người Tây Phương cũng quên một điều, một điều không kém quan trọng, là cái phần bất lợi về phía Nguyễn Thế Anh về ngôn ngữ cũng không phải là không có.

Ông thiếu khả năng đọc các tài liệu bằng tiếng Tàu nên thiếu hẳn một mảng tài liệu quan trọng về tài liệu của nhà Thanh có liên quan đến thời kỳ Tây Sơn cũng như triều đình nhà Nguyễn.

Điều này, người ta chỉ thực sự nhận thức được một cách rõ ràng khi một số tài liệu nguyên bản gốc bằng chữ Hán được bạch hóa. Và sau đó, cần đánh giá lại toàn bộ các bài viết của một số tác gia viết sử Việt liên quan đến nhà Thanh.

Không biết chữ Hán cổ, không đọc được tài liệu của sử nhà Thanh, người đọc sử chỉ biết được một phần mà phần đó chưa chắc đã là thật.

Các bài khảo cứu của ông Nguyễn Thế Anh hẳn là chưa đầy đủ về bốn mặt sau đây:

  1. Không xử dụng sử liệu của Tàu đời nhà Thanh.
  2. Không xử dựng đúng mức các châu bản triều Nguyễn đã được dịch ra tiếng Việt từ năm 1959 do Đại Học Huế thực hiện, qua các đời Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức.
  3. Hoàn toàn không xử dựng các ‘Lá thư Thừa sai Ba Lê’ vốn là một bộ mặt khác với thực dân Pháp, một thứ nhân chứng tại chỗ, cũng cần được lưu tâm.
  4. Về mặt học thuật, tôi không nhận được một cách minh nhiên hay tiềm ẩn về sử quan hay quan điểm của tác giả. Và đây là điều làm tôi thất vọng nhiều nhất.

Chúng tôi hiểu hoàn cảnh của tác giả, và nhiều người viết sử không biết chữ Hán cổ.

Hầu hết các sử gia Tây Phương, chính yếu là người Pháp, thì cũng chẳng ông nào biết chữ Hán. Thậm chí, sống ở Việt Nam, tiếp cận văn hóa Việt Nam, nhưng chữ Việt chỉ biết nói dăm ba câu. Những bài nghiên cứa của họ có thể có giá trị ở thế kỷ trước khi Sử học chưa phát triển ở Việt Nam? Nay nhìn lại, tôi không muốn đọc lại các tác giả Pháp đã một thời viết về Việt Nam những năm 1945, 1960.

Cũ, nghèo nàn, thiếu cập nhật tư liệu là những yếu tố làm cho các tác phẩm về sử bị bỏ qua. Đọc Nguyễn Thế Anh đôi lúc cũng không tránh khỏi sự so sánh xa gần đến các sử gia Pháp cùng thời. Ông viết như Tây viết. Trong khi ngày nay, các sử giả Mỹ khi nghiên cứu sử Việt Nam thì trước hết họ học chữ Việt, chữ Hán cổ cho vững trước khi bước vào nghiên cứu.

Nghiên cứu Phật giáo thì phải học Phạn Ngữ trước đã.

Mặc dầu như vậy, một sử gia có uy tín của Mỹ, Ông Keith W. Taylor cùng Frederic Mantienne đã biên tập một số luận văn vinh danh ông Nguyễn Thế Anh qua cuốn “Monde du Viet Nam – Vietnam World, a book of essays to honor Professor Nguyen The Anh”, Editors: Frederic Mantienne và Keith Taylor (Paris: Les Indes Savantes, 2008).

© INDES SAVANTES 2008

© INDES SAVANTES 2008

Đây là một cuốn sách vinh danh gs Nguyễn Thế Anh có nhiều người góp mặt. Hẳn là một vinh dự cho cá nhân ông Nguyễn Thế Anh.

Trong lời giới thiệu tác phẩm, sử gia Keith W. Taylor, cũng là một tên tuổi lớn, đã nhận định các công trình khảo cứu dòng Sử Việt của Nguyễn Thế Anh sẽ góp phần cho các sử giả Việt Nam một nguồn tài liệu vừa phong phú, vừa có tính cách mới mẻ (modern), vừa có tư tưởng hàn lâm (academic thoughts), trải rộng ra nhiều loại đề tài mà không mang tính cách giáo điều (form of dogma).

Nhưng cả cuốc sách chỉ có một bài duy nhất của giáo sư Trịnh Văn Thảo đi sát và giới thiệu tới những tác phẩm của gs Nguyễn Thế Anh như một cách giới thiệu trong bài của ông, “Lire Nguyen The Anh. À la recherche d,une monarchie perdue.”(5) (Đọc Nguyễn Thế Anh. Đi tìm một đế chế đã mất.)

Chẳng hạn một trong những đề tài nghiên cứu chính của Nguyễn Thế Anh là việc tìm hiểu nhà Nguyễn, Gia Long. Quan điểm của ông không phải là chủ trương bài ngoại bằng cách đề cao những anh hùng chống đối bằng bạo lực. Nhưng ông đã chọn lựa một thái độ tích cực mở ra thế giới bên ngoài bằng một thái độ ôn hòa chờ đợi những giải pháp thương lượng và cải tiến. Có lẽ đây là quan điêm tôi thấy được khi đọc Nguyễn Thế Anh.

Quan điểm này cũng được Bruce M. Lockhart viết một bài nhan đềVue d’ensemble sur l’étude des Nguyen depuis 1954.(6)

Ông cho rằng triều đình Gia Long và những người kế nhiệm đã chịu nhiều sự phê phán nặng nề nhưng lại thiếu những nghiên cứu nghiêm chỉnh. Và ngay cả các tác giả Tây Phương thì cũng có khuynh hướng đề cao việc chống Pháp như một giải pháp như không có giải pháp nào khác.

