| International Math Awards - Fields Medal - Giáo sư Ngô Bảo Châu |
|
HYDERABAD, Ấn Độ - Hội Liên Hiệp Toán Học Quốc Tế (International Mathematical Union – IMU), hôm 19 tháng Tám, công bố danh sách các nhà toán học được trao những giải thưởng cao quý nhất của Liên Hiệp cho năm 2010, là các giải Fields Medal, Rolf Nevanlinna Prize, Gauss Prize, và Chern Medal Award.
(nguồn ảnh: University of Chicago)
Fields Medal được trao mỗi bốn năm một lần, nhân đại hội Toán học quốc tế, và theo IMU, là để “công nhận thành tựu toán học vượt bậc cho các công trình hiện tại cũng như triển vọng cho các thành tựu tương lai.” Đại Hội Toán Học năm nay được tổ chức tại Hyderabad, Ấn Độ, từ ngày 19 đến 27 tháng Tám, 2010. Giáo sư Ngô Bảo Châu là tác giả của nhiều công trình nghiên cứu, trong đó nổi bật nhất là công trình chứng minh bổ đề cơ bản, từng được tạp chí Time, Hoa Kỳ, xếp vào danh sách 10 khám phá khoa học quan trọng nhất của thế giới năm 2009. Giáo Sư Ngô Bảo Châu và bài chứng minh bổ đề cơ bản cho cấu trúc đại số Lie đứng hàng thứ 7 trong danh sách này. Bài chứng minh dài 191 trang được Giáo Sư Châu công bố năm 2008, nhưng được cho là phát minh của năm 2009 vì các nhà toán học khác kiểm soát lại và công nhận trong năm 2009. Báo Time viết về khám phá của Giáo Sư Ngô Bảo Châu trong bài viết với tựa đề “The Fundamental Lemma, Solved” - “Bổ đề căn bản, đã chứng minh,” như sau: “Năm 1979, nhà toán học song tịch Canada-Mỹ Robert Langlands phát triển một lý thuyết rộng lớn để nối liên hai ngành toán học là lý thuyết số và lý thuyết nhóm. Trong một loạt những giả thiết và sáng kiến chói lọi, lý thuyết này bắt được những sự đối xứng trong các phương trình liên quan đến số nguyên.” Lý thuyết này mang tên “chương trình Langlands.” Nếu chương trình này được hoàn thiện, hai ngành lý thuyết số và lý thuyết nhóm sẽ trở thành một, và khi giải được bài toán của ngành này thì giải được luôn một bài tương đương của ngành kia. Chương trình Langlands trở thành một thứ bảng chỉ đường để thống nhất toán học. Ông Langlands và mọi người đều hiểu rằng chương trình Langlands chỉ là sườn bài, còn cần chứng minh. Nhưng ông cho rằng một bước mà cần chứng minh, được mang tên 'bổ đề cơ bản' (fundamental lemma), có thể chứng minh được sớm. Tuy nhiên, báo Time viết, “việc chứng minh trường hợp tổng quát hóa ra khó hơn so với Langlands dự tính - khó tới mức phải mất 30 năm mới thực hiện được.” Vào năm 2003, Giáo Sư Ngô Bảo Châu cùng với người từng là giáo sư hướng dẫn của ông chứng minh được một phần của bổ đề cơ bản. Giáo Sư Châu và Giáo Sư Gerard Laumon chứng minh được bổ đề cơ bản cho unitaries group, tiếng Việt gọi là “nhóm unita.” Với công trình này, năm 2004 hai Giáo Sư Châu và Laumon được trao giải thưởng Clay Research, một trong những giải thưởng lớn nhất thế giới dành cho ngành toán. Năm 2005, ở tuổi 33, Ngô Bảo Châu trở thành người trẻ tuổi nhất được phong danh hiệu “giáo sư” tại Việt Nam. Vào Tháng Giêng, năm 2008, Giáo Sư Châu công bố phần chứng minh toàn bộ bổ đề cơ bản. Ông công bố bài viết bằng tiếng Pháp dài 191 trang dưới dạng bản thảo (prepublication) trên mạng arXiv. Bản thảo được chỉnh sửa hai lần vào Tháng Hai và Tháng Năm, năm 2008. Bản cuối cùng dài 197 trang. Các nhà toán học thế giới mất tới năm 2009 mới hoàn thành việc kiểm lại bài viết. Công trình này chính là công trình được tạp chí Time xếp vào hàng Top 10 khám phá khoa học trong năm 2009. Giáo Sư Ngô Bảo Châu sinh năm 1972 tại Hà Nội. Cha ông là Giáo Sư Ngô Huy Cẩn, làm việc tại Viện Cơ Học, và mẹ ông là Giáo Sư Trần Lưu Vân Hiền, làm việc tại bệnh viện Y Học Cổ Truyền Trung Ương. Năm 1988, đang học lớp 11, ông được tuyển vào đội tuyển học sinh giỏi đi thi Toán quốc tế tại Canberra, Úc, và đoạt huy chương vàng với số điểm tuyệt đối 42/42. Năm sau, lớp 12, ông lại trúng tuyển vào đội học sinh giỏi đi thi Toán quốc tế, năm đó tổ chức tại Braunschweig (Brunswick), Ðức, và lại một lần nữa đoạt huy chương vàng. Về nước, ông được học bổng du học Hungary, nhưng cùng năm đó cuộc Cách mạng Nhung diễn ra, và nhà nước Hungary rút lại học bổng cho