Đặng Sỹ đáng lẽ phải đi theo gót chân Ngô Đình Cẩn sớm về bên kia thế giới. Nhưng vì sao ông tránh được bản án tử hình? Chúng ta cùng nhau nhìn lại vụ án Đặng Sỹ.
Đặng Sỹ, kẻ thoát án tử hình
Ngày mồng 8 tháng 5, năm 1963 là ngày đáng ghi nhớ. Bởi vì nó là ngày mở đầu cho biến cố Phật Giáo miền Trung năm 1963, nhưng lại là một bi kịch cho số phận nền Đệ Nhất Cộng Hòa.
Ai là người bày ra tấn bi kịch này? Cho đến hiện nay, chưa một ai có thể khẳng định một cách minh bạch. Trong ngày đó, vào khoảng 10 giờ 30 tối, có cả thảy 8 em vô tội đã bị thảm sát tại Đài phát thanh Huế.
Xin được nhắc lại tên các nạn nhân. Nguyễn Thị Ngọc Lan, 12 tuổi. Huỳnh Tôn Nữ Tuyết Hoa, 12 tuổi, Nguyễn Thị Phúc 15 tuổi. Lê Thị Kim Khanh 17 tuổi, Trần Thị Phước Tự, 17 tuổi, Nguyễn Thị Yến, 20 tuổi,Nguyễn Văn Đại 13 tuổi, và Đặng Văn Công 13 tuổi.
Các em đều là những nạn nhân phần đông rất trẻ! Đạn hay chất nổ vô tình không trừ ai! Vậy mà đây như thể có chọn lựa ai là người phải chết?
Đó là nhận xét và câu hỏi không kém quan trọng của người viết bài này. Xác chết thường là nhân chứng cuối cùng và cứ hỏi nó, nó sẽ tố cáo ai là thủ phạm.
Bia đá ghi “Đài Kỷ Niệm Thánh Tử Đạo” do Giáo hội Thừa Thiên dựng ở ngã tư Lê Lợi – Hùng Vương, phía góc Đài Phát thanh cũ
Qua các nạn nhân này, Hồi chuông báo tử phải chăng đã dóng lên cho một chế độ?
Các nhân chứng có mặt tại hiện trường khẳng định như thế. Và dư luận thời đó và ngay cả hiện nay, nhiều người vẫn thiếu suy nghĩ cho rằng vụ thảm sát tại đài phát thanh Huế là do xe tăng của Thiếu Tá Đặng Sĩ đã cán chết các em. Và người trực tiếp trách nhiệm vụ thảm sát này không ai khác hơn là Đặng Sỹ?
Làm sao “xe tăng” lại chỉ chọn cán trẻ em mà không phải người lớn?
Và làm sao đại liên từ khoảng cách 50 mét, cách xa đài, nếu bắn thì người lớn chết trước? Hà cớ gì lại là trẻ con?
Riêng ông Ngô Đình Cẩn, trước khi chết có tâm sự với luật sư Võ Văn Quan là ông không có ra lệnh cho Đặng Sỹ giết trẻ em trước đài phát thanh.
Điều rõ ràng và chắc chắn là ngày nay không có một ai nghĩ rằng ông Ngô Đình Cẩn có dính dáng vào vụ nổ này. Ngay trước tòa án quân sự xử Ngô Đình Cẩn, công tố viện cũng không đề cập đến vấn đề này.
Cần có một câu trả lời cho cái chết của các trẻ em vô tội chết không toàn thây trước cửa Đài phát thanh Huế? Tại nơi đây, người ta đã dựng một tượng đài để tưởng nhớ vong linh các em. (Thật ra có 9 em, nhưng một em theo công giáo nên gia đình đã xin rút tên khỏi danh sách).
Nhưng sau hơn nửa thế kỷ, tôi nghĩ trọng tâm của bài viết này không hẳn là đi tìm thủ phảm, bởi vì mất nhiều thời giờ mà thủ phạm trong một biến cố hạ sát người như thế cho đến nay vẫn chưa biết chắc chắn là ai?