Quan điểm chính trị ấy trong việc nhìn lại triều Nguyễn của ông hẳn là đối lập hoàn toàn với cái nhìn của người viết sử thuộc chế độ Cộng sản Việt Nam. Họ bài xích triều đình nhà Nguyễn là bán nước, đề cao Tây Sơn là anh hùng và vì thế nhà Nguyễn bị loại trừ ra khỏi mọi loại bài viết,

Nhận xét về tác phẩm của Nguyễn Thế Anh, trong loạt bài “Khảo sát công trạng của những người Pháp giúp vua Gia Long”, ở Chương I, Nhu cầu viết lại lịch sử thời Pháp thuộc, Thuỵ Khuê viết,

“Nguyễn Thế Anh trong Việt Nam dưới thời Pháp đô hộ (Lửa Thiêng, Sài Gòn, 1970), dùng phương pháp nghiên cứu khoa học hơn, đã đưa ra những khám phá mới, tuy nhiên trong cuốn sách này, ông vẫn chỉ dựa vào tài liệu Pháp. Đến cuốn Monarchie et fait colonial au Việt nam (1875-1925) Le crépuscule d’un ordre traditionnel [Nền quân chủ và vấn đề thuộc địa ở Việt Nam (1875-1925) Ngày tàn của trật tự truyền thống] (L’Harmattan, Paris 1992), ông đã có một thái độ quân bình hơn.”

Riêng về sử gia Keith W. Taylor đã có những dòng trân trọng đối với một sử gia Việt Nam. Ông viết(7):

“He pioneered the study of the Nguyen dynasty long before it became fashionable to do so. This was the only major Vietnamese dynasty not based in Hanoi; it was a ‘southern’ dynasty that could not be accommodated in a Hanoi centric historiography except as a type of disloyalty to the nation, and, thusly categorized, it was considered unworthy of study. By researching this dynasty, Nguyen The Anh did not simply indicate resistance to the romanticized xenophobic heroics of revolutionary nationalism, and he did not merely open intellectual space for other ways of conceptualizing a Vietnamese historiography, but he offered a positive content to this option, a Vietnam engaged with outside world rather than reactive and embattled, a Vietnam that had the intellectual confidence to accept and work through the inevitable confusion of rapid change and negotiated reform rather than giving in to the revolutionary temptation to set everything right with great spasms of violence.”

Hoặc nói như tác giả Trịnh Xuân Thảo nói về trường hợp Nguyễn Thế Anh trong một bài viết nhan đềÀ la recherche d’une monarchie perdue. (Đi tìm một thể chế quân chủ đã mất).

Về trường hợp ông Keith Taylor, phải nhìn nhận là ông đã có một ‘quan điểm nhìn lại’ việc biên khảo của mình về sử học. Chẳng những thế, ông có một thái độ thay đổi về lối viết sử ở Hà Nội.  K.W. Taylor không dùng loại sử như đã dùng cách đây hơn 30 năm khi ông còn là một sinh viên.

Trong phần giới thiệu cuốn “Voices from the Second Republic of South Vietnam (1967–1975)” do Keith. W. Taylor biên tập, Southeast Asia Program, Cornell University. Itheca. Newyork, phát hành năm 2014, trang web của Cornell viết

Nguồn:  www.cornellpress.cornell.edu

Nguồn: www.cornellpress.cornell.edu

“Việt Nam Cộng hòa (Miền Nam Việt Nam) thường được xem như là một thực thể thống nhất trong suốt hai mươi năm (1955-1975) với Hoa Kỳ là đồng minh chính. Tuy nhiên, chính trị trong nước trong thời gian đó theo một quỹ đạo năng động từ chủ nghĩa độc đoán sang hỗn loạn đến một thử nghiệm tương đối ổn định nền dân chủ đại nghị. Những ấn tượng rập khuôn về miền Nam Việt Nam xuất hiện trong hầu hết các tác phẩm, trong giới hàn lâm lẫn đại chúng, thường tập trung vào hai giai đoạn đầu, vẽ nên một bức biếm họa của sự tham nhũng, nền chuyên chính không ổn định và bỏ qua những gì đã đạt được trong suốt tám năm cuối.

Các bài viết trong cuốn “Tiếng nói của nền Đệ Nhị Việt Nam Cộng hòa (1967-1975) là của những người đã chiến đấu để xây dựng một cấu trúc hiến định của một chính phủ đại diện cho dân trong cuộc chiến sinh tồn với một nhà nước độc tài toàn trị. Những người đã cam kết thực hiện một Việt Nam tương lai không Cộng sản Việt đặt hy vọng của họ vào nền Đệ Nhị Cộng hòa, chiến đấu vì nó, và làm việc cho sự thành công của nó. Cuốn sách này là một bước trong việc làm sáng tỏ những câu chuyện của họ.”

Khi đã coi miền Nam như một thực thể chính trị thống nhất, pháp định, thì việc cộng sản miền Bắc đánh chiếm miền Việt Nam Cộng hoà đương nhiên được các tác giả coi là một cuộc xâm lăng.

Keith W. Taylor đã có những tiếp xúc với những nhân vật chính trị miền Nam trước 1975 như một trao đổi, tham khảo. Riêng về lãnh vực sử học, ông có những đánh giá cao về những sử gia miền Nam như Nguyễn Phương, Tạ Chí Đại Trường. Cho nên, tôi không lấy làm ngạc nhiên lắm khi ông đứng ra đồng biên tập một cuốn sách vinh danh một sử gia miền Nam là gs Nguyễn Thế Anh.