học sinh Việt Nam. Tuy nhiên, ông được nhận học bổng du học tại Pháp. Năm 25 tuổi, giáo sư Châu tốt nghiệp tiến sĩ tại Ecole Normale Supérieure. Năm 31 tuổi, ông đậu bằng habilitation (tương đương Tiến Sĩ Khoa Học). Ðầu năm 2004, ông bắt đầu dạy tại Ðại Học Paris-Sud XI. Sau một thời gian là thành viên “Institute for Advanced Studies” tại Đại Học Princeton, Hoa Kỳ, ngày 25 Tháng Giêng, 2010, GS Châu nhận lời mời về làm giáo sư tại Đại Học Chicago. Ông sẽ chính thức về làm việc tại phân khoa toán của trường kể từ ngày 1 Tháng Chín này. Những nhà toán học được trao các giải Rolf Nevanlinna Prize, Gauss Prize, và Chern Medal Award năm nay gồm: Rolf Nevanlinna Prize: được trao cho Daniel Spielman (Hoa Kỳ) Gauss Prize: được trao cho Yves Meyer (Pháp) Chern Medal Award: được trao cho Louis Nirenberg (Hoa Kỳ, sinh tại Canada). |
Một tài liệu khác về Giáo Sư Ngô Bảo Châu và Giải Fields 2010 từ diendan@diendan.org
Giải Fields ("Nobel toán học") 2010 cho Gs Ngô Bảo Châu
Ngày 19.8.2010 trong phiên họp khai mạc của Đại hội Quốc tế Toán học họp tại Hyderabad (Ấn Độ), Ngô Bảo Châu đã nhận huân chương Fields dành cho những nhà toán học dưới 40 tuổi có công trình kiệt xuất. Cùng với nhà toán học Việt Nam, ba nhà toán học đã được vinh danh: Elon Lindenstrauss (Israel), Stanislav Smirnov (Nga) và Cédric Villani (Pháp).
E. Lindenstrauss (sinh năm 1970) là chuyên gia về lí thuyết ergodic của các hệ thống động học. Stanislav Smirnov (sinh năm 1970, người Nga, giáo sư Trường đại học Genève) đã chứng minh "ước đoán của Benoit Mandelbrot" về "kích thước Hausdorff" liên quan tới vận động Brown. Cédric Villani (sinh năm 1973, giám đốc Viện toán học Henri Poincaré, Paris) nghiên cứu trong lãnh vực giải tích học, cụ thể là dùng toán học để giải quyết những bài toán về động học chất khí và lí thuyết vận chuyển.
Ngô
Bảo Châu (sinh năm 1972 tại Việt Nam), học tiểu học và trung học ở Hà
Nội. Theo học đại học ở Paris (Paris VI và Ecole Normale Supérieure).
Chuẩn bị luận án toán học năm 1997 tại TĐH Paris Sud (Orsay). Nghiên
cứu viên CNRS - TĐH Paris Nord (1998-2004), Giáo sư TĐH Paris Sud /
Orsay (2005), Thành viên Institute for Advanced Study / Princeton
(2008), Giáo sư TĐH Chicago (2010). Công trình lớn của Ngô Bảo Châu là
đã chứng minh Bổ đề cơ bản của Langlands trong các algebra của Lie
(2008). Trước đó (2004), Ngô Bảo Châu đã được giải Clay sau khi chứng
minh bổ đề này cho các nhóm unita. "Chương trình Langlands", lãnh vực
nghiên cứu của Ngô Bảo Châu, là một công trình đồ sộ nhằm thống nhất số
học và hình học.
Ngô Bảo Châu là nhà toán học Việt Nam đầu tiên nhận giải thưởng Fields (được coi là giải Nobel về toán học). Anh có hai quốc tịch: Việt Nam và Pháp (theo Hội toán học Pháp, anh có thêm quốc tịch Pháp từ đầu năm nay).
Làm việc và giảng dạy ở Pháp và Mỹ, Ngô Bảo Châu vẫn thường xuyên về nước, hướng dẫn sinh viên chuẩn bị luận án tiến sĩ. Mặt khác, mỗi khi cần thiết (thí dụ như trong vụ khai thác mỏ bô-xít ở Tây Nguyên), anh đã ký kiến nghị và lên tiếng phản đối (xem Thư gửi Quốc hội).
Giải Fields cho Ngô Bảo Châu là niềm tự hào lớn cho mọi người Việt Nam. Chúng tôi tin rằng nó sẽ khơi dậy trong tuổi trẻ Việt Nam niềm say mê khoa học và ý thức công dân, hai yếu tố hết sức cần thiết để xây dựng đất nước, trong lúc nền giáo dục Việt Nam đang lún sâu vào một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng.
Tiếc rằng những người trách nhiệm trong chính quyền, trước hết là ông Nguyễn Thiện Nhân (phó thủ tướng, nguyên bộ trưởng bộ giáo dục) hoàn toàn không có ý thức được sự nghiêm trọng ấy, mà chỉ quanh quẩn mấy trò ma giáo trẻ con (đến thăm nhà Ngô Bảo Châu, đặt tay lên đầu gối một cách suồng sã, rồi trơ trẽn hơn nữa : lấy bút máy quen dùng của mình ra tặng, và tặng luôn cả cái nhà, hay đúng hơn, làm người đưa thư cho một đại gia chúa đảo Tuần Châu).
Như đoàn lữ hành trong sa mạc, tuổi trẻ Việt Nam sẽ bỏ qua những trò khôn vặt ấy để tiến lên.
(http://www.diendan.org/viet-nam/giai-fields-nobel-toan-hoc-2010-cho-ngo-bao-chau/)
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D221920207.-%3B)