Nhưng điều chắc chắn là Đặng Sỹ là con dê tế thần thứ ba đáng lẽ cũng nhận một án tử hình như Phan Quang Đông, ông Ngô Đình Cẩn. Nhưng ông đã may mắn thoát nạn.
Vì thế, tôi sẽ đưa ra một chứng cớ hồ sơ chưa được tiết lộ trong thời kỳ đó. Chứng cớ có giá trị thuyết phục; hồ sơ này có thể là yếu tố quyết định đã tha cái mạng cho Đặng Sỹ?.
Điều thứ hai là, tôi muốn viết ra đây là nếu xử tội, để cho công bằng, thì ngoài thiếu tá Đặng Sỹ thì những cấp chỉ huy trực tiếp của ông cũng phải liên đới trách nhiệm.
Đặng Sỹ không thể giết người một mình cũng như đại úy Nguyễn Văn Nhung không thể tự ý trói tay anh em ông Diệm, đâm, và bắn được!
Chẳng những họ phải ra tòa làm nhân chứng mà còn phải nhận lãnh trách nhiệm đồng lõa nếu thực sự có bàng cớ.
Thứ nhất, với tư cách nhân chứng, tòa bắt buộc TT. Trí Quang phải ra trước tòa, vì ông là nhân chứng quan trọng số 1. Ông không muốn ra tòa án phải có trát lệnh đòi ông ra, nếu cần, cảnh sát sẽ áp tải ông ra trước tòa, vì ông là người có mặt trước thềm đài phát thanh.
Vậy mà tòa đã bỏ qua vì không dám gửi trát đòi ông này này ra hầu tòa. Ông ở trên pháp luật. Thế thì công lý ở đâu?
Thứ hai nếu nhìn nhận Đặng Sỹ là người trực tiếp gây ra cái chết của 9 em nhỏ thì không thể nào không nói đến trách nhiệm liên đới của những cấp chỉ huy của thiếu tá Đặng Sỹ. Người thứ nhất là ông Nguyễn Văn Đẳng, tỉnh trưởng kiêm tiểu khu trưởng thành phố Huế. Đại tá Đỗ Cao Trí, tư lệnh Sư Đoàn 1 và nhất là Thiếu tướng Lê văn Nghiêm, tư lệnh vùng I chiến thuật.
Nếu Đặng Sỹ bị kết án tử hình thì theo luật Thiếu tướng Lê Văn Nghiêm có bị tử hình không vì ông là người ra lệnh? Phải chăng bản án tử hình vì thế đã được giảm khinh xuống tù chung thân?
Chính điều này là một trong những yếu tố để tòa án cách mạng không dám thẳng tay với Đặng Sỹ chăng?
Tôi cũng rất lấy làm tiếc ra hải ngoại, tôi đã liên lạc được với thiếu tá Đặng Sỹ hai lần. Nhưng cả hai lần ông đều khất lần và sau đó ông đã qua đời ở Thủ đô Hoa Thịnh Đốn.
Bài viết có hai phần, phần đầu, chọn lựa dựa trên các lời viết của các nhân chứng hàng đầu, có mặt trong biến cố đài phát thanh Huế.
Ở phần đầu, người đọc sẽ thấy, các nhân chứng nói mâu thuẫn nhau, ông nói gà bà nói vịt. Và nếu cứ căn cứ trên những điều mâu thuẫn trái ngược nhau như thế, tòa có bắt buộc phải tha bổng cho Đặng Sỹ không?
Sang phần hai, vụ xử án Đặng Sỹ trước tòa án cũng vậy. Mọi kẻ có liên đới trách nhiệm đều ra trước tòa với tư cách làm nhân chứng. Những sĩ quan dưới quyền Đặng Sỹ thì không người nào được gọi ra trước tòa! Người ta sợ lời khai của họ chăng?
Nhưng như chúng ta đã được biết, đây là một vụ án dựa vào chính trị nên việc kết án hay tha bổng không tùy thuộc vào tòa án mà thuộc vào những thế lực bên ngoài tòa án.
Và cũng nhờ vào đó, Đặng Sỹ được thoát bản án tử hình trong gang tấc.
(Còn tiếp)
Nguyễn Văn Lục
Nguồn: DCVOnline