Tuy nhiên trong cuốn sách “Monde du Viet Nam – Vietnam World, a book of essays to honor Professor Nguyen The Anh” này, các sử gia không nhất thiết là viết lại hoặc đề cao các công trình của Nguyễn Thế Anh. Có thể viết cùng đề tài với Nguyễn Thế Anh, nhưng họ khai triển theo cách nhìn của họ.

Như trường hợp Geoff Wade cũng viết về dân tộc Chàm, nhưng lại chuyên khảo về một khía cạnh, như trong bài của ông, tựa đề “The Ming Shi Account of Champa”(8) Một bài viết chuyên đề sâu sắc, phong phú và không dễ để đọc.

Một bài viết khác làcủa Frederic Mantienne, người đồng biên tập cuốn sách Monde du Viet Nam, nhan đề, “Les sources imprimées sur le Dai Viet en France au XVIII siècle” (Những nguồn tài liệu đã được in tại Pháp về Đại Việt vào thế kỷ 18).

Tôi rất thích bài biên khảo này, ví nó giúp hướng dẫn, giới thiệu các tài liệu vào thế kỷ 18 do người Pháp biên soạn, nhờ đó hiểu được xã hội Đại Việt như thế nào. Chẳng hạn các tác giả như Samuel Baron, Richard (abbé), Alexandre De Rhodes, Jean Baptiste Tavernier, Turpin, Pierre Poivre, John Barrow, Chapman, v.v. không kể các thư của thừa sai Ba Lê.

Thật là thích thú và mở tầm mắt khi đọc những cuốn hồi ký như của Piere Poivre (Voyages d’un philosophe ou observations sur les moeurs et les arts des peuples de l’Afrique, de l’Asie et de l’Amérique), John Barrow (A Voyage to Cochinchina, in the Years 1792 and 1793), Alexandre De Rhodes, Samuel Baron vì đây mới là đất nước con người mình, tổ tiên gần gũi đích thực của mình.

Nguồn: Cambridge University Press

Nguồn: Cambridge University Press

Thay vì chiêng trống lễ bái trước bàn thờ tổ Hùng Vương, xì xụp lạy một hình tượng vốn chỉ là một thứ bái vật được dựng nên như một thứ thần tượng ảo,phục vụ mục đích chính trị. Lịch sử một dân tộc, với đất nước và con người, đã gọi là dân tộc là toàn dân, thì việc lễ bái một vài thần tượng ảo, phải chăng là toàn dân?

Đất nước chúng ta, tổ tiên ông bà chúng ta là những hình tượng sống động do các nhà thám hiểm thế kỷ 18 đã viết lại. Đó mới là đất nước con người Việt Nam thật.

Đi xa hơn nữa, đã gọi là lịch sử một dân tộc nhưng  không thấy dân tộc đâu cả; chỉ cho tôi dân tộc ở chỗ nào. Chỉ thấy lịch sử các triều đại, chỉ thấy vua chúa tranh dành nhau hết đời này sang đời khác – lịch sử các triều vua có phải là lịch sử dân tộc không?

Và ngày hôm nay, Tổ quốc bỗng dưng mọc cái đuôi “xã hội chủ nghĩa” và lịch sử đất nước là lịch sử của Nguyễn Xuân Phúc, của em Nguyễn Thị Ngân, một sinh viên văn khoa học môn sử địa vào thập niên 1970.

Vì thế, hãy đi tìm đọc các tác giả thế kỷ 18 để biết sông núi, rừng biển của chúng ta như thế nào. Và nhất là hiểu biết đời sống của cha ông chúng ta chưa ra khỏi đời sống ăn lông ở lỗ, ngu dốt và lạc hậu ra sao.

Và đấy mới thực sự là lịch sử đất nước con người Việt Nam.

Cũng quan trọng không kém bài viết của giáo sư Philippe Langlet, nguyên giáo sư đại học sư phạm Saigon, nhan đề, “Lecture de deux rapports dans les archives du règne Tu Duc (1866)”.

Tài liệu này được các chuyên viên lưu trữ tài liệu từ Paul Boudet, đến Ngô Đình Nhu thay thế đã phân loại và xếp loại tài liệu.

Nhưng phải đợi đến năm 1959, Đại Học Huế được lệnh tiếp tục công việc Khi đó Châu bản triều nguyễn chỉ còn hơn 600 tập so với 735 tập có trướn năm 1959. Đại Học Huế đã thành lập một Ban dịch thuật với sự hợp tác của Ủy Ban Nghiên cứu Đông Phương của Đài Loan, đại học Harvard Yenching và sự chỉ đạo trực tiếp của giáo sư Chen Chin Ho (tên tiếng Việt là Trần Kình Hòa), đại học Hong Kong. Các tài liệu này sau đó, ông Nhu cho chuyển hết về Đà Lạt vi khí hậu thich hợp cho việc bảo trì tài liệu.

Nhờ công trình dịch thuật này của Đại Học Huế mà ngày nay còn có được các Châu Bản Triều Gia Long, 1802, 1819, Minh Mạng, triều Tự Đức.

Đây là một công trình văn hóa đáng trân trọng mà không thể đi vào chi tiết hơn nữa.

