Kiều Oanh Trịnh - HƯƠNG THU

Hương Thu

Ba tháng Hè trôi nhanh. Sau Lễ Lao Động (Labor Day), học sinh đã trở lại trường. Khí hậu bắt đầu thay đổi, bớt đi những cơn nóng hừng hực, hắt vào mặt, nhiệt độ dịu dần, trời thoáng mát, thỉnh thoảng một vài cụm mây đen kéo ngang, đổ trận mưa rào, và chỉ vài phút là tạnh ngay đem lại sự mát mẻ, dễ chịu cho mọi người. Mùa Thu sắp về đây. Thu về với lá vàng, với gió heo may và cây trái bắt đầu chín. Mùa Thu cũng là mùa thu hoạch. Mùa Thu đẹp lắm, rừng Thu bát ngát lá vàng rơi, từng đàn nai nhởn nhơ bên dòng suối thơ mộng, dẫm chân lên đám lá khô xào xạc nghe rất vui tai... Trên ngọn đồi trước cửa nhà tôi là một vùng hoa màu tím, màu hoa sim (blueberry), cùng những trái sim chín mọng, ngọt lịm. Thong thả dạo bước lên đồi vừa hái sim nhấm nháp, thưởng thức vị ngọt dịu của những quả sim chín, vừa nghe tiếng gió vi vu thổi nhẹ, những cánh lá chạm nhau nghe rì rào êm ả. Mùa Thu đang đến bên thềm.

Em có nghe mùa thu mưa giăng lá đổ

em có nghe nai vàng hát khúc yêu đương

Và em có nghe khi mùa thu tới

mang ái ân mang tình yêu tới

em có nghe nghe hồn thu nói mình yêu nhau nhé

Thu mang sắc thái dịu dàng, mùa trái cây chín mọng. Mùa Thu còn là mùa của những món ăn ngon. Mùa lúa chín vàng nặng trĩu hạt, những hạt lúa thơm lừng mùi nếp mới, lúa non đã cho chúng ta một món ăn tuyệt vời, đó là món Cốm…mà người Hà Nội gọi là “Mùa Hương cốm”. Đặc biệt và nổi tiếng nhất là hương cốm của làng Vòng. Với nắng vàng dịu êm của Mùa Thu, thoang thoảng ngọt ngào hương hoa bát ngát... tỏa mát khắp ba mươi sáu phố Phường.

Cốm Vòng là thứ cốm dẹp, màu lá mạ, xanh nõn nhìn rất đẹp mắt. Để có được những hạt cốm thơm, ngon, mềm dịu… người ta đã phải bỏ ra rất nhiều công sức để lấy được những hạt cốm non xanh thơm mùi nếp mới... lúa phải cắt đúng lúc, chọn ngắt từng bông dài, lúa đem về, cách chế biến, tuốt lúa phải rất cẩn thận, không được đập hay vò nát mà phải tuốt từ đầu cho đến cuối để những hạt thóc non bung ra mà không bị dập, gẫy.

Thưởng thức cốm Vòng cũng phải thật tinh tế, thanh tao. Cốm được gói vào lá sen già ấp ủ hương hoa sen tinh khiết, những hạt cốm xanh, bóng nõn mỡ màng, buộc bằng những sợi rơm vàng óng. Ta cứ bốc từng nắm cốm nho nhỏ đựng trong lá sen, bỏ vào miệng, nhai từ từ và chậm rãi để cảm nhận vị ngọt thơm, dẻo, thoang thoảng mùi thơm của nếp non và hương sen ngan ngát, cứ thế mà hương vị cốm mãi quấn quýt ngọt ngào nơi đầu lưỡi.

Cốm phải ăn với hồng chín, với chuối ngự, món ăn tuy giản dị nhưng vô cùng thanh tao. Mẹ tôi hay làm món cốm xào, từa tựa như xôi vị miền Nam, Mẹ thắng nước đường thật kẹo rồi bỏ cốm vào quậy thật đều cho đến khi đường sền sệt đặc lại quện vào những hạt cốm trong xanh, mẹ rắc một tí bột va ni cho thơm rồi đổ ra lá sen, trải mỏng và nén dẹp xuống, chờ cho cốm nguội và khô thì Mẹ cắt ra từng miếng hình thoi, Mẹ bày ra đĩa theo hình hoa rất đẹp, để lên bàn thờ cúng Phật và tổ tiên. Sau đó chúng tôi mới được mẹ cho thưởng thức món cốm xào thật tuyệt, vị ngọt của đường, vị dẻo của nếp cốm và mùi thơm của va ni, mùi hương lá sen, v.v. tất cả hòa hợp thành một món ăn thanh nhã, ngon vô cùng. Ba tôi khi ăn cốm xào thường uống thêm trà mạn sen cho hương vị ngọt ngào của cốm quyện với vị chát chát hương trà mạn, đã đẩy đưa cho sự quân bình trong món ăn tao nhã này vào mùa “hương cốm”.