Quả thực, triều Nguyễn trở thành trung tâm điểm cho nhưng bài biên khảo của Nguyễn Thế Anh. Xin tóm tắt một số đề tài đã được ông biên soạn như sau:

  • Về mối liên hệ với Trung Hoa về biên giới từ đầu thế kỷ 19 đến năm 1874.
  • Về mối liên hệ giữa người Xiêm La từ giữa thế kỷ 19 theo tài liệu chính thức của Việt Nam như Đại Nam Thực lục chính biên.
  • Về mối liên hệ giữa nước Anh với Việt Nam vào năm 1805 qua phái bộ Anh J. W. Roberts.
  • Về chính sách ngoại giao của triều đình vào những năm đầu thế kỷ 19.
  • Các vấn đề kinh tế và xã hội tại Việt Nam vào giữa thế kỷ 19.
  • Quan niệm về thể chế quân chủ có tính cách linh thiêng theo quan niệm cổ truyền của người Việt Nam.(9)
  • Về sự kháng cự của người Việt Nam chống lại sự bành trướng của Trung Hoa.
  • Về người Trung Hoa di cư sang sống tại đồng bằng sông Cửu Long và chính sách của triều đình Huế với cộng đồng người Hoa.
  • Về công việc Nam tiến như việc đồng hóa người Chàm (Assimilation du Champa) trong suốt nhiều thế kỷ.

Đề tài này cũng đã có nhiều tác giả viết, như: Sự thôn thuộc và khai thác đất Tầm Phong Long của Nguyễn Văn Hầu. Nam tiến Việt Nam của Nguyễn Đăng Thục. Lịch sử cuộc Nam tiến của dân tộc Việt Nam của Phù Lang Trương Tấn Phát. Đây là một tập tài liệu khá dài và công phu.(10) Sau này, Sơn Nam dù không phải sử gia cũng tiếp nối viết: “Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam”, xuất bản năm 1973.

(còn tiếp)

Nguyễn Văn Lục

Nguồn: DCVOnline

25 Tháng Hai 2019(Xem: 9160)
Có lẽ hi hữu nhứt cho một Hội Nghị Thượng Đỉnh Quốc Tế là - trong thời đại hàng không bay chớp nhoáng - có một phái đoàn dùng phương tiện giao thông "thô sơ" bằng xe lửa
25 Tháng Hai 2019(Xem: 10124)
Bài viết sau đây chỉ là một số thu thập tài liệu và nhận xét hạn hẹp rất chủ quan của tôi về giáo dục Việt Nam và Hoa Kỳ do đó có thể có nhiều thiên kiến.
05 Tháng Hai 2019(Xem: 9426)
Thực vậy nhìn lại dòng lịch sử VN trên 4000 năm sẽ thấy có nhiều năm Kỷ Hợi "đặc biệt" đối với sự trường tồn của dân tộc Việt Nam. Điển hình nhứt là 2 biến cố lịch sử:
04 Tháng Hai 2019(Xem: 10489)
Vốn là người lạc quan nên người viết có nhiều mong đợi và tin tưởng vào tương lai con người và gia đình Việt Nam trong nước cũng như ngoài nước.
26 Tháng Giêng 2019(Xem: 17503)
Bài viết sau đây chỉ là kinh nghiệm và nhận định chủ quan về việc học và dạy học tại Việt Nam và tại Hoa Kỳ của chính tôi. Do đó có thể rất chủ quan, hạn hẹp và có nhiều thiên kiến.
26 Tháng Giêng 2019(Xem: 9983)
Thiện ý bao giờ cũng trang bị đầy đủ. Thiện chí bao giờ cũng có thừa. Chinh vì cái có thừa đó mà trong triết học tôn giáo mới có một nhận xét mỉa mai như sau: Ở dưới Hỏa ngục thì đầy những kẻ có thiện chí.
19 Tháng Giêng 2019(Xem: 9510)
Hay nói theo kiểu triết lý hiện sinh: Hỏa ngục chính là cái nhìn của kẻ khác. Nhìn cây thấy rừng, phải rồi. Nhưng đôi khi phải vào rừng mới biết cây thế nào.
12 Tháng Giêng 2019(Xem: 10308)
Nụ cười của bậc Giác Ngộ là nụ cười của đức Phật đã thành. Còn nụ cười của chúng ta là nụ cười của Người Giác ngộ sẽ thành vậy.
31 Tháng Mười Hai 2018(Xem: 9996)
Như vậy hy vọng trong Năm Mới, độc giả thưởng thức được một tác phẩm có cái nhìn hoàn toàn mới về truyện kiếm hiệp Kim Dung, mà bỏ qua không đọc thì rất uổng.
31 Tháng Mười Hai 2018(Xem: 17561)
Tuy đề tài là như vậy, nhưng không phải chờ đến năm mới chúng ta mới làm mới cuộc sống của chúng ta, mà chúng ta có thể làm mới cuộc sống của chúng ta bất cứ lúc nào khi chúng ta tỉnh ngộ.
17 Tháng Mười Hai 2018(Xem: 9365)
Hình như đây là nỗi đau khốn khổ nhất đời bà mà không có chỗ bù trừ. Mất con, hầu như mất cả cuộc đời còn lại.
02 Tháng Mười Hai 2018(Xem: 9674)
Trong gần 2 năm qua, mỗi khi có một hội nghị quốc tế thượng đỉnh thì luôn luôn có những diễn tiến bất ngờ mà hiếm ai có thể tiên đoán trước được.
01 Tháng Mười Hai 2018(Xem: 7683)
Cho nên, cho đến bây giờ, tôi vẫn thấm thía khi đọc mấy câu thơ của cụ Nguyễn Khuyến khi viết về Chợ Đồng. Cũng như sau này, tôi có dịp được sống trọn vẹn những phiên chợ miền cao mà tôi đã mô tả trong truyện Dì Xinh.
18 Tháng Mười Một 2018(Xem: 9272)
Việc tranh chấp giữa Cố Tế và cô Mến đã qua đi như nước chảy qua cầu và hầu như chỉ còn là câu chuyện của mấy người luống tuổi trong làng từng chứng kiến hay nghe kể lại.
12 Tháng Mười Một 2018(Xem: 4827)
Chửi đã hay mà chúc dữ như thế cũng không chê vào đâu được. Phần bà Trùm làm dấu Thánh Giá xin Chúa rộng lòng thương xót cất tội cho mọi người.
11 Tháng Mười Một 2018(Xem: 9464)
So sánh với các cuộc bầu cử giữa kỳ trong quá khứ,- nhứt là cuộc bầu cử 2014 dưới thời TT Obama - lần này dưới thời TT Trump thì quả khác xa.
04 Tháng Mười Một 2018(Xem: 4720)
Lịch sử xây nhà thờ làng Yên Phú là một lịch sử đầy oan trái. Những cánh đồng lúa của bổn đạo mới trong làng – như những luống cầy vỡ đất mà mỗi luống cầy hằn lên những đau thương, tủi nhục và mồ hôi nước mắt.
22 Tháng Mười 2018(Xem: 9252)
Bầu cử giữa nhiệm kỳ TT (midterm elections) là một điểm độc đáo của hiến pháp Hoa Kỳ mà xét ra không có quốc gia nào trên thế giới có được
20 Tháng Mười 2018(Xem: 9790)
Vấn đề tôn giáo và kỳ thị chủng tộc là những đề tài nóng hiện nay. Nó đã gây ra biết bao cuộc chém giết đẫm máu những người vô tội hầu như vô phương giải quyết.
20 Tháng Mười 2018(Xem: 15427)
Đền thờ Tiên Sư tỉnh Biên Hòa xưa (tỉnh Đồng Nai hiện nay) được đặt ở vị trí trang trọng nhất của Trường Tiểu học Nguyễn Du, một ngôi trường trên trăm năm tuổi tại thành phố Biên Hòa.
13 Tháng Mười 2018(Xem: 9368)
Cuộc phỏng vấn trên truyền hình của đài ABC News hôm thứ sáu (12/10) vừa qua với Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ Melania Trump đã gây sôi nổi ...
13 Tháng Mười 2018(Xem: 9312)
Kể từ năm 1970, các buổi lễ chính thức để tưởng niệm nền Đệ nhất Cộng hòa -tưởng niệm cố tổng thống Ngô Đình Diệm- đã được tổ chức công khai ở Saigon.
07 Tháng Mười 2018(Xem: 9178)
Thực vậy cuộc biểu quyết tín nhiệm Thẩm Phán Kavanaugh vào Tối Cao Pháp Viện được ghi nhận gay go, rắc rối, ồn ào và kết quả thay đổi bất ngờ & mong manh nhứt trong lịch sử Mỹ.