Cốm còn làm được rất nhiều món ăn như: Xôi cốm, chè cốm, chả cốm và nhất là bánh cốm còn được dùng làm món quà sính lễ vào những ngày cưới, hỏi, v.v...

 Nếu ở ngoài Bắc “Cốm Làng Vòng” nổi tiếng thì cốm dẹp Trà Vinh cũng là món đặc sản ở Miền Nam. Món cốm xào dừa, cũng là một món ngon không kém, người ta trộn đều cốm với dừa nạo và đường cát trắng, để chừng vài giờ ta sẽ có đĩa cốm dẹp mềm dẻo thơm mùi nếp non, vị beo béo của dừa, nhai đến đâu ngọt lịm tới đó. Ngoài món cốm xào dừa, người Trà Vinh còn gói bánh tét cốm dẹp cũng rất công phu và ngon vô cùng. Bánh tét cốm dẹp có vị ngọt, thơm, béo, bùi, mằn mặn...

Mùa Thu còn có Tết Trung Thu, Tết của nhi đồng. Đây cũng là dịp cho người lớn quây quần bên nhau ngồi ngắm trăng, ăn bánh, uống trà, trẻ con cùng với các bạn nhỏ hân hoan rước đèn dưới ánh trăng tỏa sáng lung linh, được nếm những chiếc bánh dẻo, bánh nướng ngọt ngào, thơm phức, rồi xem múa lân, múa rồng, múa sư tử, v.v... còn được ông bà, cha mẹ mua cho những chiếc lồng đèn lộng giấy bóng kiếng xanh, đỏ đủ hình dạng: đèn ngôi sao, đèn kéo quân, đèn con cá, v.v..., đủ các sắc màu, trẻ em xếp thành hàng đi vòng tròn cùng nhau ca hát vang rền, niềm vui tuổi trẻ thật ngây thơ và vô tư làm sao! 

“…Tết trung thu rước đèn đi chơi,

em rước đèn đi khắp phố phường,

đèn ông sao với đèn cá chép, đèn xanh xanh

với đèn tím tím, em rước đèn để đón trăng rằm…”.

Dù Tết Trung Thu là Tết của nhi đồng nhưng người lớn cũng mượn dịp này để ân nghĩa, quà cáp biếu nhau những chiếc bánh dẻo, bánh nướng đựng trong những chiếc hộp xinh đẹp, đi kèm với một hộp trà mạn sen, một món quà trang trọng và hữu dụng cho tất cả mọi người vào dịp Tết Trung Thu.

Thu là nguồn cảm hứng của thi, nhạc, văn sĩ, v.v... mùa Thu là mùa quyến rũ, lãng mạn nhất cho các cặp tình nhân. Nhạc sĩ Đoàn Chuẩn đã đưa bốn mùa vào ca khúc “Tà Áo Xanh”, ông tạo cơ hội cho trai gái gặp nhau vào một mùa Thu, tình yêu thương kết chặt vào Đông và Xuân để rồi tình không trọn, đành tan vỡ vào Mùa Xuân.

Mộng nữa cũng là không

ta quen nhau mùa thu

ta thương nhau mùa đông

ta yêu nhau mùa xuân

để rồi tàn theo mùa xuân

người về lặng lẽ sao đành…

Rồi “Thu Vàng, Thu Quyến Rũ, Lá Đổ Muôn Chiều, Lá Thư, Gửi Gió Cho Mây Ngàn Bay” v.v... cũng không kém phần thơ mộng, toàn mang sắc thái và âm hưởng của “Mùa Thu” lãng mạn.

Nhớ tới mùa Thu năm xưa gửi nhau

phong thư ngào ngạt hương

nét bút đa tình lả lơi

nhớ phút ngập ngừng lòng giấy viết rằng

chờ đến kiếp nào

tình đầu trong gió mùa người yêu ơi…

Cũng vậy, Nhạc Sĩ Văn Cao với “Thu Cô Liêu, Buồn Tàn Thu” đã cho chúng ta thật nhiều hình ảnh sầu buồn trong lòng người Cô Phụ khi mùa Thu tới, mùa lá vàng tơi tả, lòng buồn vì vắng bóng tình quân, cứ mãi mãi biền biệt trời xa để nàng cô quạnh.

Ai lướt đi ngoài sương gió

Không dừng chân đến em bẽ bàng

Ôi vừa thoáng nghe em mơ ngày bước chân chàng

Từ từ xa đường vắng. Đêm mùa thu chết

Nghe mùa đang rớt rơi theo lá vàng

Và đây Nhạc sĩ Ngô Thụy Miên cũng đưa điệu nhạc du dương, và những lời trữ tình của ông vào “Thu Khóc trên ngàn”. Xin mời quý vị cũng thưởng thức video: “Thu Khóc Trên Ngàn” để cùng đón chào Mùa Thu tới.

Kiều Oanh Trịnh —Mùa Thu 2013

*Xin bấm vào phần Youtube bên dưới để thưởng thức:

Thu Khóc Trên Ngàn--Nhạc Sĩ: Ngô Thụy Miên, Diễm Chi trình bày