05 Tháng Mười 2018(Xem: 5254)
Ông còn nhắc nhở làm sao quên được những câu thơ của Tố Hữu, nhà thơ chính thức của Đảng đã viết vào năm 1953, khi Stalin chết.
30 Tháng Chín 2018(Xem: 9003)
Tính đến nay, Đức Phật đã nhập diệt 2,562 năm, nhưng Giáo Lý cao siêu mà Ngài đã dày công hoằng dương trong 45 năm dài vẫn còn lưu lại cho nhân thế.
28 Tháng Chín 2018(Xem: 10017)
Về hai cuốn sách tiếng Anh và Pháp có thể nói rõ bản tiếng Pháp là bản dịch từ bản tiếng Anh. Có thể có một hai chỗ sửa đổi của Bùi Tín theo như lời nói đầu...
23 Tháng Chín 2018(Xem: 4577)
Thực tập Pháp Như Thật chúng ta rút kinh nghiệm để huấn luyện cái Tâm của mình. Quan trọng là làm sao cho Tâm luôn an trú trong "bây giờ và ở đây"
21 Tháng Chín 2018(Xem: 10579)
Bùi Tín đã vĩnh viễn ra đi tại Paris. Cát bụi đã trở về cát bụi cho một kiếp nhân sinh, nhưng tiếng và tăm qua ngòi bút của ông còn ở lại.
14 Tháng Chín 2018(Xem: 8215)
World Cup 2018 đã chấm dứt. Nước Pháp đoạt giải vô địch bóng đá thế giới. Kỳ tích lần thứ hai đến với nước Pháp sau 20 năm vắng mặt
31 Tháng Tám 2018(Xem: 8863)
Nhớ lại hồi còn thiếu niên, chúng tôi ở trong nội trú với hơn 100 đứa trẻ mà chỉ có ba bàn bóng bàn. Giờ nghỉ ai chơi, ai không chơi? Chúng tôi tự đặt ra hai luật
25 Tháng Tám 2018(Xem: 9422)
Cuốn Những Huyền Thoại Và Sự Thật Về Chế Độ Ngô Đình Diệm sẽ giúp bạch hóa một số điều đã bị ngộ nhận theo tin đồn hoặc theo những luận điệu bôi bẩn, chụp mũ của một số người.
23 Tháng Tám 2018(Xem: 19678)
Bài viết sau đây chỉ là kinh nghiệm của chính tôi khi làm khải đạo tâm thần, cá nhân, và hướng nghiệp tại thành phố Portland thuộc tiểu bang Oregon trong khoảng thời gian từ năm 1978 tới năm 2007.
18 Tháng Tám 2018(Xem: 9676)
Con đường tu Thiền là con đường đi về ngôi nhà tâm linh của mình. Trên đường đi phải qua nhiều cửa ải. Một trong những cửa ải đó là "năm triền cái".
11 Tháng Tám 2018(Xem: 5439)
Ông Diệm là một người đạo đức, sống như một nhà tu hành, không có tham vọng vật chất và thật sự có lòng yêu nước, thương dân. Ông tự tin vào lương tâm trong sáng
04 Tháng Tám 2018(Xem: 5243)
Nay thì xin đi vào chính nội dung cuốn sách của ông. So ra với lần xuất bản trước, 1998, lần này dày hơn đến 100 trang. Điều gì đã thêm vào như thế?
04 Tháng Tám 2018(Xem: 5290)
Tóm lại, Tu Phật giúp cho Thân Tâm chúng ta được hài hòa, Tâm chúng ta được sáng suốt và cõi lòng chúng ta luôn từ bi cởi mở.
25 Tháng Bảy 2018(Xem: 5967)
Nhân dịp Vĩnh Phúc cho tái bản cuốn: Những Huyền Thoại và sự thật về chế độ Ngô Đình Diệm, tôi ghi lại một phần nội dung cuộc mạn đàm liên quan đến quyển sách mới tái bản của ông.
23 Tháng Bảy 2018(Xem: 5175)
Thật khó tìm lại được một tấm gương tài đức vẹn toàn và cung cúc tận tụy hy sinh cho đại cuộc như vậy trong cõi đời đầy nhiễu nhương này.
22 Tháng Bảy 2018(Xem: 4908)
Ở đời phàm việc gì cũng có nguyên nhân của nó, không phải tự dưng mà niềm vui nỗi buồn cứ vây quanh lấy mình. Vì thế muốn thoát khỏi những phiền não khổ đau,...
14 Tháng Bảy 2018(Xem: 18902)
Chánh Niệm được xem như là cội nguồn, là gốc rễ để Tâm được an tịnh. Khi tâm an thì thân khoẻ và trí tuệ sáng suốt hơn.
12 Tháng Bảy 2018(Xem: 8857)
Sử Việt nhìn lại là một nỗ lực của tác giả với tham vọng là muốn đặt lại những dữ kiện lịch sử vốn đã trở thành nếp sồng, nếp nghĩ theo lối mòn suy nghĩ đã đóng băng, hoặc được coi như những sự thật không cần bàn cãi nữa.
08 Tháng Bảy 2018(Xem: 5248)
Phước và Huệ gọi là "Phước Huệ Song Tu". Cả hai phương pháp Tu này hỗ trợ lẫn nhau, giúp cho đời sống hiện tại của chúng ta được an ổn hạnh phúc.
07 Tháng Bảy 2018(Xem: 4932)
Vào cuối tháng 3, năm 2012, theo lời kể lại của Giovanni Maria Vian đã tháp tùng Giáo Hoàng trong hai chuyến đi thăm Mexique và Cuba, Giáo Hoàng Benoit XVI tỏ ra hết sức mệt mỏi và kiệt sức. Và chính ở thời điểm này, ngài nghĩ tới quyết định từ chức.
26 Tháng Sáu 2018(Xem: 10008)
Đã thế, những người của Maifia đã đóng trọn vẹn hai vai trò băng đảng tội phạm và người công giáo thuần thành cùng một lúc. Giết ai cũng được, nhưng không được giết các linh mục.
22 Tháng Sáu 2018(Xem: 4715)
... lời tuyên bố của Mussolini tuyên bố ngày 20 tháng ba-1945 như sau:” Không ai có thể xóa bỏ được 20 năm lịch sử của chủ nghĩa Phát Xit tại nước Ý”.
15 Tháng Sáu 2018(Xem: 8716)
Trước 1975, dân miền Nam VN thường chỉ nghe nói và biết về Mafia qua cuốn Godfather của Mario Puzo do Ngọc Thứ Lang dịch.
09 Tháng Sáu 2018(Xem: 8712)
Nước Vatican vỏn vẹn có 44 mẫu vuông- một nước có thể không thể nhỏ hơn. Nhưng lại có một thẩm quyền tinh thần và đạo đức hầu như được toàn thể thế giới nhìn nhận.
01 Tháng Sáu 2018(Xem: 10094)
Khi đã hiểu sanh tử như thế nào, hiểu sự sống từ đâu đến và chết đi về đâu, thì đối với sự sống, chúng ta không tham cầu bởi chúng ta biết tấm thân ngũ uẩn này không thực chất tính
26 Tháng Năm 2018(Xem: 9866)
Người nào kinh nghiệm được trạng thái Niết Bàn là người đó thoát khổ, giải thoát. Như vậy Niết Bàn không phải ở đâu xa mà nó ở ngay trong tâm của người liễu đạo bây giờ và ở đây!
28 Tháng Tư 2018(Xem: 11318)
Biến cố 30.04.1975 xảy ra quá bất ngờ đối với toàn thể dân VN chúng ta. Từ cấp lãnh đạo cho đến người dân bình thường của cả 2 miền Nam Bắc không ai cảm thấy hoặc đoán trước được chuyện sẽ xảy ra.
20 Tháng Tư 2018(Xem: 10264)
Gia tài văn học của Sagan để lại khá đồ sộ. Khoảng 30 cuốn tiểu thuyết, 9 vở kịch. Cộng chung ngót nghét 50 chục tác phẩm..Nhiều cuốn chuyện đã được dịch ra đến 15 thứ tiếng.
14 Tháng Tư 2018(Xem: 9937)
Cuộc đời của Sagan có thể tóm tắt bằng mấy chữ : Vinh quang và xì căng đan với những phiêu lưu đủ loại với 5 lần đối diện với tử thần.
06 Tháng Tư 2018(Xem: 9987)
Bà đã chọn biệt hiệu lấy lại trong tác phẩm của Proust, một tác giả được bà ưa chuộng: Hélie de Talleyrand Périgord, princesse de Sagan.
30 Tháng Ba 2018(Xem: 9153)
Ngoài ra, bài viết này chỉ nhằm tìm chỗ đứng của TLVĐ trong văn học. Những chi tiết về giai đoạn thế hệ văn học sau 1954 ở miền Nam ...
23 Tháng Ba 2018(Xem: 8531)
điều cần thiết là tìm hiểu xem sự đóng góp cho văn học của Nam Phong ra sao và sự khác biệt giữa Nam Phong và TLVĐ như thế nào?
16 Tháng Ba 2018(Xem: 8213)
Điều chúng ta chưa biết thì có nhiều hy vọng là một ngày nào đó chúng ta sẽ biết. Nhưng sợ nhất là những điều chúng ta đã có sẵn trong tay tưởng như sự thật.
11 Tháng Ba 2018(Xem: 11208)
Thực vậy cả năm qua từ khi TT Trump cầm quyền, cả hai bên Mỹ và Bắc Hàn có rất nhiều hành động và lời nói khiêu khích đối chọi thiếu điều muốn tấn công bằng võ khí nguyên tử giết nhau.
09 Tháng Ba 2018(Xem: 8855)
Ngày nay nhìn lại, chúng ta mới thấy được tư tưởng tiến bộ của giám mục Adriano, quyết tâm bảo vệ cho tính “chính đáng” cũng như “ tính chất cùng tồn tại” ...
02 Tháng Ba 2018(Xem: 8340)
Giám mục Adriano thuộc tu hội dòng Augustine chân đất, hay còn được gọi là Dòng Augustine Chiêm niệm.
15 Tháng Hai 2018(Xem: 4767)
Bắt gặp một tài liệu cổ và hiếm thì đó là một điều thích thú. Trong chỗ riêng tư, đó có thể còn là một nỗi vui, môt niềm hân hoan.
09 Tháng Hai 2018(Xem: 5403)
Đây là tập tài liệu ghi lại những chứng từ của các nhân chứng như các người Âu Châu, nhất là các thừa sai ngoại quốc ...
03 Tháng Hai 2018(Xem: 9994)
Con người do Thân và Tâm hợp lại mà thành nên Thân và Tâm lúc nào cũng đi liền với nhau như hình với bóng, vì thế hễ Thân đau thì Tâm khổ.
02 Tháng Hai 2018(Xem: 9210)
Trương Vĩnh Ký không cho biết voi “xuất trận” từ đâu? Đây là câu hỏi thiết yêu quan trọng nhất mà người viết bài này không bao giờ tìm được câu trả lời thỏa đáng.
26 Tháng Giêng 2018(Xem: 4673)
Ngày nay, sự hiểu biết về đời sống các thú hoang đã có thể ở trong tầm tay của bất cứ ai muốn tìm hiểu các sinh hoạt của chúng qua các tài liệu sách báo hay phim ảnh.
19 Tháng Giêng 2018(Xem: 4174)
Thảo Trường vừa là một thiếu tá trong quân đội VNCH, vừa là một nhà văn với tác phẩm “Thử Lửa”, rồi “Chạy trốn” và nhất là tập truyện “Người đàn bà mang thai trên kinh Đồng Tháp”.
13 Tháng Giêng 2018(Xem: 9231)
Vì thế con người sống ở đời phải sống sao cho xứng đáng. Phải biết sống một cách thiện lương. Làm lành lánh dữ. "Chư ác mạc tác. Chúng thiện phụng hành".
12 Tháng Giêng 2018(Xem: 8652)
Nam Cao là một nhà văn nhân bản lớn, một nhà văn vượt mọi kích thước thông thường. Ông mang theo một sứ điệp phản bác tất cả những trào lưu tư tưởng, ...
05 Tháng Giêng 2018(Xem: 8004)
Trong khi đó không có người kế thừa chỗ của những kẻ đã ra đi. Ghế trống mỗi ngày một nhiều không ai ngồi thay thế. Ai có thể thay thế được những người ấy?
29 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 8706)
Như thế cho thấy, tác giả viết bài còn có giá lắm chứ! Hơn 10 năm sau, Nguyễn Văn Trung ngưng cầm bút, nay sống lủi thủi ở nột góc nhà, không một bạn bè, it ai thăm hỏi. Và hoàn toàn bị rơi vào quên lãng!
23 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 9025)
Họa Phước cũng do chúng ta làm chủ, không ai ban Phước giáng Họa cho chúng ta, vì thế chúng ta sớm thức tỉnh để chọn lối sống thích hợp ở đời này...
22 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 8241)
Phần công trình biên khảo của ông Nguyễn Văn Trung, tôi nghĩ, ông đã làm trọn vẹn công việc của một nhà biên khảo
15 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 8382)
Điều chắc chắn là người miền Nam sau này có thể tự hào bởi vì họ có được một thứ văn minh, văn hóa riêng cho họ –
09 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 9911)
Con người ai cũng mong muốn có được hạnh phúc, và dĩ nhiên ít hay nhiều gì ai cũng có hạnh phúc. Hạnh phúc đến với mỗi người tuỳ theo môi trường sống và quan niệm sống
08 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 8489)
Giáo sư Nguyễn Văn Trung đã đóng góp cho triết học và văn học miền Nam với nhiều tác phẩm đủ loại.
02 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 5105)
Bài giảng này của CHS Ngô Quyền VÕ KIM HUÊ, Khoá 10 (bút hiệu Trần Kim Vy) muốn chia sẻ cùng Thầy Cô và các bạn cũ đồng môn không phân biệt tôn giáo.
01 Tháng Mười Hai 2017(Xem: 8484)
Đó là tất cả di sản tinh thần của một cuộc đời cầm bút miệt mài của một người trí thức miền Nam trong 20 năm.
24 Tháng Mười Một 2017(Xem: 8791)
Vĩnh biệt anh Lê Phụng, một con người trên muôn người. Và nay cả Thiên đàng và Niết Bàn đều có giấy mời anh vào.
16 Tháng Mười Một 2017(Xem: 13753)
Trong một xứ mù thì kẻ chột làm vua. Nước ta là nước dân chủ nhất thế giới nên kẻ dù ngu nhất cũng có cái quyền được ngu.
10 Tháng Mười Một 2017(Xem: 7965)
Sự biện minh cho một hành động hay một quyết định chỉ chính đáng khi người ta xác tín đó là môt lý tưởng.
03 Tháng Mười Một 2017(Xem: 23400)
Thực sự Bức Tường Bá Linh trong ngày đó không bị bị bạo lực phá sụp. Lực lượng biên phòng Đông Đức được lịnh cho mở cửa bức tường... Đây là một đặc điểm ly kỳ của cuộc cách mạnh hi hữu này: rất ôn hòa
03 Tháng Mười Một 2017(Xem: 4087)
Giữa Chân Tín và Nguyễn Ngọc Lan, họ chẳng những coi nhau như đồng chí mà còn như ruột thịt máu mủ.
28 Tháng Mười 2017(Xem: 19252)
Tóm lại, Chúng ta tu tập để làm chủ Nghiệp, không cho phép Nghiệp làm chủ dẫn dắt chúng ta vào con đường xấu.
27 Tháng Mười 2017(Xem: 10120)
Miền Nam sẽ được sống những ngày an bình khỏi bị họ quấy rối. Tiếc thay chúng ta đã không làm.
20 Tháng Mười 2017(Xem: 8451)
Tôi tự hỏi bao giờ thì họ hết ảo tưởng và giấc mơ về một chủ nghĩa xã hội cộng sản?
13 Tháng Mười 2017(Xem: 8083)
Ai được gọi là nằm trong Lực lượng thứ ba? Nhóm nào được gọi là lực lượng thứ ba? Tổ chức của nó là gì? Ai là người lãnh đạo? Bấy nhiêu câu hỏi, nhưng không có câu trả lời trọn vẹn!!
07 Tháng Mười 2017(Xem: 9512)
Người sống với Thiền là người an trú trong chân tâm thường trụ của mình, tức luôn sống với chánh niệm một cách tự nhiên.
06 Tháng Mười 2017(Xem: 4426)
Trường hợp Nguyễn Văn Trung không phải là người duy nhất mà có thể có cả trăm người khác cũng hành xử như vậy.
29 Tháng Chín 2017(Xem: 4835)
Nếu những trí thức ấy mê Mác xít coi như con đường giải phóng dân tộc, vọng ngoại thì có khác gì giới trẻ mê, theo đuổi lối sống Hippie và nhạc kich động?
22 Tháng Chín 2017(Xem: 18052)
Cuộc bầu cử quan trọng nhứt của nước Đức sẽ xảy ra vào chúa nhựt 24 tháng 9 tới này. Đó là cuộc bầu cử quốc hội liên bang và qua đó sẽ quyết định ai được tín nhiệm làm Thủ Tướng trong nhiệm kỳ tới
22 Tháng Chín 2017(Xem: 3846)
Ngày 18 tháng 8 vừa qua, bộ sách Lịch Sử Việt Nam được công bố và sau đó được đài BBC tổ chức hội thoại bàn tròn và mời một số vị phát biểu về bộ sách này.
15 Tháng Chín 2017(Xem: 12177)
Khi còn ở Quảng Ngãi, thiếu tá Nguyễn Bé là người chủ trương đổi các chương trình huấn luyện Biệt Kích Nhân Dân ở Quảng Ngãi năm 1964 để huấn luyện hoạt động bình định..
08 Tháng Chín 2017(Xem: 9327)
Trong cuốn Hồi ký viết chung với Dương Đình Lôi, “Hai ngàn ngày đêm trấn thủ Củ Chi” (gồm 7 quyển, 2250 trang)
03 Tháng Chín 2017(Xem: 16933)
Đây chính là người cư sĩ của Đức Phật. Từ Pháp hoá sanh, là người thừa tự Pháp, không thừa tự vật chất.
01 Tháng Chín 2017(Xem: 8041)
Hoàn cảnh tại Quảng Ngãi cũng có thể suy rộng ra địa bàn cả nước. Hóa ra kẻ tội phạm chính vẫn là gian thương, tham nhũng.
25 Tháng Tám 2017(Xem: 13230)
Chinh chiến là điều bất đắc dĩ. Bằng cách nào đó bớt được chuyện binh đao, máu đổ, đầu rơi là chuyện ai cũng muốn làm.
19 Tháng Tám 2017(Xem: 16080)
Ngôn ngữ thi ca của Nguyễn Lương Vỵ sẽ đưa chúng ta chạm trán điều gì qua ba đoản khúc trong sự liên hoàn hoài niệm của bài thơ Niệm Khúc?
18 Tháng Tám 2017(Xem: 17919)
Chính vì vì bị đối xử oan ức và bất công nên mới có trường hợp ông Dư Văn Chất, tập hợp đám cựu tù nhân thời ông Cẩn viết lại những trải nghiệm của họ
13 Tháng Tám 2017(Xem: 18480)
Chúng ta vừa cùng nhau khảo sát tướng trạng, nguyên nhân, và phương pháp thực hành để giải quyết vấn đề Khổ.